از آغاز سال ۲۰۲۱ میلادی ارتش ترکیه جدیدترین عملیات نظامی خود را در کردستان عراق، علیه دشمن دیرینه، یعنی پ.ک.ک (حزب کارگران کردستان) آغاز کرده است. این بار نیروهای کردستان عراق (پیشمرگه‌ها) نیز در جنگ علیه پ.ک.ک نقش دارند.
بعضی از کردها قبلاً قربانی جنگ با گروه‌های مختلف کُردی شده بودند و اکنون نیز خطر جنگ میان پ.ک.ک و اقلیم کردستان عراق بسیار زیاد است. ترکیه ادعا می‌کند که این عملیات علیه حزب کارگران کردستان برای از بین بردن تروریسم در اقلیم کردستان انجام شده است. برای این عملیات، ترکیه چتربازان را در آن طرف مرز ترکیه و عراق مستقر کرد تا پایگاه‌های نظامی در اقلیم کردستان را همراه با بمباران هوایی و توپخانه‌ای ایجاد کند. ترکیه قبل از عملیات فعلی بیش از دوازده پایگاه نظامی در منطقه اقلیم داشت و اکنون قصد دارد آنها را گسترش دهد.
با ایجاد این پایگاه‌ها و منطقه امنیتی، ترکیه ادعا می‌کند در امتداد مرز ترکیه و عراق حضور خواهد داشت. اما در عمل در پی حضور دائمی و اشغال مناطق کردنشین عراق به بهانه حضور پ.ک.ک است؛ همان سیاست قدیمی که چند سالی است در سوریه نیز اجرا شده است.
در حالی که ترکیه طی ماه‌های اخیر کنترل مساحت گسترده‌ای از کردستان عراق را به‌دست آورده است، جنگ بین ارتش ترکیه و پ.ک.ک در منطقه شدت یافته است.
طبق گزارش‌های رسانه‌ای و البته رسمی، هزاران هکتار از مزارع و جنگل‌های اقلیم در جنگ پ.ک.ک و ترکیه از بین رفته‌اند. صدها روستا تخلیه شده است و هزاران نفر نیز آواره هستند. بمباران ترکیه نه تنها معیشت هزاران خانواده کرد و مسیحی را که تحت بمباران ترکیه در منطقه زندگی می‌کنند تهدید می‌کند، بلکه زندگی آنها را با خطر جدی مواجه کرده است.
بیش از ۱۵۰۰ غیرنظامی از ۲۲ روستا برای فرار از حمله ترکیه، روستاهای خود را تخلیه کرده‌اند. نهادهای مختلف دولتی و حقوق بشری بیم آن دارند که که این خانواده‌ها هرگز نتوانند به خانه‌های خود بازگردند، زیرا ترکیه پایگاه‌های نظامی مسلح به توپخانه را در نزدیکی روستاها ساخته است که اکنون زندگی غیرنظامیان را تهدید می‌کنند.
مناطق نفوذ و حضور ترکیه در اقلیم کردستان عراق
جنگل‌زدایی در کردستان عراق توسط ترکیه
تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد ترکیه در استان دهوک، دست به نابودی گسترده جنگل‌ها زده است. این امر برای تاسیس پایگاه‌های جدید نظامی و از بین بردن مکان اختفای شبه‌نظامیان پ.ک.ک صورت گرفته است. این اقدامات نشان می‌دهد که ترکیه پس از یک عملیات موفقیت‌آمیز قصد ترک کردستان عراق را ندارد.
بنابراین بسیاری از کردها از حزب دموکرات کردستان (پارتی) که در استان‌های دهوک و اربیل نفوذ دارد ناراضی هستند. حزب دموکرات کردستان از دهه ۱۹۹۰ رابطه بسیار خوبی با ترکیه داشته و به ترکیه اجازه داده است تا قدرت را در منطقه به‌دست آورد.
بیشتر بخوانید:
محیط‌زیست اقلیم کردستان؛ قربانی جنگ پ.ک.ک و ترکیه
پ.ک.ک، علیه ترکیه و اقلیم و پیشمرگه‌ها
گزارش‌ها نشان می‌دهد هر منطقه‌ای که توسط ترکیه اشغال می‌شوند، در اختیار پیشمرگه قرار می‌گیرد. اینکه پ.ک.ک به دلیل فشار حملات هوایی ترکیه مجبور به تحمل ضربات سخت است، مشخص می‌باشد.
