نوشته‌ی اکاترین ماختادزه – دانشگاه ورشو-لهستان
1-مقدمه
تروریسم قومی-ناسیونالیستی پدیده ای کاملا مدرن نیست. تروریسم قومی-ناسیونالیستی از آغاز قرن اول میلادی مورد استفاده قرار گرفته است اما در دوره استعماری و نئواستعماری (دهه 60 و 70 میلادی) بود که تروریسم مرتبط با گروه‌های قومی-ناسیونالیستی به میدان آمد. در حالی که تروریسم گروه‌های قومی-ناسیونالیستی در طی شصت سال گذشته در دستورکار قرار داشتند، اما آنها امروزه با یک شکل مشابه قدیمی جایگزین شده‌اند، اما یکی از این گروه‌ها که در سطح جهانی و ایدئولوژیکی خطرناک‌تر است حزب کارگران کردستان (پ ک ک) می‌باشد(1).
ناسیونالیست‌های کرد در خیال و رویای تشکیل یک کردستان مستقل هستند. برای اجرای هدف خود از انواع ابزارها استفاده می‌کنند. پ ک ک نیز در اروپا فعال است و به خاطر اقدامات و اهداف خود توجه اروپا نیز به آن معطوف شده است.
این مقاله قصد دارد اهداف و عملیات پ ک ک در اروپا را مورد تحلیل قرار دهد. علی رغم تغییرات قابل توجه در ایدئولوژی کردها، این مقاله معتقد است پ ک ک نماینده تروریسم قومی-ناسیونالیستی است. همچنین این تحقیق این سوال را مورد بررسی قرار می‌دهد پ ک ک تا چه حد برای کشورها و شهروندان اروپایی تهدید است. در سه بخش به تحلیل تصویر پ ک ک در اروپا، سازمان‌ها و جبهه‌های پ ک ک در اروپا، رویکرد اروپا نسبت به پ ک ک را مورد بررسی قرار خواهد داد. همچنین مهم است بدانیم پ ک ک چگونه از اروپا بهره برداری می‌کند چون یک منبع مهم مالی است. تلاش می‌شود تا بدانیم پ ک ک تا چه حد برای اروپا مهم است. مقاله با نتیجه بحث به پایان می رسد.
2-تاریخچه کوتاه پ ک ک
حزب کارگران کردستان/نیروهای مدافع خلق/کادک و از سال 2003 کنگرا گل یک گروه با حدود 15 هزار نیروی مسلح یکی از بزرگترین گروه‌های تروریستی-ناسیونالیستی جهان است. این گروه که تا حدی مائوئیست و با ماهیت مشوش و متلاطم است، برای تشکیل یک دولت کرد چندین دهه جنگیده است. اعضای آن در ترکیه، اروپا فعالیت می‌کنند، در لبنان آموزش می‌دیدند و مورد حمایت بعضی کشورها قرار دارد. حدود یک میلیون کرد در دیاسپورا زندگی می‌کند و بیشتر آنها در آلمان هستند که مورد اخاذی قرار می‌گیرند. این گروه در دهه هفتاد میلادی در ترکیه آغاز به کار کرد و در قاچاق مواد مخدر نیز فعال است. این گروه مدعی است در سال 1990 دست از مارکسیسم برداشته و دین را نیز قبول نمی کند. اعضای پ ک ک بسیار بی‌رحم هستند و ده‌ها هزار کرد و ترک را به قتل رسانده‌اند. در زمینه دزدی سلاح نیز مهارت دارند. پس از ناکامی در جلب نظر مثبت آمریکا و سازمان ملل رویکردی ضدغربی نیز اتخاذ کرده است. آدم‌ربایی، قتل گردشگران غربی، معلمان، پلیس ها، حمله به آژانس‌های مسافرتی از جمله اقدامات این گروه می‌باشد. علی‌رغم ادعای تغییر لحن از سال 2002 همچنان به عملیات تروریستی خود ادامه می‌دهد.(2)
پ ک ک در یکم اکتبر 2002 اعلام آتش‌بس کرد. این آتش‌بس پس از دوره‌ای مداوم از قتل و کشتار سربازان، غیرنظامیان و توریست‌های خارجی صورت گرفت. به عنوان مثال، پ ک ک در 27 و 28 اوت در مراکز گردشگری استانبول، آنتالیا و مارماریس بمبگذاری کرد، سه نفر را کشت و بیش از 100 نفر را زخمی کرد. از تابستان 2005 میزان قتل غیرنظامیان توسط پ ک ک بیش از میزان مشابه توسط آمریکایی ها در عراق بود. به عنوان مثال بین یکم و شانزدهم ژوئیه 2005، وقتی آمریکایی‌ها 19 عراقی را کشتند پ ک ک 11 غیرنظامی را به قتل رساند. خشونت پ ک ک سبب ایجاد واکنش‌های ناسیونالیستی در ترکیه شده و چون خیلی از افراد آمریکا را به خاطر حمایت از پ ک ک مورد سرزنش قرار می‌دهند لذا بر روابط آمریکا با ترکیه نیز تاثیر گذاشته است. با توجه به نگرانی‌های آمریکا در شمال عراق مردد به نظر می‌رسد که آمریکا حمله‌ای همه جانبه علیه پ ک ک در شمال عراق انجام دهد.(3)
