دولت در سایه پ.ک.ک و حاکم بر روژاوا؛ امیر کریمی عضو شورای هماهنگی پژاک، تاریخ کوبانی تدریس می‌کرد
پروژه «روژاوا» در شمال شرقی سوریه که بسیار مورد تعریف و تمجید قرار گرفته، بیشترین محبوبیت خود را در کشورهای غربی مدیون جنگ با داعش و ایدئولوژی «کنفدرالیسم دموکراتیک» است، که نوعی تقویت‌کننده حاکمیت مردم عادی بوده، ساختار آن نیز از «کمون» محله، «شورای شهر»، تا «کانتون» می‌باشد. این نظام شوراهای اداری منتخب مردم، به جوامع محلی امکان می‌دهد بر دارایی‌های خود کنترل مستقل داشته باشند، در حالی که ارتباط با سایر جوامع از طریق شبکه‌ای از شوراهای کنفدرالی انجام می‌شود؛ به همین دلیل برای بسیاری از افراد که تحولات خاورمیانه را دنبال می‌کنند، موضوعی جدید به نظر می‌رسد.
اگر این منطقه توسط ساختار قدرتِ سایه با اختیارات نهایی تصمیم‌گیری در پشت پرده و فراتر از نهادهای حاکم محلی که در بالا ذکر شد، اداره نمی‌شد، واقعاً می‌توانست یک تحول جالب باشد. این ساختار قدرتِ سایه کادرهای پ.ک.ک را شامل می‌شود که «در پشت پرده هستند» و حاکمیت نهادهای حاکم محلی را تضعیف می‌کنند و تصمیماتی را که مطابق اهداف پ.ک.ک نباشند رد می‌کنند.
حضور اعضای ارشد پ.ک.ک. و شاخه ایرانی آن یعنی پژاک در شمال شرقی سوریه یک نمونه عالی از این ساختار قدرتِ سایه است. تصویر بالا از امیر کریمی، عضو سابق شورای هماهنگی پژاک و معلم تاریخ در دانشگاه کوبانی اهل مهاباد از ایران را نشان می‌دهند. امیر کریمی سال‌ها به عنوان یکی از سران پژاک- به عنوان یک گروه تروریستی- فعال بود و این گروه را از قندیل و سوئد اداره می‌کرد. نام سازمانی امیر کریمی در قندیل «مزدک» بود. حدود نه سال پیش بود که او به کوبانی رفت و مشغول تاسیس دانشگاه کوبانی شد و در پشت صحنه آن را اداره می‌کرد. وی با نام مستعار «ملک» تاریخ کردستان را تدریس می‌نمود.
«روژاوا»: یک پروژه پ.ک.ک
نحوه آغاز «روژاوا» موضوعی است که به نظر می‌رسد بسیاری از طرفداران آن به راحتی فراموش می‌کنند. بنیان‌های آن در سال ۲۰۰۲ گذاشته شد، چون پ.ک.ک سازمان چتری گروه جوامع کردستان (ک.ج.ک) را تاسیس کرد تا علاوه بر ترکیه، جنگ مسلحانه خود را به کشورهای دارای اقلیت کُرد نیز تسری دهد، این هدف اصلی پ.ک.ک در چهار دهه گذشته بوده است. یک شاخه ک.ج.ک در سوریه به رهبری نورالدین صوفی با عنوان ک.ج.ک-روژاوا ایجاد شد. در سال ۲۰۰۳ و در نتیجه مستقیم این طرح، حزب اتحاد دموکراتیک (پ.ی.د) تاسیس شد. همین موضوع برای ایران نیز روی داد و ک.ج.ک-روژهلات تاسیس شد، و پس از آن جناح سیاسی یعنی کودار و جناح مسلح (پژاک) روی کار آمدند که امیر کریمی به تاسیس آنها کمک کرد.
در سال ۲۰۱۱ هنگامی که درگیری در سوریه آغاز شد، ی.پ.گ به عنوان شاخه مسلح پ.ی.د تاسیس شد. در مرحله اول حضور گسترده ی.پ.گ، اکثریت شبه‌نظامیان آن جنگجویان آموزش‌دیده پ.ک.ک بودند که به صورت قاچاق وارد سوریه شدند. صبری اوک، کُرد تبعه ترکیه، و مشهور به «کمیسر پ.ک.ک»، طی مدتی طولانی مسئولیت پروژه «روژاوا» را بر عهده داشت. آمریکا خواستار خروج سران پ.ک.ک از سوریه شد، اوک نیز در سال ۲۰۲۰ سوریه را ترک کرد.
«گروه بحران» طی گزارشی می‌نویسد: «تا زمانی که ی.پ.گ از طریق کادرهای حزبی خود با پ.ک.ک ارتباط داشته باشد، و تا زمانی که پ.ک.ک درگیری خشونت‌آمیز با دولت ترکیه را ادامه دهد، بعید است جنگ در شمال سوریه به پایان برسد. امروز، به نظر می‌رسد این گروه از آسیب‌پذیری‌های ذاتی خود آگاه است و بیشتر متمایل است به پیشنهاد مربوطه تن دهد تا منطقه بتواند به ثبات برسد».
مظلوم عبدی که خود یکی از اعضای ارشد پ.ک.ک و کُرد سوریه است، طی اظهاراتی می‌گوید: «امروز ما بیش از دویست هزار سوری در موسسات مدنی و نظامی خود ثبت نام کرده‌ایم و نیازی به حمایت منطقه‌ای کردها (منظور کردهای پ.ک.ک غیرسوری) نداریم. ما جدول زمانی برای خروج کامل آنها مشخص نکرده‌ایم، اما روند کار در حال حاضر آغاز شده و ادامه خواهد یافت».
در واقع، طی سال‌های گذشته، حساب‌های صفحات اجتماعی بسیاری از جنگجویان غیر سوری حذف شده که نشان می‌دهد تعداد کادر نظامی غیر سوری (یا سیاست جدید آن در مورد رسانه‌های اجتماعی) کاهش یافته است، و این در راستای تلاش برای جلب رضایت آمریکا و کاهش بهانه‌های ترکیه برای حمله جدید به قلمرو تحت کنترل نیروی سوریه دموکراتیک است.
«دولت سایه» چقدر عمق و نفوذ دارد؟
این کاهش تعداد کادرهای نظامی غیر سوری اقدامی کاملاً فریبکارانه است،چون فعالیت کادرهای پ.ک.ک در شمال شرقی سوریه بسیار فراتر از فعالیت‌های نظامی است، این گروه چندین سال منطقه را اداره کرده است.برای تقسیم فعالیت‌های پ.ک.ک از اصطلاحات خود آن استفاده می‌کنیم: «زمینه قانونی» (آلان قانونی) و «زمینه غیرقانونی» (آلان غیرقانونی). «زمینه غیرقانونی» شامل فعالیت‌های مسلحانه و «زمینه قانونی» شامل فعالیت‌های سازمانی است که اغلب در میان غیرنظامیان صورت می‌گیرد. و برخی تحقیقات در منابع آزاد نشان می‌دهد که تعداد کادرهای پ.ک.ک که در «زمینه قانونی» کار می‌کنند به هیچ وجه کاهش نیافته است.
ناصح یوسفی عضو پژاک که دستگیر شده بود. او پنج سال در ایران فعالیت کرد، پس از آن به قندیل برگشت و اکنون مسئول بخشی از استودیوی شبکه روناهی تی.وی. در قامیشلو است.