در ماه مه و ژوئن تصاویری ظاهر شد که از آنها می‌توان نتیجه گرفت که پ.ک.ک مجبور به ترک اردوگاه‌ها و اردوگاه‌های کوهستانی خاصی شده است که از سال ۱۹۹۲ در آن مستقر بود. پ.ک.ک از این اردوگاه‌های کوهستانی برای آموزش، تسلیح، سازماندهی و برنامه‌ریزی حملات علیه ترکیه استفاده می‌کند. کردهای طرفدار پ.ک.ک از حضور صدها سرباز پیشمرگه وابسته به حزب دموکرات کردستان در مناطق تحت نفوذ پ.ک.ک بسیار خشمگین هستند.
در منطقه متینا، شمال دهوک، این امر منجر به درگیری بین پ.ک.ک و پیشمرگان، شد. پنج مبارز پیشمرگه در تاریخ ۵ ژوئن کشته و هفت نفر زخمی شدند.
بیشتر بخوانید:
ترکیه؛ اشغال اقلیم کردستان عراق، تخریب محیط‌زیست و غارت آثار باستانی
وزارت پیشمرگه تاکید کرده این نیروها قربانی تله پ.ک.ک شدند. اما پ.ک.ک اظهار داشت که جنگجویان آنها «هنگام هشدار» به پیشمرگه‌ها، صرفا تیر هوایی شلیک کردند. این اقدام پ.ک.ک با محکومیت دولت اقلیم، دولت عراق و دیپلمات‌های آمریکایی و انگلیسی همراه شد.
ممنوعیت فعالیت هیئت صلح
هیئت صلح متشکل از پانزده فعال سیاسی، روزنامه‌نگار هلندی و نماینده مجلس آلمان، قصد داشت با هدف اعتراض به استعمار ترکیه و ترویج صلح بین جناح‌های کرد وارد اربیل شود که موفق نشد. اعضای هیئت از فرودگاه به کشور خود بازگردانده شدند. خبرگزاری پ.ک.ک نیز گزارش داد که اعضای سوئیسی هیئت از بازگشت خودداری می‌کنند.
هیئت دوم از آلمان در فرودگاه دوسلدورف متوقف شد. چون مقامات آلمانی اجازه خروج از کشور را به آنها ندادند. هیئت آلمانی متشکل از ۱۷ نفر است، که شامل دو کرد و شهروندان آلمانی است. هر دو هیئت به همکاری با پ.ک.ک متهم شده‌اند. با این حال، منع افراد و رسانه‌های خارجی که می‌خواهند اثرات درگیری را مستند کنند، نشانه خوبی از وضعیت فعلی آزادی و دموکراسی در کردستان عراق است.
هیئت صلح در فرودگاه اربیل
همه این تنش‌ها در حالی است که اختلافات میان اربیل- سلیمانیه و اربیل و پ.ک.ک باعث نگرانی مردم شده است. بسیاری از گروه‌های سیاسی و حقوق بشری نگران عواقب درگیری گروه‌های کُردی هستند.
محمود سنگاوی، عضو شورای اجرایی اتحادیه میهنی کردستان و فرمانده نیروهای پیشمرگه در گرمیان، گفته است: «هر اتفاقی بیفتد، من حتی یک تیر به سمت پ.ک.ک شلیک نمیکنم. نمی‌توان پسران و دخترانمان را برای جلب رضایت دولت ترکیه یا عراق به جنگ وارد کرد. هیچ حزبی نباید علیه یک حزب دیگر بجنگد تا مردم ما کشته نشوند و همه ما باید به خیابان‌ها برویم، از جنگ جلوگیری و از جنگ علیه پ.ک.ک جلوگیری کنیم». اما ظاهرا وی فراموش کرده است که حضور پ.ک.ک باعث حملات ترکیه و اشغال کردستان عراق و کردستان سوریه شده است. نخست‌وزیر اقلیم نیز بارها بر نامشروع بودن حضور پ.ک.ک تاکید کرده است.
بیشتر بخوانید:
محکومیت حمله به نیروهای پیشمرگه و حملات ترکیه به خاک عراق
ادهم بارزانی (پسر عموی مسرور بارزانی، رئیس فعلی اقلیم) تاکید کرده بود: ترکیه در ۴۰ کیلومتری کردستان عراق نفوذ می‌کند، روستاییان را بیرون رانده و صدها نفر را کشته است. وقت عمل است. همه این سخنان برای جلوگیری از جنگ و حضور بیشتر ترکیه در اقلیم بیان می‌شوند؛ اما هنوز بین اتحادیه میهنی کردستان و حزب دموکرات کردستان و پ.ک.ک، اختلافات دیرینه‌ای وجود دارد و ترکیه از همین عامل به نفع خود استفاده می‌کند.