هنگامی که روز جمعه از طیب رجب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، درباره عملیات احتمالی ترکیه در شنگال/سنجار سوال شد، گفت: «شاید دیدید که ناگهان یک شب به آنجا حمله کردیم». این همان جملهای است که او قبل از حمله به شمال سوریه نیز استفاده کرده بود. رئیس جمهور ترکیه به رسانههای این کشور گفت: «ترکیه همیشه آماده است با همکاری عراق وارد عملیات مشترک علیه پ.ک.ک. شود، اما نمیتوانیم تاریخ این عملیات را دقیق بگوییم».
مبارزه ترکیه علیه حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) همیشه بهانهای برای انجام عملیات برونمرزی جهت ورود به سوریه و عراق در راستای نقض صریح حاکمیت کشورها در طی سالهای اخیر بوده است. تحلیلگران در ترکیه معتقدند آنکارا قصد دارد یک عملیات نظامی در سنجار (عراق) انجام دهد، خاطرنشان میکنند که سفر ناگهانی «آکار»، وزیر دفاع ترکیه، به عراق با هدف پیشنهاد انجام یک عملیات مشترک علیه این سازمان است. آکار اعلام کرده ترکیه مصمم است «با همکاری بغداد و حکومت اقلیم کردستان به تروریسم پایان دهد» و افزود مرحله بعدی عملیات ترکیه با تحولات مهمی در این زمینه همراه خواهد بود. هنوز معلوم نیست دولت عراق و یا حکومت اقلیم کردستان موافق هستند در یک عملیات گسترده نظامی علیه پ.ک.ک با ترکیه همکاری کنند.
ترکیه و دولت بایدن
ترکیه در چهار سال گذشته دوره دولت ترامپ تقریبا آزادانه در منطقه بازی کرده است. تنشهای بین ترکیه و آمریکا که در دوره دولت قبلی یعنی اوباما وجود داشت، با رویکرد دوستانه- و نسبتا تشویقی- ترامپ با اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، حل شد. احتمالا این تنشها در چهار سال آینده دوباره بیشتر خواهند شد.
نخستین شکاف در روابط دوستی ناپایدار ترکیه و آمریکا حتی قبل از مراسم تحلیف بایدن نیز بروز یافته بود. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه جو بایدن، ترکیه را متهم کرد که «همانند یک متحد عمل نمیکند» و افزود در صورت نیاز، واشنگتن تحریمهای بیشتری در مورد دستیابی آنکارا به سیستم دفاع هوایی روسی اس-400، را علیه ترکیه بررسی خواهد کرد.
وقی ترکیه متوجه شد برت مک گورک به عنوان هماهنگکننده شورای امنیت ملی در امور خاورمیانه و آفریقای شمالی منصوب شده، شدیدا خشمگین شد. ترکیه از مک گورک به دلیل طراحی اتحاد بین «ائتلاف ضدداعش به رهبری آمریکا و یگانهای مدافع خلق (ی.پ.گ.)» شدیدا انتقاد کرده است. بایدن، رئیسجمهور جدید، وقتی صحبت از اقدامات ترکیه در منطقه میشود، در موارد متعدد اعلام کرده اقدامات شدیدتری نسبت به دوره ترامپ علیه آنکارا انجام خواهد داد. این امر ممکن است ترکیه را با سوال مواجه کند که واکنش احتمالی آمریکا به عملیات گسترده نظامی برونمرزی چه خواهد بود.
سنجش میزان واکنش بایدن
ترکیه در طی چند روز گذشته یک سری حملات کوچک را در عراق و سوریه آغاز کرده است. در طی 24 ساعت، تلاش کرده تا به جاده بینالمللی ام-4 در نزدیکی عینعیسی حمله کند، با حمله پهپادها یک غیرنظامی را در نزدیکی کوبانی مجروح نموده، سه غیرنظامی را با گلوله باران روستاهای عراق در نزدیکی دهوک زخمی کرده، و 2 کودک را در بمباران شهر آمدی زخمی نموده، روستای چیکان در منطقه بالکایتی در استان اربیل را بمباران کرد و جنگندههای ترکیه چندین محل در نزدیکی گذرگاه مرزی حاجی عمران بین عراق و ایران را بمباران کردند.
این حملات، همراه با اظهارات و اقدامات ترکیه مبنی بر احتمال حمله جدید به مناطق محل فعالیت پ.ک.ک و گروههای وابسته به آن است و به نظر میرسد که ترکیه در انتظار واکنش بایدن با هدف سنجش میزان واکنش آن است. آنکارا عملا رئیسجمهور جدید ایالات متحده را میآزماید تا واکنشهای احتمالی دولت جدید در برابر حمله جدید ترکیه را بسنجد.
در روزها یا هفتههای بعد مشخص خواهد شد واکنش دولت بایدن در برابر حمله جدید ترکیه به مناطق تحت کنترل کردها چه خواهد بود. بایدن یا با محکوم کردن، یا حتی مجازات کردن ترکیه جهت پیروی از آمریکا، مواضع سختی را خواهد گرفت و یا با رشتهای از اقدامات و نوشتههای نیویورکتایمز را مواجه خواهیم بود که حملات قریبالوقوع را نشان میدهد، و بایدن نیز در برابر رفتار ترکیه با سکوت خواهد گذشت.