بر اساس گزارش یونیسف، حداقل ۲۸۹ کودک در سال جاری در تلاش برای عبور از مسیر خطرناک مهاجرت در دریای مدیترانه مرکزی از شمال آفریقا به اروپا، جان خود را از دست داده یا ناپدید شده‌اند.
این تعداد با تقریبا یازده کودکی که هر هفته در جستجوی امنیت، آرامش و فرصت‌های بهتر می‌میرند یا ناپدید می‌شوند برابر است. از ابتدای سال ۲۰۲۳ میلادی تاکنون ، حدود ۱۱۶۰۰ کودک از این گذرگاه خطرناک عبور کرده‌اند.
یونیسف تخمین میزند که از سال ۲۰۱۸، حدود ۱۵۰۰ کودک هنگام تلاش برای عبور از دریای مدیترانه مرکزی جان خود را از دست داده یا ناپدید شده‌اند. بر اساس سوابق پروژه مهاجر گمشده سازمان بین‌المللی مهاجرت، این عدد یک پنجم ۸۲۷۴ نفری است که در این مسیر جان خود را از دست داده یا مفقود شده‌اند.
بسیاری از کشتی‌های غرق شده در گذرگاه دریای مدیترانه مرکزی هیچ بازمانده‌ای باقی نمی‌گذارند و یا ثبت شده نیستند، که باعث میشود امکان بررسی تعداد واقعی تلفات کودکان، عملاً غیرممکن باشد. در ماه‌های اخیر، کودکان و نوزادان از جمله افرادی بوده‌اند که در این مسیر، در مسیرهای دیگر از دریای مدیترانه و در مسیر اقیانوس اطلس از غرب آفریقا، از جمله فجایع اخیر در سواحل یونان و جزایر قناری اسپانیا جان خود را از دست داده‌اند.
کاترین راسل، مدیر اجرایی یونیسف گفت: «تعداد زیادی از کودکان در تلاش برای یافتن امنیت، اتحاد مجدد با خانواده و جستجوی آینده‌ای امیدوارکننده‌تر، در سواحل مدیترانه سوار قایق می‌شوند، اما جان خود را از دست می‌دهند یا در راه گم می‌شوند. این نشانه روشنی است که باید برای ایجاد مسیرهای امن و قانونی دسترسی کودکان به پناهندگی و در عین حال تقویت تلاش‌ها برای نجات جان انسان‌ها در دریا، اقدامات بیشتری انجام شود. در نهایت، برای رسیدگی به علل ریشه‌ای که باعث میشود کودکان در وهله اول جان خود را به خطر بیندازند، کارهای بیشتری باید انجام شود».
یونیسف تخمین میزند که از ژانویه ۲۰۲۳ میلادی، ۱۱۶۰۰ کودک (به طور متوسط ۴۲۸ کودک در هفته) از شمال آفریقا به سواحل ایتالیا وارد شده‌اند. یعنی دو برابری در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۲ میلادی؛ علی‌رغم خطرات شدیدی که برای کودکان وجود دارد، اکثر کودکانی که از لیبی و تونس می‌روند قبلاً سفرهای خطرناکی را از کشورهای آفریقا و خاورمیانه داشته‌اند.
در سه ماه اول سال ۲۰۲۳ میلادی نیز ۳۳۰۰ کودک (۷۱ درصد از کل کودکانی که از این مسیر به اروپا می‌رسند) تحت عنوان «بدون همراه یا جدا از والدین یا قیم قانونی» ثبت شده‌اند که آنها را در معرض خطر بیشتری از خشونت، استثمار و سوء استفاده قرار می‌دهد. به خصوص دخترانی که به تنهایی سفر میکنند، قبل، در طول و بعد از سفر، خشونت را تجربه میکنند.
دریای مدیترانه مرکزی به یکی از خطرناک‌ترین مسیرهایی تبدیل شده است که کودکان در آن سفر میکنند. با این حال، خطر مرگ در دریا تنها یکی از فاجعه‌های بسیاری است که این کودکان با آن روبرو هستند (از جمله تهدید یا تجربه خشونت، کمبود فرصت‌های آموزشی یا فقدان آینده روشن، یورش‌ها و بازداشت مهاجران یا جدایی از خانواده). این خطرات در ترکیب با مسیرهای محدود کودکان برای حرکت ایمن، عدم دسترسی به حفاظت در کشورهای در مسیر، و عملیات جستجو و نجات ناکافی و کند پیچیده‌تر می‌شوند.
یونیسف در راستای تعهدات، بر اساس قوانین بین‌المللی و کنوانسیون حقوق کودک، از دولت‌ها میخواهد که از کودکان آسیب‌پذیر در دریا و کشورهای مبدأ، ترانزیت و مقصد از طرق زیر مراقبت بهتری کند:
– حفاظت از حقوق و بهترین منافع کودکان در راستای تعهدات ذیل قوانین ملی و بین‌المللی؛
– فراهم کردن راههای امن و قانونی برای مهاجرت و پناهندگی کودکان، از جمله افزایش سهمیه الحاق خانواده و اسکان مجدد پناهندگان؛
– تقویت هماهنگی در عملیات جستجو و نجات و حصول اطمینان از تخلیه سریع به مکان‌های امن؛
– تقویت سیستم‌های ملی حمایت از کودکان برای دربرگرفتن و محافظت بهتر از کودکان در معرض خطر استثمار و خشونت، به ویژه کودکان بدون همراه؛
– بهبود چشم‌انداز کودکان و نوجوانان در کشورهای مبدا و ترانزیت با پرداختن به مخاطرات درگیری و آب و هوا و گسترش پوشش حمایت اجتماعی و فرصت‌های یادگیری و کسب درآمد؛
– اطمینان از دسترسی کودکان به اطلاعات اختیارات خود و خطرات عبور در جهت انتخاب ایمن و آگاهانه؛
– تداوم آموزش همه کودکان پناهنده و مهاجر و دسترسی آنها به بهداشت و سایر خدمات ضروری: همچنین یونیسف از اتحادیه اروپا میخواهد تا اطمینان حاصل کند که موارد فوق در پیمان اتحادیه اروپا در مورد مهاجرت و پناهندگی که در دست مذاکره است، منعکس شده است.
– یونیسف به کار خود برای حمایت از کشورها در تقویت سیستم‌های ملی حفاظت از کودکان، حمایت اجتماعی و مهاجرت و پناهندگی برای پیشگیری و کاهش خطراتی که کودکان در حین جابجایی با آنها مواجه می‌شوند و ارائه خدمات حمایتی و فراگیر به همه کودکان، صرف نظر از وضعیت قانونی والدینشان، ادامه می‌دهد.
– کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) 90605 ورود دریایی به اروپا را بین ژانویه تا ۹ ژوئیه ۲۰۲۳ از طریق دریای مدیترانه گزارش کرد. بیشتر این ورودها، (۷۷ درصد)، از طریق مسیر مدیترانه مرکزی رخ داده است. مسیر مدیترانه مرکزی (که به سفر دریایی از شمال آفریقا، عمدتا تونس و لیبی، به ایتالیا اشاره دارد) یکی از فعال‌ترین و خطرناک‌ترین مسیرها است.
– برای ۶۹۵۹۹ پناهنده و مهاجری که از ژانویه ۲۰۲۳ از طریق مسیر مدیترانه مرکزی سفر کرده‌اند، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) سهم ۱۶٫۷ درصدی کودکان (یا حدود ۱۱۶۰۰ کودک) را گزارش کرده است.
– تعداد کودکان گمشده بر اساس تعداد کل مهاجران مفقود شده و جمعیت شناسی افراد وارد شده در همان مسیر تخمین زده میشود.
– یونیسف رئیس دبیرخانه «اتحاد بین‌المللی داده برای کودکان در حرکت» (IDAC) است که تلاش‌های جهانی را برای بهبود دسترسی و کیفیت داده‌ها در جهت بهتر شدن نتایج برای کودکان در حال حرکت رهبری می‌کند.