شواهد میدانی و اخبار منتشر شده نشان می‌دهد که سه سال گذشته سالهای سختی برای پ.ک.ک بوده است. ترکیه با شروع عملیاتهای مکرر، حضور نظامیِ دائمی خود را در اقلیم کردستان عراق افزایش داد و موفق شد اعضای پ.ک.ک را از چندین اردوگاه خود در شمال عراق بیرون کند. تجزیه و تحلیل مجموعه داده‌های مربوط به تلفات پ.ک.ک و اعلانات رسانه‌ای آن و آمار ارائه شده توسط یک موسسه تحقیقاتی حقوق بشری در کردستان، روند خاص و مهمی را نشان می‌دهد: پ.ک.ک از مجموعه اعضای پژاک استفاده می‌کند تا همچنان به حیات خود ادامه دهد.
ارزیابی تلفات پ.ک.ک
در سال ۲۰۱۹، سالی که مجموعه اطلاعات کامل آن در دسترس عموم است، میزان مرگ‌و‌میر در بین شبه‌نظامیان پ.ک.ک و به‌ویژه در شمال عراق افزایش یافته است. عملیات فزاینده آنکارا، شامل منع رفت و آمد، حملات هواپیماهای بدون سرنشین و افزایش تعداد نیروهای امنیتی دولتی، تعداد بیشتری از افراد باتجربه پ.ک.ک را کشته است. این داده‌ها شامل سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، که در آنها ترکیه به قلمرو پ.ک.ک در شمال عراق دست یافت، نمی‌شود.
با این حال، کشتن بیشتر شبه‌نظامیان پ.ک.ک به معنای پیروزی قطعی آنکارا نیست. زیرا پ.ک.ک از جنگجویان خارج از ترکیه و همچنین از خشم برخی از کردها علیه دولت استفاده می‌کند.
نکته مهمی در گزارش اخیر گروه بحران منتشر شده است: «عملیات فزاینده آنکارا، […] تعداد بیشتری از افراد باتجربه پ.ک.ک را کشته است.»
به نظر می‌رسد تاکتیک‌های آنکارا در سه سال گذشته – وضع مقررات منع آمد و شد در مناطق روستایی برای پاکسازی اعضای پ.ک.ک، فراخواندن حملات هواپیماهای بدون سرنشین، استقرار سربازان در تعداد زیاد، کشتن شبه‌نظامیان باتجربه و بازداشت نیروهای جوان و تازه جذب شده- به طور قابل ملاحظه‌ای فضای پ.ک.ک را برای مانور در روستاهای جنوب شرقی ترکیه تنگ کرده است.
میزان حملات و عملیات پ.ک.ک در داخل ترکیه بسیار کاهش یافته است و از سال ۲۰۲۱ حملات قابل توجه در داخل ترکیه صفر بوده است.
بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده از منابع مختلف بین ماه مه و سپتامبر ۲۰۱۹، ارتش ترکیه حداقل ۷۶ عملیات هوایی فرامرزی انجام داده است که بیشتر آنها مخفیگاه‌های پ.ک.ک و انبارهای مهمات در کوه‌های قندیل و اطراف آن را که «مقر» پ.ک.ک در آن قرار دارد و همچنین در حاکورک، در شمال غرب قندیل به سمت مرز ترکیه، هدف قرار داده است.
گروه بحران توانسته ۱۰۱ کشته مرتبط با این عملیات در آن منطقه را در سال ۲۰۱۹ تأیید کند که از این تعداد ۹۰ نفر از شبه‌نظامیان پ.ک.ک و ۱۱ نفر هم سرباز ترکیه بوده‌اند.
ارزیابی زادگاه تلفات پ.ک.ک
علاوه بر مرگ و میر شبه‌نظامیان پ.ک.ک، داده‌های گروه بحران در مورد آنها در ژوئیه ۲۰۱۸ تا ژوئیه ۲۰۱۹ (در مجموع ۳۶۱ نفر) در ترکیه و شمال عراق (در مجموع ۳۶۱ نفر) نشان می‌دهد که حدود ۸٫۵ درصد (۳۱ نفر) اهل غرب ایران بودند، حدود دو برابر تعداد مشابه سال قبل؛ و همچنین اکثر آنها در مریوان، سردشت، ارومیه یا خوی متولد شده‌اند.
