نوشته: پولین لاتیل و اجم اوچوک
ترجمه از: دیدبان حقوق بشر کردستان ایران
چند دهه است که پ.ک.ک و ارتش ترکیه جنگی خشن در مناطق کردنشین این کشور انجام می‌دهند. این جنگ مدت کوتاهی متوقف اما در سال 2015 دوباره آغاز شد. تا سال 2012 حدود 40 هزار کشته داشت و از سال 2011 تاکنون بیش از 5 هزار کشته و زخمی داشته است که 66 درصد آنان غیرنظامی بودند.
طبق گزارش سازمان مردم نهاد “حقوق اقلیت‌ها”، کردها حدود 18 درصد جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند و بزرگترین اقلیت قومی و زبانی آن کشور هستند. بیشتر آنان در شرق و جنوب شرقی منطقه آناتولی زندگی می‌کنند. تنش‌های سیاسی و مشکلات اقتصادی-اجتماعی در این منطقه بسیار زیاد است. پس از درگیری‌های پ.ک.ک. و ارتش در دهه هشتاد میلادی، بیش از یک میلیون کرد ناچار به تخلیه اجباری منطقه شدند.
پس از آن که پ.ک.ک. دو افسر ترک را در سوروچ به قتل رساند، حملات ترکیه علیه آن از سر گرفته شد. پ.ک.ک. نیز با انفجار بمب راه را برای خشونت بیشتر باز کرد. بین سال 2014 تا 2015 شاهد افزایش حدود 8 درصد قربانیان غیرنظامی بر اثر بمبگذاری هستیم. همچنین، از 209 کشته 2018 تا 2019 تعداد 132 نفر غیرنظامی بودند. بیشتر آنان نیز در مناطق نزدیک مرز سوریه کشته شدند.
مرکز ناظر بر جابجایی‌های داخلی تخمین می‌زند از دسامبر سال 2014 تاکنون ترکیه 953 هزار و 700 نفر را جابجا کرده است. همچنین، موارد نقض شدید حقوق بشر توسط ترکیه را گزارش می‌کند، از جمله قتل با عامل نامعلوم، آدم ربایی، ناپدید کردن در بازداشت، کوچ اجباری، بدرفتاری، شکنجه، توهین و نگهبانی اجباری از روستا علیه پ.ک.ک.
تاثیر جنگ بر کودکان
طبق گزارشات “بنیاد حقوق بشر در ترکیه”، بین هفتم اوت 2015 و شانزدهم اوت 2016 تعداد 77 کودک در درگیری‌ها جان خود را از دست داده‌اند. 11 نفر از آنان در دیاربکر، یک نفر در حکاری، 63 نفر در شرناخ و 2 نفر در ماردین. سن این کودکان از کمتر از یک سال تا 18 بود. در طی این مدت درگیری، کودکان در معرض موارد نقض حقوق بشر زیر قرار گرفته اند: هدف قرار گرفتن تتوسط تک تیراندازها، کشته شدن توسط نیروهای امنیتی و اعضای پ.ک.ک.، ممانعت از درمان افزاد زخمی توسط نیروهای امنیتی و ناتوانی در کنترل بیماری‌های عادی مانند تب، اسهال…
دلیل دیگر مرگ و زخمی شدن کودکان انفجار مواد عمل نکرده یا ضایعا جنگی بود. به عنوان مثال، فرات سیمپیل 13 ساله در منطقه سیلوان دیاربکر بر اثر انفجار بمبی کشته شد که در مسیر عبور پلیس کار گذاشته شده بود. یک بمب دیگر در 14 ژانویه 2016 در ساختمان پلیس دیاربکر سبب مرگ دو پلیس و یک دختر 4 ساله به نام مولود ایرم شد.
طبق گزارش بنیاد مذکور، “صدها هزار کودک، نوجوان و جوان در معرض آثار مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از جنگ قرار گرفته‌اند، مانند زخم بدنی، مرگ یا زخمی شدن یکی از اعضای خانواده، خویشاوندان یا دیگر افراد، جدا شدن از اعضای خانواده یا دوستان و اقوام یا تغییر محل سکونت و مدرسه. نهادهای مختلف نیز شکنجه و زندانی کردن کودکان کرد توسط مسئولان ترکیه را گزارش کرده اند.
در سال 2015، “مربیان اقدام برای صلح” گزارش کرد تعداد 325 هزار کودک در آن سال و به خاطر جنگ و نابود شدن زیرساخت‌های آموزشی از تحصیل باز ماندند.
همچنین، در سال 2019 دو محقق دانشگاه کوچ یافته‌های خود در مورد رفاه کودکان ساکن در شرق ترکیه را منتشر کردند و متوجه شدند “عوامل مهم ریسک برای سلامتی روانی کودکان ساکن در منطقه جنگ زده تشدید شده‌اند.” در یک گزارش سال 2004 بنیاد هنر و فرهنگ باساک می‌گویند مهاجرت اجباری کودکان کرد به مشکلاتی مانند عدم توانایی در سازگاری زبانی، ارتباط، تندرستی روانی منجر می‌شود و بین 1986 تا 2005 سبب ترک تحصیل گسترده شده است.
در سال 2017، اداره کمیسیون عالی سازمان ملل برای حقوق بشر گزارشی را منتشر کرد و اعلام کرد مقامات ترکیه از تحقیق در مورد مرگ غیرنظامیان خودداری می‌کنند، ساکنان منطقه را به حمایت از تروریسم متهم می‌کنند و از دسترسی بازرسان این سازمان به منطقه خودداری کرده‌اند.
رسانه‌های دولتی و قطع اینترنت بین هفتم اوت 2015 تا 16 اوت 2016 سبب شد تا هیچ خبری به بیرون درز نکند. در سال‌های اخیر در مورد سرکوب رسانه‌ها در ترکیه گزارش‌های زیادی منتشر شده است.
ترکیه در تلاش برای هدف قراردادن جنگجویان پ.ک.ک. در آن سوی مرز، در سال‌های اخیر یک سری حملات برون مرزی انجام داده است. این حملات سبب کوچ بیش از 180 هزار کرد در شمال شرق سوریه شد که 70 هزار از آنان کودک بودند. طبق یک گزارش سازمان ملل، حدود 75 درصد این آوارگان زنان و کودکان بودند که شاهد انفجار و نابودی زندگی در میدان جنگ بودند. به علاوه، بعضی از کارشناسان به نبود تحقیقات کافی آکادمیک در زمینه مراقبت‌های اولیه سلامتی در ترکیه اشاره کرده‌اند به ویژه خاطرنشان می‌کنند در زمینه تاخیر قابل توجه رشد کودکان مشکلات زیادی وجود دارد. طبق موسسه بررسی جمعیت وابسته به دانشگاه حاجت‌تپه در سال 2018 بررسی آوارگان سوری در ترکیه نشان می‌دهد 17 درصد کودکان آواره زیر 5 سال نسبت به سن خود خیلی کوتاه هستند و این سوتغذیه رانشان می‌دهد در حالی که این میزان برای کودکان ترک 6 درصد بود. در مورد وضعیت روحی و فیزیکی کودکان کرد سوریه در مرز با ترکیه تحقیقات بسیار کم است.
نتیجه
کمبود شدید تحقیقات و پوشش رسانه‌ای مانع درک درست شرایط جمعیت محلی در میدان عمل می‌شود به ویژه در مورد کودگان که در معرض عواقب ناشی از جنگ قرار می‌گیرند. در حالی که سازمان‌های حقوق بشری در بعضی مناطق تلاش‌هایی انجام داده‌اند، نیازمند یک تحقیق عمیق کیفی و کمی در مورد تاثیر جنگ بر کودکان در این منطقه هستیم. تحقیقات بیشتر آکادمیک نیز به تاثیر کوچ اجباری بر رشد و سلامتی کودکان اولویت می‌دهد.