۵۹ کشور، اصول پاریس و تعهدات پاریس را امضا کردند که یک رویکرد عملی برای جلوگیری از استفاده از کودکان سرباز و ادغام مجدد کودکان سرباز فعلی در جامعه را ترسیم میکند.
اصول پاریس در مورد مشارکت کودکان در درگیری مسلحانه،[۱] مصوب سال ۲۰۰۷ میلادی، کودکسرباز را اینچنین تعریف میکند: «کودکی که با یک نیروی مسلح دولتی یا یک گروه مسلح غیردولتی همراه است، به هر شخص زیر ۱۸ سال اطلاق میشود و به عنوان مبارز، آشپز، نیروی خدماتی و پشتیبانی، جاسوس یا برای مقاصد جنسی استفاده میشوند».[۲] طبق این تعریف، بدیهی است نحوه عضویت داوطلبانه و اجباری، تغییری در ماهیت این مفهوم ایجاد نمیکند. هرچند که عملا بسیاری از کودکان به اجبار عضو این گروهها شدهاند و یا ربوده شدهاند.
هدف از تعهدات پاریس و اصول پاریس، مبارزه با بهکارگیری یا استفاده غیرقانونی از کودکان توسط نیروهای مسلح دولتی یا گروههای مسلح است.[۳] هدف خاص آنها جلوگیری از وقوع این پدیده، تضمین آزادی کودکان مربوطه، حمایت از ادغام مجدد اجتماعی آنها و اطمینان از اینکه از آنها بیشترین حمایت ممکن را میشود، میباشد. در پایبندی به تعهدات پاریس، دولتها موافقت میکنند که اصول اساسی خاصی را رعایت کنند که به آنها امکان میدهد به اهداف تعیین شده دست یابند. اصول پاریس دستورالعملهای دقیقتری در مورد اجرای تعهدات ارائه میدهد. این دو سند به طور رسمی توسط ۵۸ کشور در فوریه ۲۰۰۷ تصویب شد.[۴]
این اصول توجه ویژهای به دختران دارد. زیرا احتمال آزادی آنها، اثراتی که تجربه حضور در نیروی مسلح یا گروه مسلح بر شرایط جسمی، اجتماعی و عاطفی آنها دارد، با پسران تفاوتهای زیادی دارد. از دید این اصول مهم است که تفاوتهای بین تجربیات دختران و پسران توسط همه بازیگران درک شود
این اصول بعد از کنفرانس کودکان آزاد از جنگ[۵] که توسط دولت فرانسه و یونیسف در ۵ تا ۶ فوریه ۲۰۰۷ در پاریس، فرانسه برگزار شد، به تصویب رسیدند. هدف این کنفرانس گرد هم آوردن کشورها، سازمانهای غیردولتی و سازمانهای بینالمللی برای بحث در مورد موضوع کودکان سرباز بود. ۵۹ کشور، اصول پاریس و تعهدات پاریس را امضا کردند که یک رویکرد عملی برای جلوگیری از استفاده از کودکان سرباز و ادغام مجدد کودکان سرباز فعلی در جامعه را ترسیم میکند. این اصول در مورد کودکسربازان تاکید دارد که استخدام یا استفاده غیرقانونی از کودکان نقض حقوق آنهاست. بنابراین فعالیتهای پیشگیرانه باید به طور مداوم انجام شود. آزادی، حفاظت و ادغام مجدد (در جامعه و خانواده) کودکانی که به طور غیرقانونی استخدام شده یا مورد استفاده قرار میگیرند باید همیشه و بدون قید و شرط انجام شود و نباید به هیچگونه فرآیند موازی آزادسازی یا توقف حضور بزرگسالان وابسته باشد. در حالی که این اصول از سال ۲۰۰۷ به تصویب کشورهای زیادی رسیده است، ایران همچنان این اصول را امضا نکرده است. از سوی دیگر گروههای مسلح همچنان به استفاده از کودکان بهعنوان سرباز ادامه میدهند و این اصول نتوانسته مانعی جدی در برابر این نقض فاحش حقوق کودکان باشد.
[۱]. Paris principles and guidelines on children associated with armed forces or armed groups and Paris commitments to protect children from unlawful recruitment or use by armed forces or armed groups.
[۲]. https://www.unicef.org/documents/paris-principles-and-commitments-children-associated-armed-forces-or-armed-groups
[۳]. https://www.unicef.org/mali/media/1561/file/ParisPrinciples.pdf
[۴]. https://www.icrc.org/en/doc/resources/documents/misc/paris-principles-commitments-300107.htm
[۵].The Free Children from War Conference