«این داده‌ها نشان می‌دهد که پ.ک.ک کمبود نیروی انسانی خود را در جنگعلیه ترکیه با آوردن اعضای بیشتر از ایران جبران می‌کند». (گروه بحران)
این بدان معناست که مجموعه نیروهای استخدام شده پ.ک.ک می‌توانند در شورش علیه ترکیه از مرزهای آن فراتر روند.
در حقیقت، از ۴ اکتبر ۲۰۱۹، ۹ درصد از تمام شبه‌نظامیان پ.ک.ک که از ژوئیه ۲۰۱۵ کشته شده‌اند یا اهل غرب ایران (۴٫۷ درصد) بوده‌اند، یا اهل شمال سوریه (۳ درصد) یا از شمال عراق (۱٫۳ درصد) آمده‌اند.
اگرچه هنوز اطلاعات کاملی از کشته‌شدگان سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در دسترس نیست، اما از طریق تاکتیک پ.ک.ک در جلب توجه مردم به تأخیر در اعلام خبر مرگ، با پیگیری اعلامیه‌های گروه در رسانه‌های خود می‌توان به افزایش مرگ و میر در بین اعضای ایرانی پی برد.
شایان ذکر است که داده‌های جمع‌آوری شده توسط گروه بحران ممکن است ناقص باشد، زیرا اطلاعات خود را عمدتاً از کانال‌های رسانه‌ای وابسته به پ.ک.ک می‌گیرد و پ.ک.ک اعلام کشته‌ها را که بیشتر سربازان ایرانی هستند، به تاخیر انداخته است. این تاخیرها می‌تواند تا ۴ سال به طول بیانجامد.
بیشتر بخوانید:
تأخیر در اعلام مرگ اعضای پژاک؛ جنایت علیه بشریت
پ.ک.ک جنگجویان را از نیروهای پژاک قرض می‌گیرد
در داده‌های جمع‌آوری شده در وب‌سایت پ.ک.ک HPGsehit.com، می‌توان نتیجه گرفت که از ۳۷ جنگجوی کشته شده HPG (نیروهای مدافع خلق) ۱۳ نفر ایرانی هستند. این امر افزایش تلفات ایرانی پ.ک.ک را نشان می‌دهد. این اعلامیه‌ها شامل اعضای ایرانی است که در شمال عراق، در مناطقی که عملیات نظامی ترکیه انجام شده، کشته شده‌اند.
با این حال، نه تنها در اعلانات ترحیم در رسانه‌های پ.ک.ک یا داده‌های جمع‌آوری شده توسط گروه بحران، بلکه در اظهارات رسانه‌ای که از سوی نظامیان بازمانده ارائه شده است نیز می‌توان به این روند پی برد.
نمونه‌ای از آن در مقاله‌ای که توسط خبرگزاری ANF (فرات) منتشر شده، مشاهده می‌شود که شامل مصاحبه‌های ویدئویی و زیرنویس مکتوب به زبان کردی است و از طرف سه ستیزه‌جویی است که در گیره سور، منطقه آواشین در شمال عراق هستند. این اعضا روایات مربوط به حملات شیمیایی ادعا شده ارتش ترکیه در این منطقه را شرح می‌دهند (عکس زیر).
علاوه بر خبر مرگ ۱۳ نفراز اعضای ایرانی که اخیراً در منطقه وسیع‌تری کشته شده‌اند، سه تن از بازماندگان ایرانی با رسانه‌های پ.ک.ک مصاحبه کردند، که منتج به این نتیجه شد که میزان جنگجویان ایرانی در این منطقه به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
در مصاحبه‌های قبلی انجام شده با اعضای سابق پ.ک.ک اشاره شد که در این منطقه ۲/۳ اعضای هر بخش ایرانی‌تبار بودند.
دوگان، عضو سابق پ ک ک می‌گوید: «در مدتی که من در منطقه آواشین بودم، از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶، اعضای ایرانی کمتری حضور داشتند. فرماندهان ما فقط ۲ یا ۳ ایرانی را در منطقه آواشین استفاده می‌کردند. بقیه اعضا اهل ترکیه یا سوریه بودند. ایرانیانی که جذب می‌شدند، معمولاً به پژاک ملحق می‌شدند و بدین ترتیب به مقر خود در قندیل می‌رفتند یا به اردوگاه‌های کوچکتر در داخل ایران اعزام می‌شدند».
