روز گذشته اخباری مبنی بر برگزاری تجمع اعتراضی گروهی از جوانان در اقلیم کردستان و در اعتراض به خدمات بسیار ضعیف و فساد اقتصادی منتشر شد (اینجا را بخوانید).
حزب «نسل نو» در اقلیم کردستان که در سال 2018 تاسیس شده است، بانی برگزاری این تجمع اعتراضی عنوان شده است. اما چرا مردم و جوانان در اقلیم کردستان و اربیل به وضعیت اقتصادی و سیاسی حکومت اقلیم اعتراض دارند؟ دلایل زیر میتواند بخشی از این ماجرا را تشریح نماید:
1. اقلیم به صورت حزبی- عشیرهای اداره میشود. دو حزب عمده سالها در اختیار دو خاندان بودهاند. حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی، قدرت اصلی را در اقلیم در دست دارد و فرزند و برادرزاده مسعود بارزانی، اکنون رئیس و نخستوزیر اقلیم کردستان هستند. اتحادیه میهنی نیز توسط خاندان و نزدیکان جلال طالبانی اداره میشود. عملا این دو گروه، اقلیم را تقسیم کردهاند و هریک نیروی مسلح خود را دارند. در این فضای سیاسی، طبیعتا، فساد و اقتدارگرایی رواج پیدا میکند و مردم نیز به آن اعتراض خواهند کرد.
2. اقلیم کردستان و دو حزب عمده آن، سالها برای خود و به اختیار خود و بدون اجازه، اطلاع و رضایت دولت مرکزی در بغداد، نفت فروختهاند. پول عظیم از صادرات نفت به ترکیه و حتی اسرائیل، به اذعان منابع رسمی در اقلیم و رسانههای این منطقه و گزارشهای پارلمان عراق (که توسط همه مقامات این کشور تایید شده است) هرگز وارد پروسه تولید، فعالیتهای عمرانی و اقتصادی در اقلیم نشده است و سر از حسابهای شخصی مقامات در آورده است.
3. ممکن است مردم بتوانند فساد را تحمیل کنند، اما نبود امنیت در فضای فساد مالی، باعث اعتراضات گسترده خواهد شد. متاسفانه اقلیم کردستان واجد هر دو ویژگی شده است. فساد مالی و سیاسی و حجم عظیم رشوههای رد و بدل شده میان مقامات برای خرید پُستها از یک سو؛ حضور هستههای پنهان داعش و نیروهای پ.ک.ک و به تبع آن بمباران ارتش ترکیه از سوی دیگر، زندگی مردم را مختل کرده است. اگر روزگاری اقلیم از امنیت خود بهعنوان برگ برنده یاد میکرد، امروز شهرها و مناطق مختلف آن، جولانگاه حضور پ.ک.ک، داعش و نیروهای امنیتی ترکیه شده است. روستاها به دلیل حضور عناصر پ.ک.ک توسط ارتش ترکیه بمباران و نابود میشوند.
همه موارد فوق، بخشی از دلایل اعتراضات در اقلیم هستند که باید مورد توجه و تحلیل بیشتری قرار بگیرند.