پ ک ک در اروپا فعال است. در 16 نوامبر 2005 رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر وقت ترکیه همراه آندرس راسموسن نخست وزیر دانمارک در طی کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرد و از سالن کنفرانس بیرون رفت چون مسئولان دانمارکی حاضر نشدند نمایندگان روژ تی وی دستگاه تبلیغاتی پ ک ک را از سالن بیرون کنند.(4) به گزارش استخباراتی آلمان، کنگرا گل در سال 2008 سازمان خود را به روز کرد. قبلا که آلمان را به سه منطقه شمال، مرکز و جنوب تقسیم می‌کرد، در سیستم جدید آن را به هفت ایالت و 28 ناحیه تقسیم می‌کرد. برای مریدان پ ک ک چندین مرکز وجود داشت از جمله “جنبش زنان کرد در اروپا” “کومالن جوان” (5). بهار عربی بر فعالیت‌های کردی نیز تاثیر گذاشت و خواسته آنها برای خودمختاری را تحت تاثیر قرار داد (6).
آخرین آتش بس پ ک ک نیز اجرا نشد. در 16 مه 2014 اعضای پ ک ک به پاسگاه پلیس در جنوب شرقی ترکیه حمله کردند و دو سرباز را زخمی نمودند و سپس نیز یک سرباز را به قتل رساندند. این اولین درگیری پس از آتش‌بس مارس 2013 بود. (7)
3-تصویر پ ک ک در اروپا
3-1-پ ک ک و اروپا
پ ک ک در دهه هشتاد و نود میلادی در ترکیه آشوب ایجاد نمود و با اقدامات خشن مختلف غیرنظامیان کرد را هدف قرار داد. در ژوئن 1987 پ ک ک تمام اعضای روستای کردنشین پینارجیک را قتل عام کرد تا سبب ترس روستاهای اطراف و تسلیم شدن آنها گردد. کشورهای اروپایی مدتی آنها را “جنگجوی آزادی” تصور می‌کردند و رویکردی هوادارانه اتخاذ نمودند. البته این تمایل نیز وجود داشت سبب خشم و خشونت آن در اروپا نگردند(8).
دولت‌های اروپایی مدتی از برخورد با پ ک ک خودداری می‌کردند. پس از اخراج عبدالله اوجالان از سوریه در سال 1998، یونان و ایتالیا وی را نگه داشتند. اوجالان حتی گذرنامه قبرس یونان را داشت و با این که در اعلان قرمز پلیس بین الملل قرار داشت اما ایتالیا و آلمان از اجرای آن خودداری کردند. اتحادیه اروپا در سال 2002 پ ک ک را در لیست تروریستی قرار داد یعنی دو ماه پس از آن که این گروه به صورت رسمی وجود نداشت و نام خود را به کنگره آزادی و دموکراسی (کادک) تغییر داد. در دهه نود میلادی، به خاطر بزدلی اروپا، پ ک ک یک زیرساخت پیچیده جمع آوری پول، تبلیغات و جذب اعضا را ایجاد نمود.
فقط از زمانی که خود اروپا با مشکلات تروریسم مواجه شد علیه پ ک ک گام‌هایی برداشت. تلاش ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا و تصمیم پ ک ک برای استفاده از خشونت علیه این روند سبب شد تا کشورهای اروپایی قانع شوند مبارزه علیه پ ک ک را به تاخیر نیاندازند. در سال 2004 اتحادیه اروپا کنگراگل را نیز در لیست تروریستی قرار داد. در نوامبر 2004 نیروهای امنیتی هلند در لیمپده یک مقر آموزشی پ ک ک را کشف کردند که برای عملیات تروریستی در ترکیه افرادی را آموزش می داد لذا 29 نفر را دستگیر کرد.(10)
در سال 2005 وزارت کشور آلمان انتشارات احمد خانی ناشر روزنامه ینی اوزگورپولیتیکا را به خاطر هواداری از پ ک ک تعطیل نمود. در سپتامبر همان سال انتشارات ولات ناشر خبرگزاری مزوپوتامیا و روزنامه آنلاین روژ آنلاین را تعطیل کرد.(11)
3-2-جبهه ها و سازمان‌های پ ک ک در اروپا
در اروپا تعدادی سازمان وجود دارد که بایستی خیلی دقت کرد که آیا به پ ک ک نزدیک هستند یا نه. به گفته مقامات ترکیه حدود 400 سازمان متحد پ ک ک در اروپا وجود دارند که نصف آنها در آلمان هستند (12) و فعالیت تجاری می‌کنند. در این شبکه شرکا یا حامیان این سازمان وجود دارند مانند کنفدراسیون انجمن‌های کردی در اروپا مستقر در بروکسل، اتحادیه بین‌المللی تاجران کرد در روتردام هلند. پ ک ک همچنین یک شبکه گسترده اخاذی و تبلیغات در اروپا دارد که شامل دو خبرگزاری، چهار تلویزیون، 13 رادیو، 10 روزنامه 19 گاهنامه و 3 انتشارات نیز از آن جمله‌اند.