برای درک این نکته که «ساختار قدرت سایه» تا چه حد ریشه دوانده، با نگاهی دقیق به ساختار تبلیغاتی اصلی این پروژه، تلویزیون روناهی، یکی از چندین کانال تلویزیونی که توسط این سازمان در شمال شرقی سوریه اداره می‌شود، به پاسخ می‌رسیم. تلویزیون روناهی، اخبار و ایدئولوژی سازمان را به‌صورت ۲۴ ساعته پخش می‌کند و عمدتاً اعضای ارشد پ.ک.ک مانند امیر کریمی آن را اداره می‌کنند.
یکی از این اعضای ارشد ناصح یوسفی همچون امیر کریمی با نام سازمانی آیهان، اهل مریوان، ایران است. یوسفی در سال ۲۰۰۷ توسط مقامات ایرانی در کوه‌های کردستان ایران دستگیر شد. اتهام او پنج سال فعالیت مسلحانه و عضویت در پژاک (به‌عنوان یک گروه تروریستی) بود. وی پس از آزادی در سال ۲۰۱۴ به این سازمان پیوست. بین سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۷ شاهد مصاحبه‌های وی با چند تن از رهبران عالی‌رتبه پ.ک.ک در کوه‌های قندیل برای تلویزیون روناهی بودیم. پس از سال ۲۰۱۷، وی به سمت رئیس بخش گرافیک و مونتاژ تلویزیون روناهی در قامیشلو منصوب شد. او تقریبا هر هفته عکس‌های سلفی در حساب فیسبوک خود بارگذاری می‌کرد.
امیر احمدی مجری اخبار و کُرد ایران نیز در این ماموریت به یوسفی پیوست. احمدی پیش از انتصاب برای کار در استودیوی تلویزیونی روناهی در قامیشلو، مانند یوسفی عضو پژاک بود.
یکی دیگر از افراد جالب توجه در شبکه‌های اجتماعی در قامشلو، کاوه سقزی، اهل شهر کردنشین سقز، ایران است. کاوه در حال حاضر «کمیته شهدا» شهر را مدیریت می‌کند، کمیته‌ای که به خانواده کشته‌شدگان کمک مالی می‌کند و مراسم تشییع جنازه مناسب برای جنگجویان کشته شده فراهم می‌کند. با این حال، اگر بیشتر دقت کرد، می‌توان متوجه شد که تعدادی از خانواده‌های کُرد در ایران خواهان پیگیری قانونی علیه کاوه سقزی شده‌اند و می‌گویند کودکان آنان را به عضویت پژاک در آورده است؛ در واقع آنها را ربوده است.
کاوه سقزی، متهم به ربایش کودکان کُرد ایرانی
این چهار کُرد ایرانی که در حال حاضر در شمال شرقی سوریه فعال‌اند فقط بخش بسیار کمی از کل ماجرا هستند. اگر کسی تلاش کند، می‌تواند اعضای ایرانی، عراقی و ترکیه‌ای پ.ک.ک را که هنوز در «روژاوا» فعال هستند، بشناسد. با این وجود، چهار پروفایلی که ارائه می‌دهم، «ساختار قدرت سایه» را نشان می‌دهد که قدرت تصمیم‌گیری نهایی در شمال شرقی سوریه در دست آن است. در حقیقت، اعضای ارشد پ.ک.ک در هر شهری که نیروی سوریه دموکراتیک در آن مستقر است وجود دارند و تصمیم‌گیری افراد محلی و منتخب مردم را تضعیف می‌کنند تا از اهداف پ ک ک در میدان حفاظت کنند. آنها نه تنها از نظر نظامی فعال‌اند، بلکه، همانطور که قبلا نشان داده شد، در سطحی گسترده در نهادهای اجتماعی «روژاوا» نفوذ کرده‌اند. در واقع باید گفت که دولت سایه پ.ک.ک. «روژاوا» را اداره می‌کند.[۱]
نوشته: هدویگ کوئیجپرز
[۱]. https://hedwigkuijpersjournalism.wordpress.com/2021/01/30/pjak-leader-becomes-kobani-history-teacher/