کاوە هێدایه‌تی بەهۆی ئالوودەبوونی توندی بە ماددە هۆشبەرەکان و پێشنیاری یەکێک لە هاوڕێکانی بۆ ڕزگاربوون لە ئالوودەبوون پەیوەندی بە گرووپی چەکداری کۆمەڵه‌وه کردووە.
بە پێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران لە دێهگۆلانەوە، گرووپە چەکدارە کوردییەکان کە لە بەردەم کێشەیەکی جددی ئەندامێتی و نەبوونی جەماوەریی و شەرعیەتدان و چیتر ناتوانن بە فریودانی گەنجان و کچان وەک ڕابردوو بیانکەنە ئەندام؛ ئێستا فێڵی نوێ بۆ فریودانی گەنجانی کوردی ئێران بەکاردەهێنن. بەڵێنی خوێندن و کارکردن و ژیان لە ئەوروپا، ژیان بە ئاسوودەیی لە هەرێمی کوردستان، وەرگرتنی کارتی ئیقامە و مۆڵەتی کارکردن لە هەولێر، و لەم دواییانەدا وازهێنان لە ماددە هۆشبەرەکان لە کەمپەکانی ئەو گروپانە لە تاکتیکەکانیانن بۆ وەرگرتنی ئەندام. ئەمە لە کاتێکدایە کە دابەشکردن و بەرهەمهێنانی ماددە هۆشبەرەکان یەکێکە لە شێوازەکانی پارە پەیداکردنه بۆ ئەو گروپانە!
بابەتی ئەمڕۆی ڕۆژنامەنووسی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران، کاوە هێدایەتیه، کە ئەندامی گرووپی چەکداری کۆمه‌ڵەیە. کاک هێدایه‌تی ساڵی ١٩٩٢ لە شاری دێهگۆلان لەدایک بووە.
کاوە هێدایه‌تی لە پۆلی دووی بنەڕەتی بە هۆی حەز نەکردن بە خوێندن وازی لە خوێندن هێنا. خوێندنی سەرەتایی هەیە و ئەمەش ئەوە دەردەخات کە زۆربەی ئەندامانی گروپە چەکدارەکان خوێندنی زانکۆیان نییە و ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی کە ئەوانیش بچنە ناو ئەو گروپانەوە. کاوە هێدایه‌تی نزیکەی ٩ ساڵ لە بواری چاککردنەوەی ئۆتۆمبێلدا کاری کردووە؛ بەڵام بە هۆی ئالوودەبوونی توندی مادەی هۆشبەر و پێشنیاری یەکێک لە هاوڕێکانی بە ناوی (سەمەد محەممەدی- خەڵکی دێهگۆلان، کە ئێستا لە ئەوروپا دەمێنێتەوە)، بە بیانووی وازهێنان لە ئالوودەبوون، پەیوەندی بە گرووپی چەکداری کۆمەڵەوە کردووە. ساڵی 2013 بووەتە ئەندامی ئەم گروپە و دوای 2 ساڵ و نیو گەڕاوەتەوە وڵات.
