موسلح فەیزی: هەر لە تەمەنی هەرزەکارییەوە لە ژینگەیەکدا گەورە بووم کە کێشە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکان بە توندی هەستیان پێدەکرا
چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران وەک ڕێکخراوێکی مافی مرۆڤ و ناسیاسی کە پاراستنی مافی هاووڵاتیانی کوردی ئێرانی وەک ئەرک و تایبەتمەندی سەرەکی خۆی پێناسە کردووە، چەندین جار لە ڕاپۆرتە دۆکیۆمێنتاریی و چاوپێکەوتنەکانیدا باسی لەوە کردووە کە هەژاری، نەبوونی گەشەپێدان، بێکاری، کەمی ڕێژەی وەبەرهێنان لە ناوچە کوردستانییەکان، کۆلبه‌ری، زیانە کۆمەڵایەتییەکان و هتد هەموو هۆکاری سەرەکی چالاکی بەشێک لە گروپە چەکدارەکانن لە سنوور ناوچەکانی ئێران و هەرێمی کوردستانی عێراق وە هەر ئەم تاقمە نەزانی گەنجان و ناڕازیبوونیان لە هەلومەرجی کۆمەڵایەتی و ئابووری بۆ فریودانیان کەڵک وەردەگرن. یەکێک لە فێڵەکانی فریودانی گەنجان لەلایەن گروپەکانی وەک دیموکراتەوە ئەگەری پەنابەرییە لە ئەوروپا. لە ڕاستیدا بە هۆی بێکاری و هەژاری، گەنجانی کورد بە ژیانی ئەورووپا فریو دەدرێن و بە جێهێشتنی وڵات، دەچنە ناو تاڵاوێکی تائیفەگەری و نائەمنی و ئەگەری مردن لە شاخ. هەر کە گەنجی کورد دەچێتە ناو هەیکەلی داخراوی گرووپە چەکدارە کوردییەکان، ئیتر ناتوانرێت بە ئاسانی دەربچێت و تەنانەت لەوانەیە بەو شێوەیەش ژیانی خۆی لەدەست بدات. لە ڕاستیدا خەونی سەفەرکردن و ژیان لە ئەوروپا هەرگیز نەهاتۆتە دی! هەموو ئەم پرۆسەیە بۆ هەژاری و بێکاری و گەشەنەکردن دەگەڕێتەوە! ئەگەر حکوومەتی ئێران ئەرکی خۆی بەرامبەر بە ناوچە سنوورییەکان و هاووڵاتیانی کورد لە کاتی خۆیدا جێبەجێ بکات و گەشەسەندنی هاوسەنگ لە وڵاتدا بەدی بهێنرێت و جیاوازی لە نێوان تاران و گوندە سنوورییەکانی کوردستاندا نەبێت، گەنجان هەرگیز بۆ ژیانێکی باشتر ناچنە ناو گروپە چەکدارەکانەوە.
موسلح فەیزی، لەدایکبووی ساڵی 1992، ئەندامی پێشووی گروپی چەکداری دیموکراتە، بۆ یەکەمجار لە ساڵی 2006 لەڕێگەی کەناڵی ئاسمانی تیشکەوە گروپی چەکداری دێموکراتی ناسی، دواجاریش لە ساڵی 2012 بەهۆی ناکۆکی لەگەڵ بنەماڵەکەی وڵاتەکەی بەجێهێشت، بەو ئامانجە لە داوای مافی پەنابەری لە وڵاتانی ئەوروپا له هەرێمی کوردستان پەیوەندی بە گروپی دیموکراتەوە کردووە. کاک فەیزی بۆ ماوەی شەش مانگ ئەندامی ئەم گرووپە بوو، پاشان لە ساڵی ٢٠١٣ بە هۆی دۆخی نەشیاوی ئەو گرووپە لە ڕووی باوەڕ و هەڵاواردن و پێشوەختەیی لە نێو هێزەکاندا سەبارەت بە بابەتی جۆراوجۆری مێژوویی، کۆمەڵایەتی، خۆشگوزەرانی و هتد، گەڕایەوە ئێران. کاک فەیزی یەکێکە لەو گەنجە کەمانەی کە توانی لە گروپی دێموکرات بە زیندووی بگەڕێتەوە ئێران!
