بابەتی نوێی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران، دانیال وەحدانی، ئەندامی پێشووی گرووپی چەکداری کۆمەڵە‌یه.
بە پێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران لە سنەوە، بە هۆی نەبوونی گەشەسەندنی هاوسەنگ لە ناوچە کوردنشینەکانی ئێران، بەرزبوونەوەی ڕێژەی بێکاری، زیادبوونی هەژاری، نەبوونی ژێرخانی پیشەسازی و گەشەسەندنی ئابووری و…، یەکێک لە ئامرازەکانی چەکدارە گروپەکان بۆ ئەوەی خەڵک بۆ پێکهاتەکەیان ڕابکێشن، گەنجان بە بەڵێنی ژیان و کارکردن لە ئەوروپا بە داهاتێکی بەرز ڕابکێشن. لە ڕاستیدا لەبەر ئەوەی گەنجانی کوردی ئێران لە ناوخۆی وڵاتدا بێکارن و هیچ داهاتێکیان نییە، بێ ئاگایانە بە بەڵێنی درۆی ژیانێکی خۆشگوزەرانی ڕۆژئاوا فریو دەدرێن و دەبنە ئەندامی ئەو گرووپانە. ڕەنگە سەرەتا چوونە ناو ئەم گروپانە سادە دەرکەوێت؛ بەڵام بە دڵنیاییەوە وازهێنان لەم گروپانە ئاسان نییە و تەنانەت ڕەنگە مرۆڤ لەم گروپانە و لە شەڕە بێ ئەنجامەکانی ئەو گروپانەدا بکوژرێت. بابەتی نوێی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران، دانیال وەحدانی ئەندامی پێشووی گرووپی چەکداری کۆمەڵەیە. ساڵی 2013 دوای ئەوەی لە ئێران دەستگیرکرا بەهۆی بەشداریکردنی لە گردبوونەوە نایاساییەکان بۆ پشتیوانی لە کۆبانی، بە ئامانجی کۆچکردنی نایاسایی لە دەرەوەی وڵاتەوە بۆ ئەوروپا، هەروەها دوای خولی مەشقکردن لە گروپی کۆمەڵە، دواجار دوای 9 مانگ عێراقی بەجێهێشت و داوای مافی پەنابەری لە ئەڵمانیا دەکات. دوای مانەوەی بۆ ماوەی ٥ ساڵ لە ئەڵمانیا، جارێکی تر گەڕایەوە عێراق و دوای ماوەیەک لە بارەگای گروپی کۆمەڵە، دواجار لەگەڵ هاوسەرەکەی ئەو گروپە ئاماژەپێکراوەی بەجێدەهێڵێت و لە باکووری عێراق نیشتەجێ دەبێت و لە کۆگای پارچەی یەدەگی کەسوکارەکەیدا کاری کردووە. ماوەی 4 ساڵ لە شاری سلێمانی ژیاوە و دواجار لە ساڵی 2023 بەهۆی بارودۆخی شەخسی و کێشەی تایبەتی خۆی و هاوسەرەکەی لە باکووری عێراق چووەتە ناو ئێرانەوە. ناوبراو ساڵی 1995 لە شاری سنە لە دایکبووە و لەم چاوپێکەوتنەدا وردەکارییەکانی ئامادەبوونی خۆی لە بارەگای کۆمەڵە دەخاتە ڕوو.
پەیامنێری چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران: کاک وەحدانی! چی وای لێکردی ببیتە ئەندامی کۆمەڵە؟ تکایە بە تەواوی ڕوونی بکەنەوە. گەنجێکی تەمەن ١٩ ساڵ بوویت و بێگومان هیچ تێگەیشتنێکت لە گروپە کوردییەکان نەبوو. بۆچی چوویتە عێراق؟
وەحدانی: لە بنەماڵەکەمدا کێشەی زۆرم هەبوو. ساڵانێکی زۆر باوکم گیرۆدەی مادەی هۆشبەر بوو و بە هیچ شێوەیەک گرنگی بە ئێمە نەدەدا. ئەوەندەی لەبیرم بێت، تاکە کەس بووم کە ئاگاداری ژیانی ئەو خێزانە بووم. من بەرپرسیار بووم لە پاڵپشتی دارایی خێزانەکە. بەڵام من ماندوو بووم و تەنها بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕام بۆ دەربازبوون لە کێشەکان. ڕۆژێک کە لەگەڵ دوو هاوڕێم قسەمان دەکرد، پێیان وتم کە پلانمان هەیە بچنە ناو کۆمەڵە. بێگومان من زۆر ئاشنای ئەو گرووپە نەبووم و تەنیا بەو شتانەی لە مانگی دەستکرد و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا بیستبووم و بینیبووم کۆمەڵە‌م ناسی و ڕوانگەیەکی قووڵم نەبوو. هاوڕێکانم پێیان وتم کە پێشتر پەیوەندیان پێوەکردوون و بە ئاسانی دەتوانین کۆچ بکەین بۆ وڵاتانی ئەوروپا و بە ئەندامبوون لە کۆمەڵه ببینە پەنابەر. واتە مەبەست لە ئەندامبوون لە کۆمەڵە بۆ ئێمە شەڕ و سیاسەت نەبووە؛ ئێمە تەنها بەدوای ئەوەدا بووین بچینە ئەوروپا و ژیانێکی ئاسوودە بژین. هەمان شت کە لە ئێراندا نەمانبوو. من تەنها بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕام بۆ دەربازبوون لە کێشەکان؛ منیش ڕازی بووم پێکەوە بچینە ئەوێ. بێگومان جگە لەوەی پێیان دەگوتم دەتوانین کۆچ بکەین، بەڵێنی دیکەشیان پێدام؛ سەبارەت بە ژیانی ئاسوودە، خانوو، ئۆتۆمبێل، مووچە و…، کە زۆری نەخایاند تێگەیشتم تەنها بەڵێنێکە و ڕاست نییە. بەڵام کە گەیشتمە ئەوێ ژیان ئاسان نەبوو. واتە هیچ سەرەتایییەکی پێویست بۆ ئەندامان نەبووە. بۆ نموونە ٣-٤ کەس لە ژوورێکی ١٠ مەتریدا خەوتبوون و تەنها یەک ئاودەست بۆ تەواوی بنکەکە هەبوو! هیچ نیشانەیەکی باشتر نەبوو و دۆخەکە زۆر سەخت بوو.
پەیامنێری چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران: پلانت لە کۆمەڵە چی بوو؟ دوای ئەوەی گەیشتیتە ئەوێ چیت کرد؟
وەحدانی: ئێمە هیچ شتێکی تایبەتمان نەدەکرد. زۆربەی بەیانیان، پۆلی سیاسی و پاشان ئاشنابوونیان بە چەک ئەنجام دەدا؛ بێگومان زۆر گرنگ نەبوو و ئێمەش بە جددی وەرمان نەگرت چونکە هیچ چەکێکمان بەدەستەوە نەبوو. کە تاریک بوو بە نۆرە پاسەوانیمان دەکرد و ڕۆژەکانمان بەو شێوەیە تێپەڕی. ئەم شتانە بەرنامەی جێگیرمان بوون و دوای ماوەیەک بە شێوەیەکی سروشتی بوو بە دووبارەبوونەوەی. هیچ وروژاندنێک نەبوو و هیچ شتێکی نوێ نەبوو. نزیکەی ٥ مانگ بەسەر ئەو شوێنەدا تێپەڕیوە، بەڵام چیتر نەمتوانی لەو بارودۆخانەدا بژیم. بارودۆخ بۆ من خراپتر بوو لە ئێران. هەر بۆیە داوام لێکردن بە یەکلاییکردنەوەکەم ڕازی بن. بێگومان ماوەیەکی پێچوو تا ڕازی بوون، بەڵام دواجار لەوێ دەرچووم و دوای ئەوەی لەوێ دەرچووم؛ چوومە ماڵی خاڵۆزام لە سلێمانی. چەند مانگێک لەوێ مامەوە و شانبەشانی هاوسەری خاڵۆزام کارم کرد. کاتێک ئێرانم بەجێهێشت و لە عێراق بووم، هاوکات بوو لەگەڵ شەڕی داعش. دوای ئەوەی تێگەیشتم کە سنوورەکانیان کردۆتەوە و دەتوانیت بچیتە ئەوروپا؛ بڕێک پارەم لە خزمەکانم قەرز کرد تا بتوانم بە قاچاخ خۆم بگەیەنمە ئەوروپا. واتە بوونی ڕەسەنی من لە کۆمەڵە بۆ ماوەی زۆرترین ٥ مانگ بوو و هیچی بۆ من بەدەست نەهێنا.
