آیا منشور کوروش واقعا منشور حقوق بشر است؟

در بسیاری از موارد به آنچه که به منشور کوروش مشهور است به عنوان “اولین منشور حقوق بشر” اشاره می کنند اما با بررسی محتوای واقعی این استوانه و تطبیق ترجمه اصلی با ترجمه های منتشر شده متوجه می شویم با همدیگر همخوانی ندارند. بسیاری از هواداران این گرایش پان ایرانیستی مدعی اند این “اولین منشور حقوق بشر” است که حدود 2500 سال پیش روی لوحی نوشته شده است. سوالی  که پیش می آید این است این ادعا تا چه حد معتبر و قابل دفاع است؟ اگر چنین است چرا در مقدمه منشور سازمان ملل و همچنین در مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر حتی به صورت غیرمستقیم نیز به آن اشاره نشده است یا در هیچ یک ازمراجع حقوقی معتبر دنیا حتی نامی از آن نمی برند و چرا فقط در نوشته های تبلیغی پان ایرانیست ها این ادعاها دیده می شود.

خوشبختانه استوانه آن امروز وجود دارد و سالهاست رمزگشایی و خوانده شده و ترجمه آن به زبان های مختلف معتبر وجود دارد. در دوره حکومت پهلوی به ویژه محمدرضا شاه این موضوع جنبه تبلیغی به خود گرفت تا باستان گرایی مورد نظر پان ایرانیست ها ترویج شود که اساس آن بر نفی هر گونه حقوق ایرانیان غیرفارس زبان است. برای رد ادعاهای پان ایرانیست ها  مبنی بر این که “منشور کوروش به عنوان اولین منشور حقوق بشر” در دنیاست کافیست ترجمه فارسی استوانه را با ترجمه چندین زبان دیگر از آن تطبیق دهیم. گفتنی است متن فارسی نیز از روی زبان های اروپایی ترجمه شده است.

تحقیقات دکتر هایده ترابی، پژوهشگر تاریخ باستان، نشان می دهد متن ترجمه فارسی منتشر شده در دوران پهلوی بسیار بیشتر از متن اصلی است و تمام مفاهیم مربوط به حقوق به آن افزوده شده اند در حالی که در متن اصلی هرگز چیزی به نام حقوق دیده نمی شود.  خانم ترابی با بررسی دقیق ترجمه ها و تطبیق آنها با همدیگر متوجه شده مجموع متون استوانه 45 سطر دارد اما متن ترجمه فارسی آن 14 سطر بیشتر است و جالب این که تمام مفاهیم مربوط به حقوق فقط در این 14 سطر افزوده شده توسط باصطلاح محققان دوره پهلوی است. این محقق می گوید با بررسی متن اصلی متوجه می شویم کوروش پادشاهی ستمکار بوده و حتی برده داری را نیز ترویج داد. محافل علمی از  جمله موزه لندن تحقیقات خانم ترابی را تایید کرده اند. خانم ترابی می گوید کوروش تمدان عیلام و ماد – کردهای امروزی – را از بین برد پایتخت آنان را به آتتش کشید و ویران نمود. آیا می توان چنین کسی را معتقد به حقوق بشر نامید؟ پان ایرانیست ها همانند حکومت مرجع خود یعنی پهلوی هنوز هم به هیچ گونه حقوقی برای ایرانیان غیرفارس قائل نیستند اما در اقدامی حاکی از دورویی به “حقوق بشر” جعلی کوروش افتخار می کنند!