پەیامنێر: کاک هێدایەتی! بە بڕوای خۆت خوێندنی پێویستت نەبووە و تەنانەت قۆناغی سەرەتاییشت تەواو نەکردووە. چی وای لێکردی بڕیار بدەیت ببیتە ئەندامی کۆمەڵە؟ ئایا ئەندامانی خێزانەکەت کاری سیاسییان کردووە؟ ئایا سیاسەتت خوێندووە؟
هێدایه‌تی: من هیچ باکگراوندێکی سیاسی و بیرکردنەوەم نەبوو، بە هیچ شێوەیەک هیچم لەبارەی سیاسەتەوە نەدەزانی. چونکە من بەشی پێویست خوێندەوارم نییە. تا پۆلی دووەم خوێندوومە. واتە حەزم لە خوێندنەوە و کتێب نەبووە. من لەبارەی سروشتی ئەو گروپە چەکدارانەی وەک کۆمەڵه نەمدەزانی. ماوەیەک سەرقاڵی بۆیاخکردنی ئۆتۆمبێل بووم لە شارەکەماندا؛ بەڵام بازاڕی کار باش نەبوو، بڕیارمدا بچمە هەرێمی کوردستان و لەوێ کار بکەم. لەوێ کەسێکم ناسی بە ناوی سەمەد محەمەدی، کە پێشتر هاوڕێی بووین. ئەندامی کۆمەڵە بوو. ئێمە کاتێک دەهاتە ناو شار یەکترمان دەبینی. لەو کاتەدا، من گیرۆدەی مادەی هۆشبەر بووم، چەند جارێک چووبووم بۆ کەمپی ئالوودەبوون بە ماددە هۆشبەرەکان بۆ ئەوەی وازی لێبهێنم؛ بەڵام گەڕامەوە سەر کەرەستەکان. لەوێ سەمەد پێشنیاری کردم ببمە ئەندامی کۆمەڵه چونکە لەوێ دەستڕاگەیشتن بە ماددە هۆشبەرەکان نەبوو، بۆیە دەتوانم واز لە ماددە هۆشبەرەکان بهێنم. واتە هۆکاری ئەندامێتیم لە کۆمەڵه بۆ وازهێنان لە ماددە هۆشبەرەکان بووە نەک بۆ چالاکیی سیاسی و سەربازی ئامانجدار. من کە بەڕاستی لە ماددە هۆشبەرەکان بێزار بووم و پارەی کڕینی مادەی هۆشبەرم نەمابوو، بە بڕیارەکەی ڕازی بووم و بڕیارمدا ببمە ئەندام. بەم شێوەیە چوومە ناو کۆمەڵه.
پەیامنێر: سەمەد بەڵێنی چی پێداویت کە ئەگەر ببیتە ئەندام بەدەستی دەهێنیت؟ ئایا باسی ژیانی ئاسان یان چوون بۆ ئەوروپای بۆ کردیت یان تەنها هەوڵت دەدا لە ماددە هۆشبەرەکان دابەزیت؟ بەهیچ شێوەیەک ئایا کۆمەڵه ئیمکاناتی کەمپی ئالوودەبوون بە مادەی هۆشبەری هەیە؟
هێدایه‌تی: بەڵێ! سەمەد کۆمەڵێک شتی لەبارەی ژیان لە ئەوروپا بۆ باس کردبووم، بەڵام هیچیان بۆ من گرنگ نەبوون. چونکە من بەدوای شتی لەو جۆرەدا نەدەگەڕام. من تەنها هەوڵم دەدا واز لە ماددە هۆشبەرەکان بهێنم. بەڵام لەبەر ئەوەی پێی وتم کە ئەو مەرجانەی لەوێدان بەجۆرێکن کە دەتوانم لە ماددە هۆشبەرەکان ڕزگارم بێت و دەستم بە ماددە هۆشبەرەکان ناگات؛ ئەمە هۆکارێکی بەس بوو بۆ ئەوەی ببمە ئەندامی کۆمەڵە. بەڕاستی لە مادەکە بێزار بووم.
پەیامنێر: کاتێک بوویتە ئەندام، بارودۆخت لەوێ چۆن بوو و چۆن دەژیت؟ ئایا ژیان ئاسان بوو؟ ئایا گەیشتووی بە ئامانجەکەت؟
هێدایەتی: دیارە بارودۆخی ژیان لە بارەگای کۆمەڵه وەک پادگانی سەربازی وابووە. کارەکەمان تەنها دەچووە پۆلەکانی مەشقی سەربازی و سیاسی. دوای ئەوە زۆر ئاسایی کاتەکانمان بەسەر دەبرد، بێگومان زۆربەی کاتەکان سەرقاڵی پاسەوانی بنکە بووین. واتە ژیانێکی بێزارکەر کە بە تایبەتی سەرنجڕاکێش نەبووە. بێگومان نزیکەی مانگێک لەوێ لە ئازاردا بووم چونکە تازە لە ماددە هۆشبەرەکان دادەبەزام و بەڕاستی نەخۆش بووم. ئاسانکاری ئەوەندە زۆر نەبوو بۆ کەسێکی وەک من. واتە کەمپی مادەی هۆشبەر نەبووە. تەنها کەسانێک هەبوون کە خۆیان مێژووی ئالوودەبوونیان هەبووە و بە پشتبەستن بە ئەزموون هەندێک جار بە هێنانی بەتانییەکی زیادە یان هێنانی خواردن و ئاو یارمەتیم دەدان. لە ژێر چاودێری ستافی پزیشکیدا هیچ کشانەوەیەکی زانستی نەبووە. لە ڕاستیدا زۆربەی ئەو کەسانەی لەوێ بوون خۆیان پێشتر ئالوودە بوون و دەیانزانی چۆن یارمەتیم بدەن. دوای ئەوەی بەتەواوی وازم لە ماددە هۆشبەرەکان هێنا، زیاتر منیان خستە پۆلە سیاسییەکان بۆ فێربوونی بابەتگەلی سیاسی و مێژوویی. لە ڕاستیدا ئامانجەکەمم گەیشتە دەست و وازم لە ماددە هۆشبەرەکان هێنا. بەڵام بەڕاستی، ئێستاش، ناتوانم ئەو وشانە بە دروستی بڵێمەوە کە ئەوکات بەکاریان دەهێنا، کاتێک باسی سیاسەت و شتی لەو جۆرەیان دەکرد، مێشکم فیشەی لێدەدا! بەڕاستی من لە هیچ تێنەگەیشتم و هەرچەندە هەوڵیان دا فێرم بکەن، نەگەیشتنە هیچ شوێنێک. واتە مرۆڤ ناتوانێ چاوەڕێی ئەوە بکات کەسێک کە ئاستی دووەمی خوێندنی سەرەتایی هەبێت لە بارەگای کۆمەڵه لە سیاسەت و مێژوو تێبگات.
پەیامنێر: لەوەتەی تەنها لەبەر ئەوەی واز لە ماددە هۆشبەرەکان بهێنی لەوێ بوویت بە ئەندام، چۆن مامەڵەت لەگەڵ کرا؟ ئایا متمانەیان بە تۆ هەبوو؟
هێدایه‌تی: دوای ئەوەی وازم لە ماددە هۆشبەرەکان هێنا، کێشەکان دەستیان پێکرد. هەروەها بە توڕەییەوە شتەکانم دەگوت و ناکۆکییەکان توندتر بوون. هەموو ڕۆژێک دەگەیشتنە ئەو بڕوایەی کە من بەبێ هیچ پاشخانێکی سیاسی و بەرژەوەندی ڕاستەقینە چوومە ئەوێ. واتە بە تەواوی لە مەبەستی من تێگەیشتن. گەیشتبووە ئاستێک کە بە تەنیا جێیان هێشتبووم و بە تەنیا بە دەوری بنکەکەدا دەگەڕام و هیچ پەیوەندییەکیان بە منەوە نەبوو. هیچ هەواڵێکی چوون بۆ پۆل و پاسەوانی نەبوو. ئەوان دەیانزانی من بۆ ئەوان پێشمەرگە نابم! هەروەها ئەمەش بووە هۆی ناکۆکی. لە هەر حاڵەتێکدا جیاوازی زۆرمان هەبوو.
بۆ نموونە لەوێ پرسێک هەبوو بە ناوی مافی ژنان! شتگەلێکیان دەگوت کە بە تەواوی بۆ من قبوڵ نەکراو بوون. بێگومان من بە هیچ شێوەیەک کەسێکی ئایینی نیم و لە ڕوانگەی ئایینیەوە سەیری ئەم بابەتانەم نەکرد؛ بەڵام من پێشوەختە زانینی خۆم هەبوو. دەیانگوت ژن و پیاو لێرە وەک یەکن و هەموو ژن و پیاوێک دەتوانن بە هەر شێوەیەک بیانەوێت پێکەوە بژین، یان بۆ نموونە ژنێک دێت و فەرمانم پێدەکات. بێگومان لەوە زیاتریش هەبوو، بەڵام بەهۆی پێشوەختەییەکانمەوە تەحەمول ئەو بابەتانەم نەدەکرد و هەمیشە وایکردبوو لەگەڵ ئەندامانی گروپ و فەرماندەکان پێکدادان بکەم. نەمتوانی ئەو ژنە قبوڵ بکەم کە فەرمانم پێبدات.
