تا زمانی که نیروهای ترکیه از شمال سوریه خارج نشوند، قطع آب در حسکه مصیبت‌های زیادی را برای غیرنظامیان به همراه خواهد داشت.
هدف اعلامی ترکیه برای ایجاد یک منطقه امن در طول مرز، اکنون با قطع آب به عنوان یک تاکتیک فشار ادامه دارد.
در نزدیکی شهر سرکانیه/راس العین در استان حسکه، در شمال شرقی سوریه، دبه‌های خالی آب در کنار جاده پشت سر هم قرار داده شده‌اند، جایی که زنان با کودکان بی قرار خود در گرمای شدید منتظر کامیون‌های حمل آب هستند تا آب را به جامعه تشنه آنان برسانند. چند روز قبل بود که نیروهای اشغالگر ترکیه بار دیگر ایستگاه پمپاژ تامین آب علوک در پنج کیلومتری این محل قطع کردند.
این مرکز حیاتی معمولا آب آشامیدنی حدود یک میلیون نفر را در حسکه تامین می‌کند. بدون وجود آن، استان حسکه با تشنگی مواجه می‌شود.
احمد زبیر، بیست و دو ساله، که در یک فروشگاه محلی تلفن همراه کار می‌کند، خاطرنشان می‌کند: «ما یک ماه آب نداشتیم. اگر آب نداشته باشیم، نمی‌توانیم در برابر بیماری ویروس کرونا از خود محافظت کنیم. این دلیل گسترش بیماری است، چون آب کافی برای نظافت ندارم، فقط برای آشامیدن داریم. این خطری برای کودکان و برای همه جامعه است».
خلیل عثمان، راننده کامیون تانکر آب، نیز می‌گوید: «ما با کامیون‌ها آب را به مردم تحویل می‌دهیم. وضعیت آب واقعا بد است و همیشه نگران هستیم که برای مردم کافی نباشد. اگر آب باشد، آن را می‌آوریم. اما اگر وجود نداشته باشد، چیزی برای آوردن نداریم. »
این که از سیزدهم ماه اوت حدود چهار هفته آب باید از طریق کامیون به ده‌ها هزار نفر از ساکنان کرد در راس العین و مناطق اطراف آن در حسکه آب تحویل داده می‌شد امری اتفاقی نیست.
در اکتبر سال گذشته میلادی، ترکیه و نمایندگان شورشیان سوری مورد حمایت ترکیه عملیات به‌اصطلاح «بهار صلح» خود اعلام کردند و نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) به رهبری کردها را در شمال شرقی سوریه هدف قرار داده است. قسد بیشتر از اعضای یگان‌های مدافع خلق (ی.پ.گ.) تشکیل شده که ترکیه آنها را به دلیل ارتباط ایدئولوژیکی با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک.)، که جنگ مسلحانه آنها از سال 1984 برای حقوق بیشتر کردها به مرور زمان به یک شورش تبدیل شد، یک گروه تروریستی می‌داند.
قسد در ائتلاف مورد حمایت آمریكا علیه داعش در شمال سوریه شرکت کرد، و آخرین بقایای این شبه نظامیان در دیرالزور را در مارس 2019 از بین برد. با این حال، با یک «خیانت» شگفت‌انگیز ائتلاف و دستگاه سیاست خارجی آمریكا مواجه شده که همه را شوكه كرد و این هنگامی بود که آنکارا در اکتبر 2019 حمله گسترده‌ای به قسد آغاز کرد و آن را مجبور به عقب‌نشینی از مواضع خود در امتداد مرز ترکیه و سوریه کرد، اما واشنگتن کاری نکرد.
درست چند ساعت پس از حمله مرزی ترکیه، گلوله‌های توپ به ایستگاه پمپاژ آب علوک اصابت کرد و بلافاصله آن را از کار انداخت. اگرچه این ایستگاه در آن زمان با نظارت بین‌المللی ترمیم شده، اما همچنان تحت کنترل ترکیه است.
