نوشته: موسسه «حقیقت و عدالت برای سوری ها»
اخیرا نیویورک تایمز مقاله‌ای را درمورد نقش ترکیه در محافظت از غیرنظامیان در مناطق تحت کنترل آن در عفرین سوریه منتشر کرد. از نظر بسیاری از آمریکایی‌ها، این اگر هم تنها خبر در مورد عفرین نباشد اما آخرین خبر خواهد بود.
اما این مقاله تصویری نامتوازن از واقعیت اشغالگری ترکیه در منطقه ارائه می‌کند. در حالی که این مقاله به وضعیت وخیم حقوق بشری‌ای توجه دارد که روزنامه نگاران در سفر به منطقه تحت کنترل ترکیه در عفرین دیده اند، اما هیچ اشاره ای به نقض حقوق بشر توسط ترکیه و نمایندگان آن در شمال سوریه اشغالی نشده است، در عوض نیروهای ترکیه به عنوان ناجی معرفی می‌شوند.
ما به عنوان سازمانی که موارد نقض حقوق بشر در سوریه را رصد می‌کند، ناچار شدیم به سکوت‌های گسترده‌ای که در مقاله دیدیم بپردازیم و در مورد مبارزه کنونی برای حقوق بشر در عفرین صحبت کنیم.
از کسانی که می‌خواهند در مورد وضعیت عفرین بیشتر بدانند دعوت می‌کنیم تا از انبوهی از شواهد موجود در گزارش‌ها و تحقیقات گروههای مختلف جامعه مدنی سوریه و بشردوستانه استفاده کنند. در مورد اهداف ما در این بخش، خوانندگان باید بدانند که ترکیه در حال حاضر مناطقی را در شمال غربی سوریه با پشتیبانی ارتش ملی سوریه کنترل می‌کند که از گروههای مختلف مخالف سوریه تشکیل شده است و ترکیه کنترل موثری بر آنها دارد.
طبق قوانین بین المللی حضور ترکیه در سوریه رسما به عنوان «اشغال» شناخته شده است. عفو بین الملل طی گزارشی توضیح داده ترکیه به عنوان «نیرویی اشغالگر» در منطقه «مسئول رفاه مردم غیرنظامی و حفظ نظم و قانون است». به همین دلیل، نیروهای ترکیه خدمات بهداشتی محلی، اجرای قانون و اداره عمومی را در مناطق سوری تحت کنترل ترکیه مدیریت می‌کنند.
در حالی که مفسران مقاله نقش ترکیه در محافظت از آوارگان سوریه در مقابل عواقب نظامی دولت سوریه و زیرساخت‌های انسانی که ترکیه فراهم می‌کند را مورد ستایش قرار می‌دهند، آنها اغلب از آواره شدن غیرنظامیان در طول حملات نظامی ترکیه و موارد بعدی نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه که تحت اشغال این کشور هم توسط نیروهای ترکیه و هم گروههای مسلح تحت کنترل آن اتفاق روی داده حرف ن‌می‌زنند. ترکیه نه تنها مسئول این موارد نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، بلکه بسیاری از این موارد نقض توسط نیروهای ترکیه و گروههایمورد حمایت آن جنایات جنگی است و مسئولیت کیفری فردی را نیز در پی دارد.
بر اثر عملیات نظامی ترکیه در سال 2018 بیش از 130،000 نفر آواره شدند. مداخله نظامی ترکیه در سال 2019 سبب آوارگی بیش از 180،000 نفر، از جمله بیش از 80،000 کودک و منجر به ایجاد بی ثباتی در عفرین شد. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل مصادره یا تخریب خانه‌ها و فروشگاه‌هایشان توسط گروههای مسلح وابسته به ارتش آزاد سوریه و تحت حمایت ترکیه هنوز هم آواره می‌شوند. آن دسته از غیرنظامیان، اغلب کردها، که از خشونت نجات یافته بودند، بی خانمان هستند چون نیروهای ترکیه و گروههای مورد حمایت آنان خانه‌های آنان را برای خود به مقرهای نظامی تبدیل کرده اند و یا خانه‌های آنان را به آوارگان عرب دیگر مناطق سوریه داده اند.
