زۆهرە ساڵحی و ئەندامێتی لە کۆمەڵە بە ئامانجی هاوسەرگیری و کۆچکردن بۆ ئەوروپا
زۆهرە ساڵحی، لە دایکبووی ساڵی ١٩٩٢، ئەندامی پێشووی گرووپی چەکداری کۆمەڵەیە. لەم چاوپێکەوتنەدا چیرۆکی ئەندامێتی خۆی لەم گرووپەدا بۆ ئامادەبووانی ڕێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران گێڕایەوە. هۆکاری سەرەکی ئەندامێتی خاتوو ساڵحی لە گروپێکی چەکداردا، هاوسەرگیری لەگەڵ ئەندامێکی ئەو گروپە و دواتر کۆچکردنی بۆ ئەوروپا بوو، ئەمەش وایکرد لە ساڵی 2019دا بەشێوەیەکی نایاسایی وڵات بەجێبهێڵێت. نزیکەی چوار ساڵ بوونی لە هەرێمی کوردستان و هاوکاری لەگەڵ کۆمەڵە دواجار لە مانگی تەمموزی ساڵی 2023 کۆتایی هات و خاتوو ساڵحی بە هۆی بارودۆخ و کێشەی کەسیی خۆی و هاوسەرەکەی لە باکووری عێراق گەڕایەوە ئێران.
پرسیار: خاتوو ساڵحی چۆن کۆمەڵەتان ناسی و چ شتێک هانی داوە بۆ پەیوەندیکردن بەم گرووپە؟ ئایا لە چالاکی و بیروباوەڕی کۆمەڵە دەزانی؟
زۆهرە ساڵحی: لە ساڵی ٢٠١٩ ئێرانم بەجێهێشت. هۆکاری سەرەکی کۆچکردنم ئەوە بوو کە پلانم دانابوو لەگەڵ هاوسەرەکەم دانیال وەحدانی کە ئەندامی گروپی کۆمەڵە بوو هاوسەرگیری لەگەڵ بکەم و کۆچ بکەین بۆ ئەوروپا. سەرەتا بۆ بنیاتنانی ژیانێکی نوێ لەگەڵ دانیال و بە پشتیوانی کۆمەڵە هاتین بۆ باکووری عێراق. بە هۆی هاوسەرگیریم لەگەڵ دانیال، ماوەیەک لە میوانخانەی کۆمەڵە ماینەوە و دوای ماوەیەک سێ ساڵ وەکو کەسانی ئاسایی لە شاری سلێمانی نیشتەجێ بووین. من هیچ نیازێکم نەبوو بەشداری چالاکیی چەکداری و ژیانی گەریلا و چالاکیی سەربازی بکەم. من بە نایاسایی ئێرانم بەجێهێشت تەنها بۆ ئەوەی هاوسەرگیری لەگەڵ دانیال بکەم و پشتیوانی کۆمەڵە بۆ کۆچکردن بۆ ئەوروپا بەکاربهێنم.
پرسیار: ژیان لە کۆمەڵەدا چ ئەزموونێکتان هەیە و لەوێ چ جۆرە ڕاهێنانێکتان وەرگرتووە؟
زۆهرە ساڵحی: ژیان لە کۆمەڵەدا جیاواز بوو لەوەی کە من خەیاڵم پێدەکرد. سەرەتا پێم وابوو وەک هاوسەری ئەندامێکی کۆمەڵە ئازادی زیاترم دەبێت و بە جۆرێک لە جۆرەکان لە کۆمەڵگەیەکی سیاسی و ئایدیۆلۆژیدا دەژیم کە بۆ ئامانجی گەورەتر خەبات دەکەن. پێم وابوو بە پەیوەست بوون بە کۆمەڵە، دەتوانم فەزای داخراوی ناوچەکەمان بەجێبهێڵم و وەک ژنێک ئاسانتر چالاکییەکانم بەڕێوە ببەم و خۆم بۆ کۆچ ئامادە بکەم. بەڵام کاتێک چوومە ناو ئەم فەزایە، بۆم دەرکەوت کە ئەم گرووپە بە پێچەوانەی ئەوەی لە سەرەتادا بەڵێنیان پێداوم، زیاتر لەسەر کۆنترۆڵکردنی ژیانی خەڵک و سنووردارکردنی ئازادییە کەسییەکانە. لە سلێمانی پەیوەندییەکی نزیکترمان لەگەڵ بەشێک لە ئەندامان و فەرماندەکانی گروپەکە هەبوو و بەشداریمان لە پۆلە ئایدیۆلۆژییەکان دەکرد کە زیاتر پەروەردەیی بوون نەک واقیعی. بێگومان ئەم ڕاهێنانە زیاتر لەسەر بنەمای تێگەیشتنێکی سیاسی لە دۆخی ئێران بوو کە بە تێپەڕبوونی کات سەلمێندرا کە هەڵەیە. هەروەها چینە سیاسییەکان خۆیان تا ڕادەیەک بۆ مرۆڤ سەرنج ڕاکێشن و دوای ماوەیەک بەهۆی دووبارەبوونەوەیانەوە، ئێمە بە تەواوی بێزار بووین و چینەکانی سیاسەت بۆ ئێمە جێی سەرنج نەبوون.