در این شرایط، بدون توجه به آنچه «قوانین بین‌المللی بشردوستانه محافظت از زیرساخت‌های غیرنظامی» می‌گویند، می‌توان از منابع محدود آب منطقه استفاده کرد. این امر فشار مضاعفی بر اداره خودگردان شمال و شرق سوریه به رهبری كردها می‌آورد، كه در حال حاضر منطقه تحت عنوان «روژاوا» را اداره می‌كند.
ولادیمیر ون ویلگنبورگ، تحلیلگر سیاسی و روزنامه‌نگار که در مورد مسائل کردها می‌نویسد، به عرب‌نیوز گفت: «اداره خودگردان چند چاه آب حفر کرده، اما این چاه‌ها آب کافی فراهم نمی‌کند. تنها راه حل این است که جامعه بین‌المللی بر دولت ترکیه برای جلوگیری از قطع آب به مناطقی از شمال سوریه فشار آورد».
وقتی شیرهای آب در ماه اوت خشک شدند، جامعه بین‌المللی فشارها را به آنکارا آغاز کرد، اما با موفقیت کمی همراه بود. گفته می‌شود که جیمز جفری، فرستاده ویژه آمریکا در امور سوریه، از سران ترکیه خواست که جریان آب خود را از سر بگیرند، در حالی که مهندسان ارتش روسیه در این منطقه برای کمک به رفع مشکل نبود آب راس العین برای ایجاد خط لوله کار می‌کنند.
روسیه از بشار اسد رئیس جمهور سوریه پشتیبانی می‌کند که رژیم‌اش در جنگی کم شدت با نیروهای ترکیه در شمال غرب استان ادلب و در یک مسابقه سه جانبه با ترک‌ها و قسد برای کنترل شمال شرقی سوریه در تکاپوست.
روسیه مشتاقانه و به نفع کردها کمک می‌کند تا به راه حل دیپلماتیک برای پایان دادن به درگیری‌های داخلی در سوریه کمک کند. مسکو معتقد است که کردها باید در مذاکرات قانون اساسی با رژیم گنجانده شوند، در غیر این صورت یک دولت متقابل پذیرفته شده و ایجاد یک کشور واحد امکان‌پذیر نیست.
هدف اعلامی از عملیات «بهار صلح» آنکارا این بود که قسد را با ایجاد یک منطقه امن خود به 30 کیلومتری داخل خاک سوریه و دور از مرز ترکیه وادار کند.
تقریبا یک سال بعد، و با تقویت حضور نظامی آمریکا با رادارهای سنتینل، گشت‌های بیشتر، دستگاه‌های بردلی فایتینگ برای رقابت با روسیه، این منطقه (از دست حملات ترکیه) امن است.
محمد باقی از سازمان امداد و توسعه هوی به عرب‌نیوز در این زمینه گفت: «من اهل راس‌العین هستم. بعد از اینکه ترکیه شهر من را اشغال کرد و آب ایستگاه پمپاژ علوک را قطع کرد، مردم حسکه، که قبلا در شرایط دشواری زندگی می‌کردند، آب برای آشامیدن یا شستشو نداشتند، و این اقدامات در اوج بیماری کرونا بود»
وی افزود: «اداره خودگردان كرد تلاش كرد چاهی برای ایستگاه آب به نام الحیمه حفر کند، اما چون آب قابل شرب نبود قابل استفاده نبود و فقط برای شستشو مفید است. مقدار آب این چاه نیز کافی نبود. علوک همچنان منبع اصلی آب در حسکه است». به نظر می‌رسد اختلافات بر سر تامین برق به ایستگاه پمپاژ علوک وضعیت متشنج را بدتر کرده است.
به گزارش شبکه حقوق بشر سوریه، یک نهاد ناظر مستقر در انگلیس، ترکیه برای تحت فشار قرار دادن اداره خودگردان کرد برای تامین برق بیشتر از نیروگاه مبروکا به مناطق تحت کنترل نیروهای سوریه مورد حمایت ترکیه، منبع آب حسکه را قطع کرد. اما وزارت دفاع ترکیه در اوایل ماه اوت اصرار داشت که ایستگاه علوک تحت تعمیر است و ارسال آب به حسکه ادامه دارد».
توماس مک کلور، پژوهشگر در «مرکز اطلاع رسانی روژاوا»، نیز گفت: «اگرچه مشکل ایستگاه پمپاژ علوک تحت مداخله بین‌المللی برطرف شده، اما ترکیه به طور منظم جریان آب به مناطق اداره خودگردان را قطع و از انجام تعمیرات جلوگیری می‌کند.»
به گزارش سازمان ملل، ترکیه در سال جاری سیزده بار آب حسکه را قطع کرده است تا بر اداره خودگردان فشار سیاسی وارد کند.
«کل منطقه حسکه دو هفته در اوج گرمای ماه اوت در تابستان به طور کامل بدون آب بود و برخی از محله‌ها بیش از دو ماه را بدون تحویل قطره ای آب گذرانده اند.»
با افزایش موارد ابتلای کرونا و افزایش دما، تمام تلاش‌ها برای بازگشایی ایستگاه پمپاژ علوک به نتیجه نرسیده است. در همین حال، هلال احمر کرد و سایر دستگاه‌های امدادی تلاش کرده‌اند تا منابع آب جایگزین برای منطقه پیدا کنند.
ایستگاه آب الحیمه در حال حاضر یک راه حل جزئی برای این مشکل است. بسام آل احمد، مدیر سوری در موسسه «حقیقت و عدالت» یک سازمان غیردولتی که در زمینه گزارش مستند نقض حقوق بشر در سوریه کار می‌کند، گفت: «با این حال، این فقط 25 درصد نیازهای مردم را پوشش می‌دهد».
وی افزود: «راه حل بلند مدت فقط خروج ترکیه از شمال سوریه است. این کشور سوریه است. در حال حاضر ما به یک موضع بین‌المللی قوی در برابر حملات ترکیه نیاز داریم».
دستگاه‌های محلی امداد با تاکید برای اجرای عدالت می‌گویند ترکیه با محروم کردن مردم از دسترسی به آب آشامیدنی در حسکه، نه تنها قوانین بین‌المللی بشردوستانه را نقض کرده بلکه در واقع مرتکب یک جنایت جنگی شده است. آنها می‌گویند از آنجا که ایستگاه‌های پمپاژ آب و سدهای شمال شرقی سوریه در نزدیکی خطوط جنگ قرار دارند، حفاظت از آنها برای رفاه حال مردم محلی امری حیاتی است.
سارا مونتینارو، وکیل دادگستری و مدیر پروژه هلال احمر کرد می‌گوید: «طبق قوانین بشردوستانه بین‌المللی و معاهده رم، قطع آب برای غیرنظامیان از نظر دادگاه کیفری بین‌المللی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی است».
طبق کنوانسیون ژنو و پروتکل‌های الحاقی آنها، عملیات نظامی باید مطابق با قوانین بین‌المللی بشردوستانه انجام شود و از تخریب وسایل ضروری برای ادامه زندگی مردم غیرنظامی از جمله تاسیسات آب جلوگیری شود.
مونتینارو افزود: «با وضعیت فعلی بیماری کرونا، اوضاع میدانی و عملی حتی از گذشته بدتر است، اما به نظر نمی‌رسد که ترکیه رفتار خود را نسبت به کردهای سوریه تغییر دهد.»
«سازمان ملل تاکنون چندین بیانیه صادر کرده و طی آنها از ترکیه می‌خواهد از قطع آب مردم دست بردارد، اما تاکنون آنها کاری نکرده اند. آنچه اتفاق می‌افتد نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه است».
اکنون، زنان ناچارند در امتداد جاده در نزدیکی راس العین باید به طور متناوب حرکت کنند تا زمانی که یک منبع پایدارتر آب پیدا شود و از آن اطمینان حاصل گردد یا این که ترکیه دست از قطع کردن آب بردارد.
منبع: