دیدبان بارها اعلام کرده که دولت ایران وظیفه دارد از جان شهروندان خود حفاظت کند.
دیدبان حقوق بشر کردستان ایران به عنوان یک نهاد حقوق بشری و ناظر بر وضعیت حقوق بشر و نقض آن در مناطق کردنشین غرب آسیا بهویژه مناطق مرزی در شمال و شمالغرب ایران، در طول فعالیت حرفهای و البته غیرسیاسی خود، بارها علاوه بر مخاطب قرار دادن گروههای مسلح کُرد بر مسئولیت و ضرورت پاسخگویی دو نهاد مهم در ایران و اقلیم کردستان عراق، تاکید کرده است:
۱) دولت ایران: دیدبان بارها اعلام کرده که دولت ایران وظیفه دارد از جان شهروندان خود حفاظت کند. شهروندان کُرد ایرانی در مناطق مرزی و کردنشین، جز اتباع ایران محسوب میشوند و دولت ایران باید حفاظت از جان آنها را با حساسیت ویژه دنبال کند. دولت ایران وفق قانون اساسی و حقوق بشر و کنوانسیونهای بینالمللی که به آنها پیوسته است باید در مورد حفاظت از جان شهروندان کرد ایرانی که گرفتار گروههای ستیزهجو هستند، پیگیری حقوقی و سیاسی و کنسولی لازم را داشته باشد. شهروندان ایرانی، نباید به درجه ۱ و درجه ۲ تقسیم شوند. آیا اگر شهروند ایرانی در تبریز، مشهد، شیراز و تهران ربوده شود، دولت ایران و رسانهها نسبت به آن بیتفاوت هستند؟ اگر کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال ایرانی، ربوده و به خارج از کشور منتقل شوند، دولت ایران سکوت خواهد کرد؟ دیدبان بارها تاکید کرده، ربایش، فریب، اخاذی، ترور، انتقال غیرقانونی اتباع ایران به خارج از کشور به طور مکرر در مناطق مرزی ایران رخ داده است؛ اما اثر چندانی در افکار عمومی ایران نداشته و ندارد. چرا رسانههای ایرانی در مورد این فاجعه ملی سکوت کردهاند؟
دلیل عدم توجه به دهها مورد آدمربایی، فریب و سرانجام به کشتن دادن کودکان، نوجوانان و جوانان کُرد توسط گروههای مسلح کُرد چیست؟ آیا رسانههای ایرانی، ماهیت گروهی مانند «پاک» را برای مردم ایران تشریح کردهاند؟ آیا اگر این قربانیان و کودکان، کُرد نبودند یا به جای تعلق به مناطق روستایی مرزی، اهل مثلا تهران بودند باز این گونه مغفول میماندند؟! بسیار بعید است. لذا دیدبان تاکید میکند مسئولیت اصلی در مورد جان اعضای ایرانی گروههای مسلح کُردی متوجه دولت ایران است.
بیشتر بخوانید: سانسور مسائل کولبران در رسانههای جریان اصلی ایران
۲) دولت محلی در اقلیم کردستان عراق: اما فارغ از نقش ایران، باید به سوی دیگر ماجرا نیز توجه ویژهای داشت. دولت محلی در اقلیم کردستان عراق، قانونا و طبق حقوق بینالملل وظیفه دارد مانع از فعالیتها و اقدامات گروههای مسلح در منطقه تحت کنترل خود شود. این گروهها از خاک تحت کنترل دولت محلیِ اربیل، استفاده و حملاتی را علیه ایران سازماندهی میکنند. تامین امنیت مرزی، ممانعت از ورود اسلحه و فعالیتهای مسلحانه این گروهها، مسئولیت قطعی دولت محلی در اقلیم کردستان است. اگر دولتی نمیتواند امنیت مرزها را تامین نماید، دیگر نمیتوان نام آن را دولت گذاشت. به راستی چگونه است که دولت اقلیم، هنگام فروش نفت و عدم واریز پول آن به حساب دولت مرکزی در بغداد، واجد اختیارات ویژه است، اما هنگام مبارزه با گروههای مسلح، خود را فاقد اختیارات کافی میداند؟ چگونه دولت اقلیم میزبان کنسولگریها و نمایندگان سیاسی کشورهای مختلف و صدها دیپلمات است و میتواند امنیت آنها را تامین کند، اما نمیتواند مانع از فعالیت گروههای مسلح در مرزهای ایران شود؟ چرا اقلیم کردستان، در این زمینه به وظایف قانونی خود عمل نمیکند؟ گروه مسلح پاک؛ عملا به عنوان بخشی از نیروهای مسلح در اقلیم فعالیت میکنند؛ آیا خاندان بارزانی از کارنامه این گروه مسلح و حضور کودک سربازان در این گروهها خبر ندارد؟
بر همین اساس، دیدبان معتقد است مقصر اصلی در وضعیت فعلی و ربوده شدن صدها کودک و تبعه ایران، حکومت محلی در اربیل است. این گروههای مسلح در مناطق تحت کنترل اربیل قرار دارند و خاندانهای حاکم در این منطقه باید نسبت به مسئولیت قانونی خود پاسخگو باشند. پژاک، پ.ک.ک، پاک، کومله، دموکرات و… در خاک اقلیم هستند و این حکومت محلی به همراه دولت بغداد باید در این زمینه به مجاع بینالمللی پاسخگو باشند.