نوشتهی: پاتریک مارتین/کریستوفر کوزاک – موسسه مطالعات جنگ
اعتماد بیش از حد آمریکا به نیروهای کرد به عنوان نیروی زمینی اصلی در جنگ علیه دولت اسلامی عراق و شام (داعش) موفقیت بلندمدت مبارزه علیه داعش را تهدید میکند. ائتلاف بینالمللی ضد داعش به رهبری آمریکا حمایت گسترده نظامی از کردها در عراق و سوریه و به صورت ارسال سلاح، مشاوره نظامی و پشتیبانی نزدیک هوایی انجام میدهد. این همکاری نیروهای کرد را قادر ساخت تا در سراسر سال 2015 اراضی گستردهای از جمله بیشتر مرز ترکیه و سوریه و مناطق کلیدی همجوار موصل را بگیرند. باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا از این دستاوردها به عنوان آنچه میتوان زمانی به دست آورد که “آمریکا یک شریک موثر زمینی دارد” یاد کرد. ولی، این شراکت با دو دام اساسی مواجه است که اهداف وسیعتر امنیت ملی آمریکا را به چالش میکشد.
نخست، حملات هوایی به رهبری آمریکا در سوریه حمایت از توسعه و رشد حزب کارگران کردستان (پ ک ک) است که سازمانی تروریستی میباشد و از سال 1984 علیه دولت ترکیه شورش کرده است. این همکاری تهدیدی را ایجاد میکند تا ترکیه را از همکاری عمیق با ائتلاف ضد داعش دور کند. دوم، آمریکا دست به ریسک دامنزدن به درگیریهای بلند مدت قومی در عراق و سوریه میزند و این به خاطر قدرت گرفتن نسبی کردها علیه دیگر واسطههای محلی قدرت یعنی اعراب سنی میباشد. این دام میتواند آشوب آتی منطقه را تقویت نماید و مانع شود تا آمریکا با موفقیت داعش را تضعیف و نابود کند.
دام شماره یک: تشکیلات کردی سوریه افرادی را جذب کرده که به یک سازمان تروریستی مشخص وابستهاند
ائتلاف نیروهای کرد و مورد حمایت ائتلاف بینالمللی ضد داعش به رهبری آمریکا در عراق و سوریه تعداد زیادی جنگجویان وابسته به پ ک ک را جذب کرده است. پ ک ک از سال 1984 علیه ترکیه به راه انداخته است که استفاده گسترده از قتلهای هدفمند و عملیات انتحاری را شامل میشود. وزارت خارجه آمریکا در واکنش به این اقدامات این گروه چپگرا و شبهنظامی کرد را به عنوان یک سازمان تروریستی اعلام کرد. خشونت بین پ ک ک و ترکیه که طی چند سال حالت تعلیق به خود گرفت در ژوئیه سال 2015 پس از یک حمله انتحاری مرتبط با داعش علیه فعالان کرد در جنوب شرقی ترکیه از سر گرفته شد و سبب شد تا پ ک ک چندین پلیس ترکیه را به اتهام ادعایی همدستی با داعش به قتل برساند. ترکیه با حملات هوایی علیه مواضع پ ک ک در شمال عراق تلافی کرد و عملیات نظامی در مناطق کردنشین جنوب شرقی را افزایش داد. ازسرگیری خصومتها سبب افزایش چالشهای امنیتی فراروی ترکیه شد چون این کشور با تهدیدات ترکیبی عبور از مرز از طرف داعش و روسیه مواجه گشت. شراکت کنونی آمریکا و کردهای سوریه – که تحت نفوذ پ ک ک هستند – سبب توسعه و رشد یک گروه واقع در لیست تروریستی آمریکا میگردد که ترکیه به عنوان یک عضو کلیدی ناتو در جنگی موثر با آن قرار دارد.
