اوائل سال 1399 دیدبان حقوق بشر کردستان ایران در گزارشی (اینجا را بخوانید) اعلام کرد که شماری از نوجوانان و جوانان ایرانی در مقرهای پژاک و غارهای غیراستاندارد این گروه بر اثر بهمن و برف سنگین، مدفون و کشته شده‌اند و این امر باعث بروز واکنش‌ها و سوالات متعددی در اقلیم کردستان عراق و مناطق کردنشین ایران شده است. دیدبان برای بررسی بیشتر این موضوع و ادامه تحقیقات خود و همچنین طرح سوال از مسئولان پژاک در مورد سرنوشت این کودکان و نوجوانان، به سراغ اعضای خانواده این افراد رفته است و در چندین مرحله، مصاحبه با آنها را منتشر نموده است. همچنین وکلای دیدبان از طریق مراجع قضایی در ایران و اقلیم کردستان عراق، در پی مشخص شدن سرنوشت این افراد هستند. گزارش دیدبان تشریح کرده بود که این نوجوانان فریب خورده و به بهانه کار و تحصیل در اروپا، به مقرهای پژاک منتقل شده بودند. همچنین یک فرد مشخص نیز به نام کاوه سقزی در فریب و انتقال این نوجوانان نقش مهمی ایفا کرده است که مراجع قضایی و پلیس بین‌الملل در پی او هستند.
بیشتر بخوانید: کاوه سقزی کیست؟
دیدبان حقوق بشر کردستان ایران در پرونده‌های قبلی این رخداد تلخ، به سراغ حدود 10 خانواده رفته بود و نظرات و پیگیری‌های آنها و همچنین نگرانی‌های این اتباع ایران را منتشر کرده بود. متاسفانه بسیاری از این افراد فوت کرده‌اند و احتمالاً به زودی پژاک، آنها را به جای کشته‌شدگان جنگ با ترکیه، معرفی خواهد کرد. اما خوشبختانه باید گفت که بعضی از کودکان و جوانان ایرانی که در مقرهای پژاک اسیر شده بودند و مجبور بودند برای این گروه و اهداف نامشروع آن اسلحه به دست بگیرند، آزاد شده و اکنون به کشور و کانون گرم خانواده بازگشته‌اند.
بیشتر بخوانید: زکریا حشمتی، عضو ایرانی پژاک به کشور بازگشت
خبرنگار دیدبان حقوق بشر کردستان ایران، مطلع شده است که قاسم عبدالله‌زاده فرزند مصطفی، متولد سال 1369 و از اهالی یکی از روستاهای شهرستان بوکان است که او نیز موفق به بازگشت به کشور و خروج از مقرهای غیراستاندارد و غیربهداشتی پژاک شده است. این جوان ایرانی، فارغ‌التحصیل رشته حسابداری در دانشگاه آزاد علوم تحقیقات کردستان می‌باشد. وی همچنان از لحاظ روحی در وضعیت مساعد و پایداری نبود و برادر وی به سوالات خبرنگار دیدبان پاسخ داد. آقای عبدالله‌زاده در مورد وضعیت روحی قاسم به ما گفت: «او همچنان به دکتر مراجعه می‌کند، اما وضعیت کلی وی مثبت و بسیار بهتر از اوائل دوران بازگشت به کشور است. او از لحاظ عقلی واقعاً به هم ریخته است. اما ما 5 برادر هستیم که کنار او می‌مانیم تا او به وضعیت عادی بازگردد».
وی در مورد چرایی عضویت برادرش در پژاک افزود: «واقعا درس برادرم خوب بود و ما هنوز هم نمی‌دانیم چه به سرش آمده است و چرا به این گروه خشن پیوست. حدود دو سال پیش سمت ترکیه و پژاک رفته بود. اما اکنون خوشبختانه موفق شد به خانه برگردد. یکبار برای ویزیت، برادرم را نزد پزشک در سقز برده بودیم، اما بدون اطلاع به ما با تاکسی سمت مریوان رفته و در آنجا در یک مسجد مانده بود و پس از اطلاع به پلیس توانستیم او را پیدا کنیم. آن اوائل اصلا حواس نداشت و مشخص نیست در مقرهای پژاک با او چه کار کرده‌اند».
پژاک پاسخ دهد: کامل سلیمی کجاست؟
آقای عبدالله‌زاده در مورد شایعات در مقرهای پژاک در خصوص اعدام فرد بازگشتی به ایران و هراس اعضا از بازگشت به کشور نیز گفت: «اینها دروغ‌های پژاک است. البته به حکم قانون، اوائل ورود او به ایران، در نهادهای قضایی پرونده‌ای برایش تشکیل شد. اما مقامات قضایی کمک کردند تا به خوبی در بیمارستان بستری شود. مقامات دادگستری نیز در ارومیه به ما کمک کردند و با راهنمایی‌های آنها توانستیم به زندگی قاسم کمی سر و سامان بدهیم. واقعا از این مسئولان ایران تشکر می‌کنم. خبری از اعدام و زندان نیست. او فریب خورده است و قانون متوجه فریب پژاک است. الان ازدواج کرده و همسر او اهل میاندوآب است. روز به روز وضعیتش بهتر می‌شود. همسرش واقعا زندگی او را متحول کرده است. البته خود وی واقعا از روزهای سیاه حضور در پژاک چیزی به خاطر ندارد. حقیقتا سوال مهمی است که در مقرهای پژاک چه اتفاقی افتاده است که یک جوان تحصیلکرده، کلاً فراموشی گرفته است».
بیشتر بخوانید: نیان درویشی کجاست؟
گفتنی است پیشتر نیز برخی اعضای سابق پژاک به دیدبان حقوق بشر کردستان ایران اطلاع داده بودند که اعضای ایرانی این گروه، توسط سران پ.ک.ک از بازگشت به کشور منع می‌شوند و پژاک به این بهانه که آنها اعدام خواهند شد، اجازه بازگشت به آنها نمی‌دهد. همچنین نهادهای مستقل مشخص کرده‌اند که پ.ک.ک احتمالا به اعضای خود مواد خاصی تزریق می‌کند و آنها را دچار نوعی از خودبیگانگی و بی‌حالی می‌نماید. دیدبان معتقد است احتمالا قاسم عبدالله‌زاده و مشکلات روحی- جسمی وی ناشی از مواد مخدر باشد. همچنین جنگ روانی علیه اعضا بسیار حائز اهمیت است. اگر این افراد، مانند قاسم موفق به فرار از کوهستان‌های صعب‌العبور شوند، به خوبی می‌توانند ماهیت بسته و وحشتناک پژاک و پ.ک.ک را توصیف کنند. اما نباید فراموش کرد که پژاک اولا چنان اعضا را از فرار منع کرده و ترسانده که آنها از خطر مرگ و اعدام و شکنجه اقدام به فرار نمی‌کنند؛ ثانیا شست و شوی مغزی باعث شده است تا آنها جرات فرار نداشته باشند و غرق در ماهیت کثیف این گروه شوند، انسان‌هایی مسخ شده که از برچسب ترسو و خائن گریزانند. پژاک به آنها این باور را تزریق کرده که در صورت بازگشت به دامن جامعه، با خطر دستگیری و اعدام و البته طرد از سوی خانواده و دوستان مواجه خواهند شد. مواردی مانند قاسم عبدالله‌زاده، پوچ بودن ادعای پژاک را به خوبی مشخص کرده است.
لازم به ذکر است دیدبان حقوق بشر کردستان ایران، اقدامات قضایی و حقوقی را برای پیگیری سرنوشت سایر اعضای ایرانی پژاک و دسترسی نهادهای بهداشتی به مقرهای این گروه آغاز کرده است.