پرسیار: تکایە کەمێک سه‌باره‌ت به خۆت و ئەو هەلومەرجەی کە پەیوەندیت بە گروپی چەکداری دیموکراتیکەوە کردووە، ڕوون بکەرەوە. بۆچی پەیوەندیت بەم گروپە کرد؟ ئایا ئاگاداری سروشتی دیموکرات و کردەوە چەکدارییەکانی بوویت؟ ئایا مێژووی ئەندامبوون لەو گروپانە یان چالاکی سیاسی و چەکداری لە خێزانەکەتدا هەبووە؟
موسلح فەیزی: من لە بنەماڵەیەکی کرێکاردا لە دایک بووم. ژیانمان هەمیشە پڕ بوو لە تەحەددا. هەر لە تەمەنی هەرزەکارییەوە لە ژینگەیەکدا گەورە بووم کە کێشە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکان بە توندی هەستیان پێدەکرا. هەرچەندە باوکم هەمیشە هەوڵی دەدا، بەڵام مەرجەکان بەجۆرێک بوون کە نەماندەتوانی ژیانێکی ئاسوودە بەدەست بهێنین. ئەم هەستە نائومێدییە وای لێکردم لە هەرزەکارییەوە بەدوای گۆڕانکاریدا بگەڕێم. بۆ من پرەنسیپی گۆڕان لە پێشینەی کار بوو و دەرئەنجام و ڕێبازی ئەم گۆڕانکارییە لە ژیاندا گرنگ نەبوو. بەهۆی بارودۆخی خێزان و هەژارییەوە، بە هیچ شێوەیەک بابەتی سیاسی لەناو خێزانەکەدا نەبوو! خێزانە هەژارەکەمان لە بنەماکانی ژیاندا بەشدار بوو و پرسەکانی وەک چەک هەڵگرتن لە خێزانەکەمدا وروژێنران.
پرسیار: لە خێزانەکەتدا چی ڕوویدا کە وای لێکردیت هەست بە پێویستی گۆڕانکاری بکەیت؟
موسلح فەیزی: ناکۆکی خێزانی یەکێک بوو لە کێشە گەورەکان کە ڕووبەڕووی بوومەوە. خێزانەکەم بەهۆی بارودۆخی ئابوورییەوە لەژێر فشاردا بوو، ئەم فشارە بەردەوامەش گۆڕا بۆ ململانێی خێزانی بەردەوام. لەم ژینگەیەدا هەستم بە تەنیایی دەکرد و بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕام بۆ دەربازبوون لەم دۆخە. ئەم هەستانە منیان بۆ لای میدیا و گروپە سیاسییەکان ڕاکێشا و لە ساڵی ٢٠٠٦دا لە ڕێگەی کەناڵی سەتەلایتی تیشێکەوە گروپی دیموکراتم ناسی. لەو کاتەدا بەڵێنەکانیان بۆ ئازادی و گۆڕانکاری سەرنجڕاکێش بوو. هەروەها هەرزەکارێکی تەمەن ١٥ ساڵ بووم و بە هیچ شێوەیەک نەمدەتوانی پرسە سیاسییەکان شی بکەمەوە. من توانای تێگەیشتن لە واقیعی گروپێکی وەک دیموکراتم نەبوو. منیش مێژووی ئەویشم نەدەزانی و ئەم بابەتانە بەتایبەتی گرنگی نەدان بە ژینگەی بنەماڵەیی، وای لێکردم دواجار بچمە پاڵ دیموکرات.
پرسیار: کاتێک بڕیارت دا وڵات جێبهێڵیت، ئامانجەکانت چی بوون؟ پێت وابوو لە دێموکراتدا چ ئایندەیەک بۆ ئێوە ڕوودەدات؟
موسلح فەیزی: لە ساڵی 2012 بەهۆی ململانێی توندی خێزانی و نەبوونی ئایندەیەکی ڕوون بڕیارمدا وڵات جێبهێڵم. هەستم دەکرد چیتر ناتوانم لەو دۆخەدا بەردەوام بم و بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕام بۆ باشترکردنی دۆخەکەم. مەبەستم لە چوونم بۆ هەرێمی کوردستان ئەوە بوو کە ڕەنگە بتوانم لەوێوە ببمە پەنابەر بۆ وڵاتانی ئەوروپا و دەست بە ژیانێکی نوێ بکەم. لە ڕاستیدا من بەدوای ژیانێکی باشتر و دوور لە کێشەکانی پێشوودا دەگەڕام. من بە هیچ شێوەیەک هاندەری کردەوەی چەکداری و ژیان لە شاخ و کەمپەکان و باسی سیاسەت و هتد نەبووم. چوومە هەرێمی کوردستان بۆ ئەوەی بچمە ئەورووپا و لە ڕێگەی ئەندامێتی لە پارتی دیموکراتەوە ژیانێکی نوێ و ئارام دەست پێ بکەم.
پرسیار: ئەزموونی ئەندامی دێموکرات چی بوو؟ ئایا بارودۆخی ژیانت باش بوو؟
موسلح فەیزی: بە هیچ شێوەیەک ئەزموونێکی باش نەبوو. پەیوەست بوون بە گروپێکی چەکدارەوە بە دڵنیاییەوە ئەزموونێکی باش نییە! سەرەتا پێم وابوو کە بە بەشداریکردنم لەم گروپە دەتوانم گۆڕانکارییەکی ئەرێنی بەدەست بهێنم. بەڵام دوای شەش مانگ زۆر بێ هیوا بووم. وردە وردە تێگەیشتم کە ئەم گرووپە کێشەی هەیە، لەوانەش جیاکاری ئایینی و پێشوەختەیی لە نێو ئەندامەکانیدا. هەندێک لە ئەندامان پێشوەختەی تایبەتیان بەرامبەر بە هەندێکی تر هەبوو و ئەم دۆخە بۆ من بەرگە نەگیرا. هەستم دەکرد لە ژینگەیەکی داخراودام کە ئازادی ڕاستەقینەی تێدا نییە. لە ململانێی خێزانی هەڵهاتبووم بۆ ئەوەی ژینگەیەکی ئارام ئەزموون بکەم. بەڵام لە دێموکراتدا ڕووبەڕووی تەحەدای زیاتر و گەورەتر بوومەوە. ململانێی ئایینی زۆر بوو، جیاکاری نێوان ئەندامان بەهۆی بنەچە و پەیوەندییان لەگەڵ سەرکردەکانی گروپەکە هەبوو، زۆریش بێزاری کردم.
پرسیار: چ جۆرە تەحەددایەکتان هەبوو لەگەڵ ئەندامانی تری گروپەکە؟ لە بنەڕەتدا ناکۆکی نێوان ئەندامان چین؟
موسلح فەیزی: یەکێک لە گەورەترین تەحەددیاتەکانم هاوتا نەبوون لەگەڵ بیروباوەڕ و هەڵسوکەوتی ئەندامانی دیکە. لە کۆبوونەوەکاندا زۆر جار بینیومە کە هەندێک لە ئەندامان بە هۆی جیاوازی ئایینی یان ناوخۆییەوە سووکایەتییان بە کەسانی دیکە کردووە. واتە کوردێکی هەرێمێک پێی باشترە و سوکایەتی بە کوردێکی تری هەرێمێکی تر دەکات. لە ڕاستیدا من شاهیدی ڕکابەری و دووبەرەکی ناوخۆیی و ئایینی بووم! ئەم ڕەفتارانە بۆ من زۆر ناڕەحەتکەر بوون. هەستم کرد ئەم گرووپە نەک هەر بەو ئامانجە ناگات کە بانگەشەی بۆ دەکات، بەڵکو بە جۆرێک لە جۆرەکان سووتەمەنی بۆ جیابوونەوە و ناتەبایی نێوان خودی ئەندامان دەدات. ئەم دۆخە فشارێکی زۆری دەروونی خستە سەرم و هەندێک جار هەستم دەکرد لە زیندانێکدام.