پ ک ک از طریق شاخه خود در سوریه یعنی حزب اتحاد دموکراتیک (پ.ی.د.) و شاخه مسلح آن یگانهای مدافع خلق (ی.پ.گ.) در سطحی بیسابقه قدرت گرفته است. موضع رسمی آمریکا از تعریف ی.پ.گ. به عنوان یک سازمان تروریستی خودداری میکند و ی.پ.گ. را به عنوان یک شریک موثر در جنگ علیه داعش ارتقا میدهد. با وجود این، پ.ی.د. و ی.پ.گ. با پ ک ک ارتباط تنگاتنگی دارند. پ.ی.د. در سال 2003 به عنوان یک شاخه سیاسی سرپوش پ ک ک و پس از اخراج عبدالله اوجالان از سوریه توسط حافظ اسد رئیس جمهور سابق سوریه در سال 1998 تشکیل شد. پ.ی.د. با فلسفه پ ک ک از جمله استفاده منحصر به فرد از جنگجویان زن و ارجاع فرقهگونه به عبدالله اوجالان تعهد ایدئولوژیک شدیدی به پ ک ک دارد. طبق گزارشها، پ ک ک کنترل قابل توجه نظامی بر ی.پ.گ. دارد.
طبق گزارشها پ ک ک تا اواسط سال 2013 بر آموزش نظامی نظارت داشت، استراتژی میدان جنگ را اجرا میکرد و آموزش جنگی ی.پ.گ. را فرماندهی مینمود. اعضای پ ک ک اکثریت مسئولان میدان جنگ برای نیروهای کرد سوریه در طی عملیات بازپس گیری کوبانی در شمال استان حلب در ژانویه سال 2015 را تشکیل میدادند و از مجموع بیست فرمانده جنگ تعداد پانزده نفر از مقرهای پ ک ک در قندیل شمال عراق بودند. اکثریت تلفات ی.پ.گ. طبق گزارشهای خود آن از ژانویه 2013 تا ژانویه 2016 از کردهای ترکیه بودند تا سوریه. تمییز بین پ ک ک و ی.پ.گ. عمدا نادیده گرفته میشود. یک جنگجوی پ ک ک در مصاحبه با واشنگتن پست گفت: “همه ما پ ک ک هستیم … من گاهی پ ک ک هستم گاهی ی.پ.گ. واقعا فرقی ندارند. همه ما عضو پ ک ک هستیم.” رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و دیگر مقامات ارشد ترکیه بارها تاکید کردهاند از نظر دولت ترکیه ی.پ.گ. یک سازمان تروریستی و “برابر با پ ک ک” است.
با این حال ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا برای تحقق پیروزی در جنگ با داعش به حمایت گسترده از ی.پ.گ. ادامه میدهد. ی.پ.گ. با حمایت هوایی شدید ائتلاف ضد داعش و به رهبری آمریکا در شمال سوریه به دستاوردهای ارضی مهمی در سال 2015 رسید. اعضای پ ک ک به صورت مستقیم در بسیاری از این عملیات شرکت کردند. پ ک ک حداقل 800 جنگجو از ترکیه، عراق، سوریه و ایران برای تقویت نیروهای کرد در چهار ماه محاصره کوبانی (عین العرب) توسط داعش اعزام کرد. بعدا جنگجویان پ ک ک در نیروهای ی.پ.گ. ادغام شدند تا در دیگر جنگهای نیروهای کرد و مورد حمایت آمریکا درشمال سوریه شرکت کنند.
همچنین، این همکاری به شمال عراق گسترش یافته که ی.پ.گ. نیروهای خود را در آن مستقر نموده است. عملیات کردها که به تصرف سنگال در روز دوازدهم نوامبر سال 2015 منجر شد همکاری مشترک پ ک ک و ی.پ.گ. را بیشتر نمایان ساخت. پیشمرگههای کرد عراق وابسته به حزب دموکرات کردستان که بزرگترین حزب در حکومت اقلیم کردستان است هسته اصلی نیروهای دخیل در تهاجم به شنگال بودند. حزب دموکرات کردستان دشمن حضور ی.پ.گ. و پ ک ک در شمال عراق است. اما هر دو گروه در پیشرویهای علیه داعش در روستاهای غرب شنگال نقش مهمی ایفا کردند. رسانههای محلی نشان دادند که ی.پ.گ. و پ ک ک برای تامین امنیت این منطقه عملیات مشترک انجام دادند، پرچمهای نماد هر دو گروه را بلند کردند که با پرچم عکس عبدالله اوجالان همراه بود. این همکاری در شمال عراق پدیده جدیدی نبود. جنگجویان ی.پ.گ. و پ ک ک برای تخلیه غیرنظامیان ایزدی از کوههای شنگال در هنگام تصرف این منطقه به دست داعش در اوت 2014 با هم کار کردند.
منبع: