مستوره اردلان، زنی توانمند و الگویی برای زنان کرد

نام واقعی او ماه‌شرف اما به مستوره اردلان مشهور است. مستوره اردلان در زمانی که زنان در بدترین شرایط جامعه سنتی بودند سنت‌شکنی کرد و قلم به دست گرفت. علی‌رغم نبود مدارس و دانشگاه به معنای امروزی، مستوره توانست در زمینه شعر، تاریخ نویسی، عرفان، خوشنویسی گام‌های مهمی بردارد. این نویسنده زن کرد فرزند ابوالحسن بیگ قادری  در سال 1805 میلادی شهر سنندج امروزی به دنیا آمد که در آن زمان مرکز حکومت امارت اردلانی‌ها بود. پدرش او را به فراگیری زبان‌های کردی، عربی و فارسی تشویق کرد تا بتواند در راستای کسب علم و دانش گام بردارد.

ماه شرف در مدتی کوتاه توانست نشان دهد در ادب و سخن‌سنجی در کنار خصایص زنانه توانمند است و با ذوق و قریحه‌ی شاعری‌خود توانست با سرودن قصاید نغز و غزلیات با شاعران نامدار زمان خود مقابله کند و در تاریخ‌نویسی پا به پای مورخین در عرصه‌ی وقایع نگاری حرکت نماید و از طریق شعر با شاعران معاصر خود در ارتباط باشد.

عمارت خسروخان اردلان در سنندج

او در سن ۱۷ سالگی قربانی فرهنگ سنتی مردسالار و زورگوی حاکمان این منطقه کردنشین شد و به ناچار با خسروخان از حکام اردلان ازدواج کرد. مستوره بیشتر اوقات خود را به مطالعه و سرودن شعر و نوشتن تاریخ گذراند و چون خسروخان نیز شاعر بود بیش از پیش او را به این کار تشویق می‌کرد، و رفته‌رفته مستوره به خسروخان علاقه‌مند شد. خسروخان والی، مردی عیاش و خوش‌گذران بود و مستوره در شعرهایش از بی‌وفایی او شکوه کرده‌است.

این دوران خوشی و آرامش روحی و به قول مستوره روزگار اعتبارش طولی نکشید که ورق زندگیش برگشت و به آوارگی و انزوا محکوم شد، زیرا خسروخان به خاطر  بیماری کبدی در سن ۲۹ سالگی درگذشت. با مرگ خسروخان، امارت اردلان دچار دخالت‌های قاجار شد و با هجوم قاجار به امارت اردلان در قرن نوزدهم خاندان اردلان به آوارگی محکوم شدند و مستوره همراه با خانواده‌اش به امارت بابان در سلیمانیه رفت.

از آثار مستوره اردلان می‌توان به دیوان اشعاری بالغ بر دو هزار بیت اشاره کرد، همچنین کتاب “تاریخ اردلان‌ها” شهرت و ارزش علمی و اجتماعی مستوره را دو چندان کرده‌است زیرا تا اواخر قرن نوزدهم میلادی در تمام خاورمیانه در عرصه‌ی تاریخ نویسی مخصوصا کردشناسی در میان زنان جز مستوره کسی به این کار نپرداخته‌است. او در سن 43 سالگی درگذشت. توسن رشید، نویسنده کرد ارمنستان، رمانی به نام مستوره  اردلان و با هدف ارج نهادن به وی نوشته است.

ترک پاسخ

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید