موسی (نام مستعار) همیشه نگران محیطی بود که پسر شانزده سالهاش فواز در آنجا رشد میکرد. درآمد ناچیز او به عنوان اپراتور جرثقیل خانواده را با مشکلات روبرو کرد و او نگران بود که پسرش به دنبال یگانهای مدافع خلق (ی.پ.گ.)، شاخه مسلح حزب اتحادیه دموکراتیک کرد (پ.ی.د.)، برود. سپس، یک روز در ماه گذشته، فواز ناگهان ناپدید شد.
موسی در گفتگو با سوریه دایرکت گفت: «ما میدانستیم که او به ی.پ.گ. پیوسته است». آنها به ما گفتند که او را به یک اردوگاه آموزشی منتقل کردند. ما از آنها خواستیم كه او را به ما برگردانند، اما آنها نپذیرفتند».
فواز یکی از صدها کودکی است که توسط ی.پ.گ. و یگانهای مدافع زن (ی.پ.ژ.)، شبه نظامیان تحت رهبری کردها که امروز بیشتر به اسم نیروهای دموکراتیک سوریه (ق.س.د.) شناخته شده است، ربوده شده است.
موسی افزود: «ما نمیتوانیم با [فواز] ارتباط برقرار کنیم و بسیار میترسیم که او به زودی به جبهه جنگ اعزام شود. ما امیدواریم که او به خانه بازگردد».
در اول ژوئیه سال 2019، ق.س.د. یک برنامه عملیاتی را برای «پایان دادن و جلوگیری از جذب و استفاده از کودکان سرباز» با سازمان ملل امضا کرد. یک سال بعد، در 29 آگوست، ق.س.د. از ایجاد سازوکاری برای اجرای برنامه اقدام سازمان ملل خبر داد و دفاتر خود را در شمال سوریه برای تحقیق در مورد ادعاهای استفاده از کودکسرباز افتتاح کرد.
با این حال، جذب کودکسربازان در سال 2019 و همچنین در سال 2020 متوقف نشد. درواقع، گزارش وزارت دفاع ایالات متحده از دفتر بازرس کل در تاریخ 4 آگوست در مورد عملیات ذاتی فرماندهی کارگروه مشترک خاطرنشان كرد كه در سال 2019، «عناصر كرد ق.س.د.، كودكان را از اردوگاههای پناهندگان در شمال شرقی سوریه جذب كردند».
این گزارش همچنین اضافه میکند که از سال 2014 هر سال، «نهادهای کرد با ایالات متحده همکاری میکنند و قولهایی را برای پایان دادن به استفاده از کودکانِ سرباز میدهند، اما این عمل هر ساله ادامه دارد».
اگرچه ق. س. د. در ابتدا با فراخوان ژنو – یك سازمان حقوق بشر سوئیسی كه برای «محافظت از غیرنظامیان در درگیریهای مسلحانه» كار میكند – توافقنامه امضا كرد تا استفاده از سربازان كودك را در سال 2014 متوقف كند، اما از آن زمان به بعد استفاده آنها از كودكان سرباز افزایش یافته است.
نمودار رشد
براساس دادههای سازمان ملل و دادههای ارائه شده به سوریه مستقیم از طریق شبکه حقوق بشر سوریه، از ژانویه 2014 تا سپتامبر 2020، ی.پ.گ. حداقل 911 کودک را به خدمت گرفته است.
اگرچه به نظر میرسد میزان جذب کودک در سال 2020 به شدت کاهش یافته باشد، اما هنوز مشخص نیست که چه تعداد از افرادی که قبلاً جذب شده بودند از ق.س.د. آزاد شدهاند. ق.س.د. در جلسه 15 آگوست با مقامات سازمان ملل متحد خاطرنشان كرد كه آنها 30 خردسال را در سال 2019 و 86 نفر را در سال 2020 از خدمت خارج كردهاند.
بهعلاوه، طبق گفته والدین کودکان ربوده شده در شمال شرقی سوریه و ناظران حقوق بشر که با سوریه دایرکت گفتگو کردهاند، ربودن و جذب کودکان همچنان توسط گروههای وابسته به ی.پ.پ/ ی.پ.ژ. در منطقه ادامه دارد. سوریه دایرکت از حداقل 17 مورد جذب در سال 2020 مطلع شده است.
شستشوی مغزی، آدمربایی و استخدام
هر بار که یک کودک در شمال شرقی سوریه ناپدید میشود، تصاویر او در شبکههای اجتماعی پخش میشود، شایعاتی مبنی بر اینکه چه کسی میتواند آنها را ربوده است، پیچیده است. با توجه به فضای امنیتی در منطقه، بازیگران مختلفی میتوانند مسئول این آدمرباییها باشند.
با این حال، چندین منبع، از جمله والدین کودکان ربوده شده، به یک گروه مسئول بسیاری از آدمرباییها و جذب افراد اشاره کردند: شبیبه الثوره یا جوانن شورشگر (جوانان انقلاب)
شبیبه الثوره، یا به زبان کردی جوانن شورشگر، یک جنبش توانمندسازی جوانان واقع در شمال شرقی سوریه است که به دلیل روابط خود با رهبری حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) در کوههای قندیل در کردستان عراق شناخته شده است. این گروه مراكزی در شمال شمال سوریه دارد و سخنرانیهای آموزشی در مورد تاریخ كرد و ملیگرایی را به جوانان این منطقه ارائه میدهد.
اخیراً، این گروه به دلیل حمله به دفتر انجمن میهنی کردهای سوریه (ا.ن.ک.س.)، ائتلافی متشکل از 13 حزب سیاسی کرد و رقیب اصلی پ.ی.د.، در 15 آگوست مورد توجه رسانهها قرار گرفت.
مصاحبه با والدین کودکان ربوده شده و منابع آگاه، یک روند آدمربایی منظم و منظم را نشان داد. اینان افرادی مسلح نیستند که بر سر خانوادهها فرود بیایند و کودکان را به زور بربایند، بلکه پرورش دقیق و جذب کودکان مطرح است که به نظر میرسد دارای پتانسیل بهرهبرداری توسط جنبش استقلالطلبی کرد، چه در سوریه و چه در خارج از کشور هستند.
شبیبه الثوره حضور خود را در مدارس و مراکز آموزشی در سراسر اداره خودگردان شمال و شرق سوریه، مرجع سیاسی تحت رهبری کردها که بیشتر مناطق شمال شرقی سوریه را اداره میکند، حفظ میکند. منابع آگاه ادعا كردند كه در آنجا گروه گروه كودكانی را كه هدف قرار خواهند داد انتخاب میكند.
اعضای گروه پس از انتخاب کودکان، در مدارس یا در مسابقات ورزشی به کودکان نزدیک میشوند و آنها را به شرکت در کلاسهای تاریخ کردستان و موضوعات مهم برای ملیگرایی کرد دعوت میکنند. این کلاسها میتواند از یک ماه تا یک سال قبل از اعزام بچهها به یک اردوی آموزشی در رمیلان، شهری در حومه قامیشلو، ادامه داشته باشد.
از اردوگاه آموزشی، کودکان به کسانی تقسیم میشوند که میخواهند برای پ.ک.ک بجنگند و کسانی که میخواهند در شمال شرقی سوریه بمانند و با ی.پ.گ. برای استقلال روژاوا بجنگند.
یک مادر، اُم شفان، که فرزندش در سال 2015 از استان حسکه ربوده شد، به سوریه دایرکت گفت که فرزندش از زمانی که کلاس دهم بود، شروع به شرکت در کلاسهای شبیبه الثوره کرد. یک ماه بعد، او ناپدید شد و از آن زمان هیچ خبری از او شنیده نشده است، بجز عکسی که در یونیفرم نظامی در کوههای قندیل که خانوادهاش در سال 2017 از او دریافت کردند.
اُم شفان گفت: «شفان [نام مستعار] کودکی باهوش و عاشق ورزش بود. او بعد از مدرسه هر روز به زمین بازی میرفت. یک روز او در زمین بازی دوستان جدیدی پیدا کرد و هر روز دیر به خانه میآمد. وقتی از او میپرسیدیم کجاست، او به ما میگفت که مشغول مطالعه و درس است».
«او شروع به صحبت در مورد کردستان، ملیگرایی و نیاز به آزادی کرد. یک روز، حدود یک ماه بعد از شروع کلاسها، به ما گفت که قصد دارد فوتبال بازی کند. ما از آن زمان دیگر او را ندیدیم».
والدین شفان تلاش کردند تا هم از مرکز شبیبه الثوره و هم از مقامات پ.ی.د. درخواست تجدید نظر کنند، اما به آنها گفته شد که بازگشت پسر آنها غیرممکن است.
ام شفان افزود: «زندگی ما از زمان رفتن شفان نابود شده است».
مانند والدین شفان، بسیاری از خانوادهها دیگر هرگز فرزندان ربوده شده خود را نمیبینند. با این حال، در مورد رونیدا دری – دختری 11 ساله که در ماه جولای از شهر عاموده در استان حسکه ربوده شد – والدین وی توانستند بازگشت او را در ماه اوت ببینند. آنها به دلیل ارتباط نزدیکشان با فرمانده ق.س.د.، مظلوم عبدی و همچنین با دیگر رهبران پ.ک.ک، توانستند او را پس بگیرند.