3-3-رویکرد اروپا نسبت به پ ک ک
کشورهای اروپایی مدتی طولانی از برخورد با پ ک ک خودداری کردند. تعداد زیادی از رهبران پ ک ک از جمله خدر یالچین، رضا آلتون، زبیر آیدار –نماینده ناسیونالیست سابق در پارلمان ترکیه -، علی حیدر قیطان همگی در اروپا بوده‌اند. بیشترشان در بلژیک بودند. این اعضای پ ک ک اغلب از طریق سازماندهی اخاذی، آدم ربایی و تبلیغ سیاسی برای پ ک ک پول جمع آوری می‌کنند. انگلستان نسبت به پ ک ک و شاخه های آن تحمل کمتری نشان می‌دهد. در سال 2006 انگلستان تاک (بازهای آزادی کردستان) را به لیست تروریستی خود افزود. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که در حملات تاک در مارماریس ده تبعه بریتانیایی زخمی شدند.
4-تامین مالی، بهره برداری از اروپا
پ ک ک با اعضای فعال خود اعم از گریلا و هواداران آن به بزرگترین سازمان تروریستی در خاورمیانه و اروپا تبدیل شده است. این سازمان تروریستی در فعالیت‌های جنایی مانند قاچاق مواد فعال است. با بررسی مسیر تامین مالی این سازمان مشخص شده مواد مخدر مهم‌ترین منبع تامین مالی پ ک ک است. پ ک ک از هر شیوه مقبول یا غیرمقبول برای کسب پول استفاده می‌کند. اروپا جای خوبی برای این اقدامات است (16).
پ ک ک از دیاسپورای کرد به عنوان سپر بلا برای اقدامات جنایی خود در اروپا استفاده می‌کند. پ ک ک برای تامین نیازهای تسلیحاتی و لجیستیک خود با کارتل‌های مافیایی و قاچاق مواد مخدر دنیا ارتباط دارد. پول ناشی از مواد مخدر راه را برای اقدامات آنها تسهیل می‌کند. پ ک ک برای تامین مالی به سرقت جواهرفروشی‌ها نیز دست می‌زند. اخاذی نیز یکی از روش‌های متداول پ ک ک است. این گروه کردهای تاجر یا کارگر ساکن اروپا را مجبور می‌کند به آن پول بدهند.(17)
پ ک ک علاوه بر شبکه‌های جنایی، انجمن‌ها و نهادهای با پوشش قانونی نیز دارد که برای کسب پول استفاده می‌کند. روژتی وی یکی از نهادهای فعال در پشت پرده آدم‌ربایی بود.(18) این شبکه تلاش می‌کند به اتباع ترکیه در اروپا برسد. بیشتر نشریات پ ک ک با تهدید فیزیکی در بین کردها فروخته می‌شود. تعداد شکایات مرتبط با اخاذی پ ک ک از کردها در اروپا بسیار زیاد است (19).
دستگاههای استخباراتی می گویند کنگرا گل میلیون‌ها دلار در اروپا جمع آوری می‌کند و معمولا می‌گوید افراد باید درآمد یک ماه خود در سال را پرداخت نمایند. افراد در صورت مقاومت با تنبیه مواجه می‌شوند (20).
5-نتیجه
پ ک ک در لیست تروریستی اتحادیه اروپا قرار دارد. فرانک اوربانسیک، مسئول امور ضدتروریسم در وزارت خارجه آمریکا، به سی ان ان تورک گفت پ ک ک در همه اروپا به یک شبکه مافیایی تبدیل شده است.(21) امروز کردها در حالی مدعی تلاش برای تشکیل دولت هستند که هر روز با اقدامات مافیایی خود را به دنیا معرفی می‌نمایند. اروپا میدان تحقق اهداف آنها نیست اما به صحنه اقدامات تروریستی آنها تبدیل شده است. بایستی گفت پ ک ک یک تهدید غیرمستقیم برای اروپا است و آن را به مکانی برای تامین مالی خود تبدیل کرده است. براساس اهداف تروریسم قومی-ناسیونالیستی، آنها برای تحقق خیال تشکیل دولت به اروپا نیاز دارند.
منبع: