گزارش: رویکرد جو بایدن در قبال آنکارا در آینه روزنامه‌های ترکیه

از زمان پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا، رسانه‌های ترکیه نیز به این انتخابات واکنش نشان داده‌ و در قالب گزارش‌هایی، رویکرد احتمالی کاخ سفید نسبت به آنکارا را بررسی کرده‌اند. از جمله آنکه، زمانی که بایدن معاون رئیس جمهور ایالات متحده بود، چهار بار در بین سال‌های 2011 و 2016 به ترکیه سفر کرد. وی در مورد مسائل بسیار پیچیده‌ای از جمله در مورد شمال سوریه، مبارزه علیه داعش و حمایت ارتش آمریکا از جنگجویان کُرد، با اردوغان بحث و گفتگو کرده است. اما رئیس جمهور ترکیه، اردوغان، از ترامپ خواسته بود که آمریکا به حضور نظامی خود در شمال سوریه ادامه دهد.[1]

کردهای وابسته به پ.ک.ک

اردوغان اغلب دولت اوباما را به حمایت از یک گروه تروریستی برای مبارزه با یک گروه تروریستی دیگر متهم می‌کرد (یعنی حمایت از شبه‌نظامیان کُرد در برابر داعش). وی بارها مخالفت خود را درمورد ارسال تسلیحات به کردهای سوریه به منظور مبارزه با داعش ابراز کرده بود. با پیروزی بایدن در انتخابات ایالات متحده، اردوغان نگران ایجاد پیوند مستحکم میان واشنگتن و کردهای سوریه خواهد بود.

یونان

بایدن در دوران سیاسی خود همواره از گروه‌ها و کشورهایی که ترکیه به نوعی با آنها دارای اختلافاتی بوده، حمایت کرده است. در ماه اکتبر کارزار انتخاباتی بایدن بیانیه رسمی در مورد تحولات یونان موسوم به «چشم‌اندازی بر یونان» منتشر کرد که به نکات زیر اشاره دارد:

• بایدن همواره با اشغال قبرس شمالی توسط ترکیه مخالف و به دنبال یک راه حل جامع به منظور یکپارچه‌سازی دوباره این جزیره به عنوان یک فدراسیون دو منطقه‌ای با برابری سیاسی بوده است. وی در سال 2014، از این جزیره بازدید کرد. او طی بیش از 50 سال نخستین معاون رئیس جمهور ایالات متحده بود که از این جزیره بازدید می‌کرد.
• بایدن به عنوان یک دوست و حامی جامعه یونانی-آمریکایی مستقر در ایالت دلاور و در سراسر ایالات متحده محسوب می‌شود. جامعه یونانیان مقیم آمریکا نیز همواره از بایدن حمایت کرده‌اند.
• بایدن به منظور پیشبرد ثبات در مدیترانه شرقی با یونان همکاری خواهد کرد.
• بایدن برخلاف ترامپ، با رفتارهای ترکیه که نقض حقوق بین‌الملل یا مغایر با تعهداتش به عنوان عضو ناتو است، مانند نقض حریم هوایی یونان، مخالفت خواهد کرد.[2]

نسل‌کشی ارامنه

مسئله دیگری که مورد اختلاف واشنگتن و ایالات متحده آمریکا به شمار می‌رود، مسئله نسل‌کشی ارمنی‌ها است. در آوریل 2020، بایدن به طور رسمی اعلام کرد که در صورت پیروزی در انتخابات، نسل‌کشی ارمنی‌ها در 1915 را به رسمیت خواهد شناخت؛ رویکردی که روسای جمهور پیشین ایالات متحده از آن اجتناب کرده بودند. بایدن در همین باره بیان نمود که «در صورت پیروزی در انتخابات، از طرح قطعنامه‌ای در خصوص به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه حمایت خواهم کرد». با پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری این احتمال وجود دارد که مسئله نسل‌کشی به نخستین مسئله و تنش در روابط ایالات متحده و ترکیه بدل شود.[3]

آمال و آروزهای اردوغان در جهت احیای امپراتوری عثمانی از عراق و سوریه تا مدیترانه شرقی و لیبی، تنشهای نظامی با یونان، خریداری تسلیحات نظامی از روسیه و اختلافاتش با اسرائیل و سر دادن شعارهایی همچون «آزادسازی بیت المقدس و تبدیل آن به پایتخت مسلمانان» چالش‌های جدی برای رئیس جمهور جدید ایالات متحده در قبال ترکیه به وجود خواهد آورد.

این احتمال نیز وجود دارد که بایدن سیاست کمتر عمل‌گرایانه‌تری در قبال ترکیه در پیش بگیرد. زمانی که ویدیوی مصاحبه روزنامه نیویورک‌تایمز با جو بایدن منتشر شد، در ترکیه همه توجهات را به خود جلب نمود. در این ویدیو، بایدن به طور مکرر بیان می‌کند که وی درمورد تحولات داخل ترکیه «بسیار نگران» بوده و خواهان اتخاذ «رویکردی کاملا متفاوت» در قبال اردوغان است. وی در ادامه به این موضوع اشاره می‌کند که از طریق همکاری با رهبری اوپوزیسیون ترکیه می‌توان به این هدف دست یافت؛ همانگونه که وی در دوران معاونت ریاست جمهوری خود انجام داده بود. بایدن در همین زمینه گفت: «ما می‌توانیم از این عناصر حمایت کرده و آنها را ترغیب کنیم تا در مقابل اردوغان بایستند. البته این کار نه با کودتا بلکه از طریق فرآیند انتخابات امکان پذیر خواهد بود».[4]

شاید  بتوان گفت نخستین چالشی که دولت بایدن در قبال ترکیه با آن روبه‌رو خواهد بود، تصمیم ترکیه مبنی بر خرید سامانه ضدهوایی اس-400 از روسیه است. درک این بحران بسیار حائز اهمیت است، زیرا این مسئله به نوعی روابط میان آنکارا و واشنگتن را تبیین خواهد کرد. ایالات متحده و متحدین آن به طور مکرر در مورد خریداری سامانه اس-400 توسط ترکیه، هشدار داده‌اند. در مجموع باید گفت که به احتمال زیاد شاهد تنش‌های جدی بین دو کشور در زمان بایدن خواهیم بود.

[1] İlter Turan (2020). Trump veya Biden: Türkiye için hangisi daha iyi? Retrieved November from https://www.dunya.com/kose-yazisi/trump-veya-biden-turkiye-icin-hangisi-daha-iyi/474390

[2] Çopur, H. (2020, October 28). Trump ile Biden’ın Türkiye perspektifleri birbirinden önemli ölçüde ayrışıyor. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/abd-baskanlik-secimleri-2020/trump-ile-bidenin-turkiye-perspektifleri-birbirinden-onemli-olcude-ayrisiyor/2021765

[3] İlter Turan (2020). Trump veya Biden: Türkiye için hangisi daha iyi? Retrieved November from https://www.dunya.com/kose-yazisi/trump-veya-biden-turkiye-icin-hangisi-daha-iyi/474390

[4] Ergin, S. (2020, November 3). Türkiye için Trump ya da Biden ne kadar fark eder? Retrieved from https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/sedat-ergin/turkiye-icin-trump-ya-da-biden-ne-kadar-fark-eder-41652643