پەیامنێر: لەوێ چیت دەکرد؟ کەمێک زیاتر دەربارەی بارودۆخەکەت ڕوون بکەرەوە. جگە لە پاسەوانی و پۆل، هیچ کارێکی ترت هەبوو؟
هێدایه‌تی: وەک وتم، دوای ئەوەی تێگەیشتن کە بەڕاستی بێ دید و بەرژەوەندی سیاسی چوومەتە ئەوێ، هیچ پەیوەندییەکیان بە منەوە نەبوو. جگە لەوەی ئەو بابەتانەی باسم کرد گرژی و ململانێیان لێکەوتەوە. زۆربەی ئەو کارانەی کە کردوومە تەنیا بوونی جەستەیی بوو لە چینە سیاسییەکان، کە تێنەگەیشتم، ئینجا پاسەوانیم دەکرد، کە وردە وردە کەم بووەوە. نزیکەی دوو ساڵ بەسەر ئەندامێتیمدا تێپەڕیبوو و بە یەکێک لە پێشمەرگە کۆنەکان دادەنرام! هەر لەبەر ئەم هۆکارەش دەمتوانی گەشت بکەم بۆ شار و هاتنەوە. ئەم سەفەرە بۆ شارەکە بووە هۆی ئالوودەبوونی زیاتر و ململانێی زیاتر. لەوێدا بەداخەوە چونکە دەستڕاگەیشتن بە خواردنەوە کحولیەکان ئاسانە؛ دەستم کردبوو بە خواردنەوە. منیش پابەند نەبووم. هەموو ڕۆژێک لە بنکەکە دەردەچووم و دەچوومە ناو شار و مەی دەکڕی. ئەم خواردنەوەیە بووە هۆی ئەوەی لەوێ دەربکرێم. بێگومان نەک ئەوەی ئەوان کێشەیان لەگەڵ من هەبوو کە لەوێ خواردنەوە بخۆمەوە، بەڵکو لەبەر ئەوەی زۆرم دەخواردەوە و هەمیشە توڕەییم لەدەست دەدا و دەستم کرد بە شەڕکردن لەگەڵ کەسانی تر. هەر بۆیە دەریان کردم. واتە لەوێوە دەرکرام.
پەیامنێر: دوای دەرکردنت لە کۆمەڵه چیت کرد و چۆن هاتیتە ئێران و چۆن مامەڵەت لەگەڵ کرا؟
هێدایەتی: کاتێک دەرکرام پارەیەکی زۆرم نەبوو و نەمتوانی لە سلێمانی بمێنمەوە. ژیان لە سلێمانی پارەی دەویست. هەروەها بەدوای کاردا دەگەڕام؛ بەڵام لەوێ هیچ نەبوو. کاتێک بێ ئومێد بووم و هەموو پارەکەم لە مەی خەرج کرد، بڕیارمدا بگەڕێمەوە بۆ ئێران. هەر بەو هۆیەشەوە خۆم ڕادەستی پۆلیسی هەرێمی کوردستان کرد و لەلایەن ئەوانەوە ڕادەستی ئێران کرام. کە گەیشتمە ئێرە زۆر شت ڕووی نەدا. تەنها چەند جارێک دادگا بانگهێشتی کردم و چەند پرسیارێکی جیاوازی لێکردم. بەڵام من هیچم نەکردبوو و خۆیان دەیانزانی کە من تەنها بۆ ڕزگاربوون لە ئالوودەبوون چوومە ئەوێ. واتە من لە ئۆپەراسیۆنی چەکداری و تیرۆرەکاندا بەشدار نەبووم. ئێستا جارێکی تر سەرقاڵی بۆیاخکردنی ئۆتۆمبێلم.
