شاید بایدن با خواسته کردها احساس همدردی کند، اما در مقام ریاستجمهوری آمریکا، همیشه در راستای منافع کردها عمل نخواهد کرد.
تعداد زیادی از کردها در خاورمیانه از پیروزی جو بایدن در برابر دونالد ترامپ در انتخابات اخیر ریاستجمهوری در آمریکا استقبال کردند. معاون سابق ریاست جمهوری آمریکا به ابراز همدردی با کردها مشهور است و انتظار میرود در دوره ریاست جمهوری، وی تا حدودی سیاستهای مضر ترامپ (علیه کردها) را تسکین بخشد.
برخی ازکردها حتی امیدوارند که دولت بایدن به دنبال تحقق رویای کردها برای داشتن یک کشور مستقل خواهد بود. از این گذشته، در ماه مه 2015 بود که بایدن به مسعود بارزانی، رئیس وقت اقلیم کردستان عراق گفت: «ما در طول حیات خود شاهد وجود یک کردستان مستقل خواهیم بود». سوال این است: «آیا چنین امیدی واقعبینانه است؟»
هیچ تردیدی وجود ندارد که بایدن در طی نزدیک به سه دهه از هواداران سرسخت کردها بوده است. در سال 1991، وی از جورج دبلیو بوش، رئیسجمهور پیشین آمریکا، به خاطر اجازه دادن به نیروهای صدام حسین جهت باز پسگیری مناطق آزاد شده کُرد در شمال عراق، انتقاد کرد. بایدن در سال 2002 در پارلمان اقلیم کردستان سخنرانی کرد و به اعضای آن اطمینان خاطر داد که «کوهها تنها دوستان شما نیستند». پس از حمله آمریکا به عراق در سال 2003، بایدن از مدل حکومت فدرال حمایت كرد كه در آن مناطق فدرال كُرد، سنی و شیعه با هدف پایان دادن به تنشهای فرقهای كه باعث جنگ داخلی میشود، ایجاد شوند. این اقدام با استقبال کردها مواجه شد و آن را به عنوان تضمینی برای خودمختاری خود دانستند.
همچنین، بایدن از سیاستهای دولت ترامپ در مورد کردها به شدت انتقاد کرد. در سال 2019، ترامپ به ترکیه چراغ سبز نشان داد تا به نیروی سوریه دموکراتیک در شمال شرقی سوریه حمله کند، به همین دلیل، بایدن او را «بیاحتیاطترین و بیکفایتترین فرماندهای که تاکنون داشتهایم» نامید.
اما رئیسجمهور آمریکا واقعبین نیز است و منافع کشور خود را دنبال خواهد کرد. تمایل وی برای حمایت از کردها با برنامه گستردهتر آمریکا در خاورمیانه که او تنظیم خواهد کرد محدود خواهد شد. بایدن رویكردی مشابه دوران معاونت ریاستجمهوری كه وظیفه تعامل با عراق و سوریه را در دو دولت باراك اوباما داشت در پیش خواهد گرفت. در آن زمان، بایدن بارها سعی کرد از روابط شخصی خود با رهبران کُرد برای پیشبرد منافع آمریکا استفاده کند و در واقع، در برخی موارد مانع تقویت مواضع استراتژیک کردها در قبال بغداد شد. بایدن همزمان با حمایت از خودمختاری کردها در عراق، اربیل را تحت فشار قرار داد تا با بغداد کنار بیاید. وی شخصا از بارزانی خواست تا رایگیری در مورد قانون اساسی اقلیم کردستان را به تاخیر بیندازد؛ چون این رایگیری استانِ کرکوک مورد مناقشه را بهعنوان بخش جداییناپذیر اقلیم کردستان شامل میکرد. این اقدام باعث درگیریهای قومی در عراق بین کردها و اعراب و تضعیف منافع آمریکا میشد.
بایدن همراه اوباما در سال 2010 شخصا از جلال طالبانی، از رهبران کُرد، خواست تا از پست ریاستجمهوری عراق به نفع ایاد علاوی، رئیس ائتلاف عراق، که در انتخابات همان سال پیروز شده بود، چشمپوشی کند. این حرکت به معنای انصراف از پستی بود که به کردها اختصاص داده میشد و باعث کاهش شدید قدرت کردها در بغداد میشد. طالبانی درخواست را رد کرد و در پست خود ماند. بایدن همچنین از نوری المالکی نخستوزیر وقت عراق حمایت کرد، که تصمیم وی برای کاهش بودجه اربیل در سال 2014 و اخراج کردها از ارتش عراق باعث خشم در اقلیم کردستان شد.
بنابراین در حالی که بایدن به صورت شفاهی حمایت زیادی از کردها کرده، اما در عمل، سوابق وی در بهترین حالت متفاوت است. بهعنوان شخصی که عمیقا به حقوق بشر و آزادی اعتقاد دارد، ممکن است بایدن خواهان یک کشور مستقل برای کردها شود، اما او عواقب این مسئله را در یکی از چالش برانگیزترین مناطق ژئوپلیتیک جهان نیز درک میکند. بایدن در سال 2007 به رهبران کُرد در مورد پیگیری استقلال هشدار داد و گفت: «ترکها و ایرانیان شما را زنده زنده خواهند خورد. آنها به شما حمله خواهند کرد، جنگی تمامعیار رخ خواهد داد» و تأکید کرد که ایالاتمتحده قادر نخواهد بود از کردها محافظت کند. اما جالب توجه است که مقامات ارشد کُرد در سفر اخیرم به اقلیم به من گفتند که اظهارات بایدن در ماه مه 2015 در مورد «کردستان مستقل» و اظهارات مبهم اوباما در مورد آرمان ملی کردها را به عنوان خروج از سیاست دیرینه واشنگتن برای «عراق واحد» میدانند. آنها همچنین متذکر شد که این اقدام سبب شد تا کردها برای استقلال دست به کار شوند که در همهپرسی سال 2017 به اوج خود رسید.
یکی از مقامات اقلیم کردستان گفت: «ما فکر کردیم که این یک چراغ سبز برای پیشروی است زیرا آنها به ما نگفتند، این کار را نکنید». روزنامهنگار دیگری که با بارزانی روابط نزدیک داشت، با تکرار این احساسات افزود: «ما پیامها و بیانیههای روشن را درک میکنیم اما آمریکا چنین پیامی به ما نداد». بنابراین، برای دولت بعدی آمریکا مهم است كه سیاست خود را در قبال كردها به روشنی بیان كند تا از سوتفاهمات بالقوه كه میتواند تاثیر واقعی بر ثبات منطقه داشته باشد، جلوگیری كند.
کردها به نوبه خود باید انتظارات خود را در مورد آنچه بایدن میتواند برای آنها انجام دهد مدیریت کنند. آنها به جای انتظار برای پشتیبانی یا حل اختلافات خود توسط آمریکا، باید بر روی آنچه میتوانند برای خود انجام دهند تمرکز كنند: «تقویت نهادهای كُرد، حمایت از قانون، تعدیل تنشهای سیاسی داخلی و پذیرش آزادی بیان و دموكراسی». پیشرفت در مورد همه این موضوعات مورد استقبال دولت جدید آمریکا قرار خواهد گرفت، که حداقل میزانی از سطح قابل پیشبینی و ثبات سیاست خارجی را فراهم میکند؛ این یک تغییر بسیار ضروری پس از چهار سال ریاست بینظم ترامپ و تصمیم گیریهای ناگهانی او میباشد.
نویسنده: یروان سعید، همکار تحقیقاتی در «موسسه پژوهشهای خاورمیانه»[1]
[1].https://www.aljazeera.com/opinions/2020/12/3/what-biden-can-and-cannot-do-for-the-kurds