در نتیجه، سازمان‌های حقوق بشری به ویژه نهادهای حقوق بشری وابسته به سازمان ملل «نگرانند که اسکان دادن اعراب خانه‌های اشغالی کردهایی که فرار کرده اند، به طور موثر مانع بازگشت کردها به خانه‌های خود شود و ممکن است تلاشی برای تغییر دائمی ترکیب قومی منطقه باشد».
تحقیقات سازمان ملل متحد مشخص کرد خانواده‌های کرد به صورتی گسترده قربانی تهدید، غارت، سرقت و بازداشتهای خودسرانه، اغلب به منظور گرفتن پول زور، توسط نیروهای مخالف سوریه اما تحت حمایت ترکیه هستند.
فقط در سال 2020 تعداد 877 نفر در سراسر عفرین دستگیر شدند. سازمان ملل متحد متوجه شد در حین بازداشت، غیرنظامیان، به ویژه کسانی که کرد هستند، مورد ضرب و شتم، شکنجه، گرسنگی، بازجویی و گاه تجاوز قرار می‌گیرند. علاوه بر این، شواهد ویدئویی و عکاسی نشان می‌دهد که گروههای تحت حمایت ترکیه اماکن مذهبی و باستانی مهم در منطقه عفرین از جمله گورستان‌ها، معبد سیرو-هیتی‌ها با قدمت 1300 سال قبل و زیارتگاه تاریخی «علی دادا» در عفرین را غارت و با بولدوزر، انجام تمرینات نظامی تخریب کرده اند.
سرقت اموال و تصرف زمین، بازداشتهای خودسرانه و بدرفتاری با زندانیان و تخریب اماکن میراث فرهنگی، سازمان ملل متحد را به این نتیجه رساند که بسیاری از تیپ‌های ارتش آزاد سوریه مورد حمایت ترکیه مرتکب جنایات جنگی شده اند. هم سازمان ملل متحد و هم عفو بین الملل تشخیص دادند که دولت ترکیه و مقامات آن با در اختیار دادن حمایت و کمک به گروههای مسلح سوریه برای ارتکاب نقض جدی حقوق بشر»، در تعهد خود به عنوان قدرت اشغالگر منطقه برای مراقبت از رفاه غیرنظامیان تحت صلاحیت خود کوتاهی کردند.
ناکامی‌های ترکیه در تامین امنیت غیرنظامیان تحت مراقبت‌های قانونی خود، دولت سوریه و سایر گروههای مسلح در شمال سوریه را از هرگونه جنایت ارتکابی علیه مردم تبرئه ن‌می‌کند. درگیری‌های سوریه مملو از نمونه‌هایی از آوارگی مردم و ویرانی‌ها است.
گروههای مسلح کرد وابسته به نیروی سوریه دموکراتیک (قسد)، مانند تیپ شمال دموکراتیک، خانه‌های اعراب در رقه را پس از خارج کردن کنترل آن از دست داعش از آنان گرفتند و جابجایی میلیونها سوری توسط رژیم اسد به دلیل یک بمباران بی رویه علیه شهرهای بزرگ سوریه نیز یک نمونه کاملا ثبت شده است. با این حال، اقدامات طرف‌های دیگر در درگیری‌های سوریه، ترکیه را از مسئولیت خود در محافظت و احترام به حقوق بشر افراد تحت کنترل خود معاف ن‌می‌کند.
روزنامه نگاراني كه درباره عفرين مي نويسند، بايد مراقب باشند كه حقايق و شواهدي كه از روايات خود حذف مي كنند خوانندگان را گمراه نكند – بويژه آنهايي كه هنوز در حال کسب اطالعات در مورد جنگ و درگیری در سوریه هستند. در مجموع، به عنوان روزنامه نگار، مدافع حقوق بشر، وکیل و خواننده، همگی باید همه طرف‌های درگیر در سوریه را نسبت به معیارهای بین المللی حقوق بشر مسئول بدانیم. همانطور که ممکن است در اثر اقدامات ترکیه در عفرین امنیت برخی غیرنظامیان بیشتر شود، اما باید بدانیم بسیاری دیگر نیز از امنیت کمتری برخوردار هستند.
آنچه نویسندگان تصمیم می‌گیرند از روایت در مورد عفرین حذف کنند، به اندازه همان کلماتی است که انتخاب می‌کنند با صدایی بلند با مخاطب حرف می‌زند.