پرسیار: دواجار چی وای لێکردیت بڕیار بدەیت گروپەکە بەجێبهێڵیت؟ بە تایبەتی چی ڕوویدا کە وای لێکردیت بڕیار بدەیت لە دێموکرات دەربچیت؟
موسلح فەیزی: لە ساڵی ٢٠١٣ بڕیارمدا کە ئەم گروپە ناتوانێت یارمەتی من و ئامانجەکانم بدات. ئیتر نەمتوانی وەریبگرم و بەخۆمم گوت لێرە ئایندەم نییە. کاتێک تێگەیشتم کە ئەم گروپە یارمەتیم نادەن بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانم و لە ڕاستیدا زیاتر لەوەی بیرم لێدەکردەوە خۆم دەگرم، بڕیارمدا وازی لێبهێنم! تەسلیم بە گەڕانەوە بۆ ئێران! دڵنیا بووم کە هیچ هەواڵێکی ئەورووپا نییە و تەنانەت ئیمکاناتی ژیان لە بارەگای دیموکراتیشدا بەقەد گوندەکانی ئێران باش نەبووە! بۆیە بڕیارمدا بڕۆم. ئەم بڕیارە بۆ من جۆرێک لە ڕزگاری و ئازادی بوو، چونکە دەمزانی کە دەگەڕێمەوە بۆ ژیانم.
پرسیار: ئێستا کە ئاوڕێک لە دواوە دەدەیتەوە، هەستت چۆنە؟ ئایا پەشیمان دەبیتەوە؟
موسلح فەیزی: بە جۆرێک لەم ئەزموونە فێربووم. بەڵام چەند مانگ تێچووی ئەم ئەزموونە بوو! ئێستا لەگەڵ خێزانەکەمم و دەتوانم درێژە بە ژیانم بدەم. هەست دەکەم بەم بڕیارە، گەڕامەوە سەر ڕێگای ڕاست. ئەم ئەزموونە فێری کردم کە هیچ شتێک لە خێزان و ژیانی ئاسایی بەنرختر نییە. ئێستا هەوڵ دەدەم یارمەتی گەنجانی تر بدەم کە لە ئەزموونەکانم فێربن و لە ڕێگا مەترسیدارەکان دوور بکەونەوە. زۆر جار لە شار و گوندەکانی دەوروبەری ئەو شوێنەی کە من لێی دەژیم، لە گفتوگۆی جیاجیادا بە هەموو گەنجەکانم گوت کە پێویستە هەر کێشەیەک لە ئێراندا چارەسەر بکەن! لە بارەگای ئەم گروپە چەکدارە و بنکەی گروپێکی ترەوە نە خۆشگوزەرانی و نە ژیان و پێگە بە کەس نادرێت!
پرسیار: ئایا پەیامێکتان هەیە بۆ ئەو کەسانەی کە ڕەنگە لە دۆخێکی هاوشێوەدا بن؟
موسلح فەیزی: بەڵێ بێگومان! ئامۆژگاری هەموو لایەک دەکەم هەرگیز متمانە بە بەڵێن و درۆی فێڵبازانەی گروپە سیاسییەکان نەکەن. ئەم گروپانە بەزۆری تەنها بیر لە بەرژەوەندی خۆیان دەکەنەوە و گرنگی بە ژیانی خەڵک نادەن. دەبێت ڕووبەڕووی واقیعەکانی ژیان ببنەوە و بەدوای ڕێگای تەندروستدا بگەڕێن بۆ باشترکردنی بارودۆخەکانیان. ئەزموونی من ئەوەمان بۆ دەردەخات کە پەیوەندیکردن بە گروپە مەترسیدارەکانەوە هیچ داهاتوویەکی نییە و تەنها دەتوانێت ببێتە هۆی لەناوچوونی کەسی و کۆمەڵایەتی. بەختم وابوو بە زیندووی هاتمەوە!
پرسیار: لە ئێستادا پلانەکانتان بۆ داهاتوو چییە؟
موسلح فەیزی: پلانم ئەوەیە بەردەوام بم لە ژیانم و ئەزموونەکانم بەکاربهێنم بۆ یارمەتیدانی کەسانی تر. هەوڵ دەدەم کێشە دارایی و خێزانییەکانم کەم بکەمەوە و بەڕێوەی ببەم. ئەوەی کە من هیوام بە داهاتوو هەیە و کەس بە هۆی بنەچە و شوێنی لە دایک بوونمەوە سووکایەتیم پێ ناکات، زۆر بەنرخە!