کاهش فعالیت پژاک
تجزیه و تحلیل فعالیت‌های پژاک در مرزهای ایران کاهش قابل توجهی در میزان حملات و همچنین تلفات پژاک در ایران را نشان می‌دهد.
بر اساس آمار ثبت شده توسط مرکز مدعی مطالعات حقوق بشر هنگاو، ۱۱ نفر از چریک‌های پ.ک.ک و پژاک و یک عضو سِری پژاک کشته و یک عضو نیز در جریان درگیری‌های سال ۲۰۲۰ اسیر شد.
از مجموع درگیری‌ها در غرب ایران، تنها ۱۰ مورد توسط چریک‌های پژاک و پ.ک.ک انجام شده است که ۱۰ مورد کمتر از سال ۲۰۱۹ است. اگرچه پژاک بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ فعالترین گروه مخالف کرد در غرب ایران توصیف شده بود، اما پژاک در سالهای اخیر بیش از پیش فعالیت خود را کاهش داده است. یکی از دلایل ممکن است ورود اعضای پژاک، به ساختار پ.ک.ک باشد.
کاهش فعالیت پژاک، افزایش قابل ملاحظه حضور اعضای پ.ک.ک ایرانی در شمال عراق در رسانه‌های وابسته به پ.ک.ک و افزایش کشته شدگان ایرانی در میان اعضای پ.ک.ک در ترکیه و شمال عراق، این فرضیه را که پ.ک.ک از مجموعه ای از نیروهای استخدام شده پژاک استفاده کرده، تأیید می‌کند.
نتیجه
کاهش فعالیت پژاک، افزایش قابل ملاحظه حضور اعضای پ.ک.ک ایرانی در شمال عراق در رسانه‌های وابسته به پ.ک.ک و افزایش کشته شدگان ایرانی در میان اعضای پ.ک.ک در ترکیه و شمال عراق این فرضیه را تأیید می‌کند که پ.ک.ک از مجموعه ای از نیروهای استخدام شده پژاک استفاده کرده، تأیید می‌کند.
این سوال ایجاد می‌شود که این مسئله بر چه چیزی دلالت دارد؟
از داده‌های موجود می‌توان نتیجه‌گیری‌های متفاوتی را به دست آورد که دلالت بر این دارد که پ.ک.ک به طور موثر از مجموعه نیروهای جذب شده پژاک و کاهش فعالیت‌های پژاک سود برده است:
- پ.ک.ک دچار کمبود نیرو است و به اعضای بیشتری نیاز دارد تا از موفق شدن ترکیه در شمال عراق جلوگیری کند. بنابراین، از نیروهای پژاک استفاده می‌کند.
- احتمال دیگری که وجود دارد این است که پژاک با از دست دادن قلمروی خود در منطقه قندیل (بر اثر حملات هوشمندانه نیروهای ایرانی) و عقب‌نشینی اعضای مسلح خود از داخل مرزهای ایران، گردان‌ها، مقرها و یا محل‌های آموزش خود را به سایر مناطق شمال عراق منتقل کرده است.
- کنگره جوامع کرد (ارگان اصلی وابسته به پ.ک.ک) تصمیم گرفته است بر فعالیت‌های پ.ک.ک و نیروی سوریه دموکراتیک تمرکز کند و فعالیت پژاک را کاهش دهد؛ در واقع در دوره جدید باید گفت «پژاک به عنوان یک پروژه جانبی» در پ.ک.ک در نظر گرفته شده است.
در مورد فرضیه دوم و سوم باید تحقیقات بیشتری انجام شود. با این حال، به احتمال بسیار زیاد پ.ک.ک در طول سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ متحمل خسارات قابل توجهی شده است، به طوری که باید ذخایر انسانی خود را با اعضای ایرانی که قبلاً توسط پژاک آموزش دیده و به کار گرفته بودند، دوباره پر کند و از مجموعه جنگجویان پژاک استفاده کند.[۱]
[۱]. https://southfront.org/pkk-struggles-to-stay-on-its-feet-draws-from-pjaks-pool-of-fighters/