پەیامنێری چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران: چۆن عێراقت بەجێهێشت و گەیشتیتە ئەورووپا؟
وەحدانی: لەو کاتەدا توانیم نزیکەی ٨ ملیۆن تۆمان کۆبکەمەوە. لە ئەنجامدا وەک قاچاخچییەک دەستم کرد بە گەشتکردن بۆ ئەوروپا. بەڵام بەو پارەیە نەیتوانی بگاتە یەکێتی ئەوروپا. خەریک بوو لە کۆتایی ڕێگاکەدا بووین کە قاچاخچییەکان، کە زانیان پارەم نەماوە، منیان بەجێهێشت و ناچار بووم بە پێ، بە تەنیا و بەبێ ئاگاداری پێشوەختە، شاخ و دارستانەکان بپەڕمەوە. بەڕاستی ئەوەندە کێشەم هەبوو کە تەنانەت نامەوێت بیری لێبکەمەوە، چ جای وەسفی بکەم! لە هەر حاڵەتێکدا بە هەموو ئەو کێشانەی کە هەبوون گەیشتمە ئەڵمانیا. هەروەها لە ئەڵمانیا داوای مافی پەنابەریم کرد. ماوەیەکی زۆری خایاند، بەڵام دواجار پەنابەریم پەسەند کرا. بەڵام، بەداخەوە ئەم پەنابەرییە بەهۆی ئەندامێتی لە کۆمەڵەدا بەدەست هاتووە. چونکە کاتێک گەیشتمە ئەڵمانیا هیچ بەڵگەنامەیەکم لەبەردەستدا نەبوو کە بیسەلمێنم ئەندامی پارتێکی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانم. واتە من بە هیچ شێوەیەک دژی ئێران نەبووم و تەنیا بۆ ژیانێکی باشتر چووبووم بۆ ئەوروپا. هەر لەبەر ئەم هۆکارە ناچار بووم پەیوەندی بە ئەندامانی کۆمەڵە لە ئەوروپا بکەم. واتە هیچ ڕێگەیەکی ترم نەبوو. ئەوان ڕازی بوون کە یارمەتیم بدەن بۆ وەرگرتنی مافی پەنابەری لە بەرامبەر بەشداریکردنم لە مەراسیمەکەیان. تاکە بەختێک کە هەمبوو ئەوە بوو کە داواکارییەکەم بە خێرایی پەسەند کرا و من تەنها لە دوو بۆنەدا بەشداریم کرد کە ئەوان تەنها دەیانویست ئێمە بە شێوەیەکی جەستەیی ئامادە بین و ڕیکلام بکەین.
پەیامنێری چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران: دوای چوونە ناو ئەڵمانیا و وەرگرتنی مافی پەنابەری چی ڕوویدا؟ ئایا لە مەرجەکانی ئەڵمانیا ڕازی بوویت؟
وەحدانی: بە هیچ شێوەیەک ڕازی نەبووم. پێم وابوو کێشەکانم چارەسەر دەبن؛ بەڵام پەرەی سەند. بارودۆخی ژیان لە ئەڵمانیا لە بارەگای کۆمەڵە کەمتر نەبوو. مەبەستم ئەوەیە وەک ئەوە وابوو لە ئەڵمانیا بووم لە بارەگای کۆمەڵە! من ئەمە دەڵێم چونکە لە ژێر بارودۆخی گونجاودا کۆچم نەکردووە بەبێ ئەوەی یاساکانی شوێنی مەبەست بزانم. بەڵکو من پەنابەر بووم و لە هەموو شوێنێک وەک هاووڵاتییەکی پلە سێ سەیریان دەکردم. نزیکەی ٥ ساڵ لە ئەڵمانیا ژیام و لە کەمپی پەنابەران بووم. لەوێ چەند کەسێکمان دەبوو لە ژوورێکدا بژین. هەر وەک بارەگای کۆمەڵە بوو. بۆ ئەوەی بتوانم لە ژیاندا بم، دەبوو لە سەرەتای بەیانییەوە تا کۆتایی شەو کار بکەم بۆ ئەوەی لانیکەم بتوانم خواردنەکەم دابین بکەم. چونکە حکومەتی ئەڵمانیا بەڕاستی پارەی پێنەدام ژوورێکی بچووک بۆ خۆم بەکرێ بگرم. بە واتایەکی ڕەسەن لەو 5 ساڵەدا، هەموو گەنجیەکەم لەدەستچوو، هەموو بیرکردنەوەکانم لەگەڵ خێزانەکەمدا بوو، ئیتر نەمتوانی لەوێ بژیم، هەرچۆنێک بێت ویستم دووبارە دایکم ببینمەوە. لەو ماوەیەدا توانیبووم بڕێک پارە پاشەکەوت بکەم، کە تەنها بەشی ئەوە بوو بگاتە عێراق! مەبەستم ئەوەیە تەنها ٥ ساڵ لە ئەڵمانیا کارم کردووە، بەڵام پارەم بۆ گەشتێک پاشەکەوت کردبوو! بێگومان بۆ من گرنگ نەبوو. چونکە تەنها ویستم دایکم ببینم و بگەڕێمەوە بۆ ئێران. دوای ئەوەی گەیشتمە عێراق؛ دایکم هاتە ئەوێ و منیش بینیم، داوای لێکردم بگەڕێمەوە بۆ ئێران، بەڵام لەبەر ئەوەی لەو ٥ مانگەی کە ئەندامی ئەو گروپە بووم، ئەوەندە منیان ترساند کە پێم وابوو ئەگەر بگەڕێمەوە بۆ ئێران سزایەکی قورسە چاوەڕێم دەکات. نەگەڕامەوە بۆ ئێران. ترسم لە گەڕانەوە بۆ ئێران هەبوو و پێم وابوو کە بە هۆی ئەندامێتی کۆمەڵەوە زیندانی دەبم. شتێک کە هەرگیز ڕووی نەداوە. ئەمە درۆیەکی ترە لە کۆمەڵە!
لە ماوەی مانەوەم لە عێراق کچێکم ناسی کە خزمی ئێمە بوو و لە عێراق هاوسەرگیریمان کرد. کاتێک دایکم بینی کە من هاوسەرگیریم کردووە؛ ئیتر پێداگری لەسەر گەڕانەوەم نەدەکرد. بەڕاستی ژنەکەمم خۆشدەویست و ئێستاش خۆشم دەوێت و ژیانێکی خۆشمان هەبوو. بەڵام تەنها چەند مانگی یەکەم بوو. سەختییەکانی ژیان لە عێراق لە لایەک فشاری خستە سەر ئێمە و لە لایەکی دیکەش ئەوە کۆمەڵە بوو کە کاتێک زانی گەڕامەوە بۆ عێراق، بەردەوام هەڕەشەیان لێدەکردم کە دووبارە بگەڕێمەوە بۆ ئەوێ، بۆیە من بڕیارمدا بە زووترین کات لەگەڵ هاوسەرەکەم بگەڕێمەوە بۆ ئێران . واتە دوای هاوسەرگیری و ئاوارەبوون لە ئەڵمانیا، کۆمەڵە بەجێی هێشتم و هەڕەشەکانی ئەم گروپە بەردەوام بوو. هەر لەبەر ئەم هۆکارە، لە ڕاستیدا ئێمە لە عێراقەوە هەڵاتین بۆ ئێران!
پەیامنێری چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران: کاک وەحدانی! کاتێک گەڕایتەوە ئێران چۆن مامەڵەت لەگەڵ کرا؟
وەحدانی: لە ئێران سەرنجم دا بە درۆکانی کۆمەڵە. بە شێوەیەک مامەڵەم لەگەڵ کرا کە تا ئەمڕۆش باوەڕم پێی نییە. بە پێچەوانەی ئەوەی لە کۆمەڵە دەگوترا، هیچ ئەشکەنجەیەک نەبوو. تەنها کۆمەڵێک پرسیار و وەڵامی ئاسایی بوو. دوای ئەوە تەنها لەسەر جێهێشتنی وڵات بە نایاسایی غەرامە کرام، کە بەڕاستی هەڵەیەک بوو لەلایەن منەوە. تەنانەت حکومەت و پیاوماقوڵە ناوخۆییەکان یارمەتیان دام بۆ ڕێکخستنی ژیانم و ڕێگەیان پێدام زۆر بە ئاسانی بگەڕێمەوە بۆ ژیانی ئاسایی و کۆنم. ئێستاش زۆر ڕازیم کە چیتر پەنابەری شاخ و کەمپەکان نیم.