پرسیار: ئایا لەم ماوەیەدا هیچ پەیوەندییەکت لەگەڵ ئەندامانی تر هەبووە؟ چۆن مامەڵەیان لەگەڵ کرا؟
زۆهرە ساڵحی: سەرەتا پەیوەندییەکان لەگەڵ ئەندامان باش و پشتیوان بوون، بەڵام بە تێپەڕبوونی کات بۆم دەرکەوت کە ئەو پەیوەندییانە بە قورسی چاودێری و کۆنترۆڵیان دەکرا. واتە جۆرێک لە کەشوهەوای بێمتمانەیی لە کۆمەڵەدا هەبوو. هەمووان هەوڵیان دەدا لە لوتکەی هەرەمەکە نزیک ببنەوە و سوودی ماددی زیاتر لەو گروپە وەربگرن بە فرۆشتنی زانیاری لەسەر کەسانی تر و سیخوڕیکردن بەسەریاندا و خیانەتکردن لە دۆست و هاوشاریانی خۆیان. ئەم مەسەلەش سیاسەتی کۆمەڵە بوو بۆ ڕێگریکردن لە یەکگرتنەوەی ئەندامان و بێگومان بەم شێوەیە دەسەڵاتی سەرکردەکانی گروپیش پارێزراو بوو. کارلێکە کۆمەڵایەتییەکان سنووردار بوون، تەنانەت هەستم دەکرد هەندێک ڕەفتار و کارلێککردن زیاتر بۆ پاراستنی دەسەڵات و کۆنترۆڵی ناوخۆیی گروپەکە ئەنجام دەدرێن نەک دروستکردنی ژینگەیەکی تەندروست و پشتیوانی. بەتایبەت لەگەڵ ژناندا هەندێک جار هەستم دەکرد هیچ ڕێزێکمان نییە و هیچ ئازادییەکی شەخسیمان نییە بۆ بڕیاردان لەسەر ژیانی خۆمان. چونکە پلانەکەمان لە بەیانییەوە ڕوون بوو! ئەمەش واتە ئێمە کاتێکی ئازادمان نەبوو بۆ ژیانی تایبەتی خۆمان و پلانی تاکەکەسیمان! پۆل دوای پۆل! ئەم دۆخە کە لە ڕادەبەدەر بێزارکەر بوو و جێبەجێنەکردنی بەڵێنەکانی پێشوو، وەک کۆچکردن بۆ ئەوروپا، بێزار و بێهیوای کردبووم.
پرسیار: چ هۆکارێک وای لێکردیت بڕیار بدەیت کە بگەڕێیتەوە بۆ ئێران؟
زۆهرە صالحی: لەگەڵ تێپەڕبوونی کات و بەتایبەت دوای مانەوەی سێ ساڵ لە سلێمانی فشاری دەروونی و کێشە شەخسیەکان لەگەڵ هاوسەرەکەم زیاتر بوون. لەم ماوەیەدا کارتی پشتیوانمان لە کۆمەڵە وەرگرتبوو و چاوەڕێی ئەوە بووین کە مەرجەکانی کۆچکردن بۆ ئەوروپا جێبەجێ بکرێن. بەڵام کۆمەڵە بەڵێنەکانی جێبەجێ نەکرد. ئێمە بە کردەوە ئاوارە بووین. ئەم دۆخە وای لێکردم بگەمە ئەو ئەنجامەی کە ئەم شێوازە ژیانە نەک هەر بە ئامانجەکانمان نەگەیشتووە، بەڵکو ئەو فشارانەی کە بەرگەی دەگرتین زیاتر بوون لەوەی کە دەتوانین بەردەوام بین. هەستم دەکرد پێویستە لەم ژینگە سەخت و داخراوە دەربچم تا بتوانم ژیانێکی نوێ دەست پێ بکەم. دواجار دوای ماوەیەکی زۆر بیرکردنەوە، بڕیارماندا بگەڕێینەوە و لە ٢١ی خاکەلێوەی ساڵی 2023 لەگەڵ هاوسەرەکەم گەڕامەوە ئێران. گەڕانەوە بۆ ئێران، هەرچەندە قبوڵکردن بوو بە شکستی پلانەکەمان بۆ کۆچکردن بۆ ئەوروپا، بەڵام بە جۆرێک لە جۆرەکان لە نادڵنیایی و ئاوارەبوون ڕزگاری کردین. ڕاستە نزیکەی ٤ ساڵی تەمەنم بەفیڕۆچوو و تەنانەت نەمتوانی بگەمە ئەوروپا، بەڵام ڕازی بووم کە ڕزگارم بوو و توانیم بگەڕێمەوە بۆ ئێران.
پرسیار: دوای گەڕانەوەت بۆ ئێران تووشی چ کاردانەوەیەک بوویت؟
زۆهرە ساڵحی: کاتێک گەڕاینەوە ئێران، سەرەتا نیگەران بووین لەوەی ڕووبەڕووی کاردانەوەی نەرێنی ببینەوە. چاوەڕوانی زیندانی درێژخایەن و چەندین سزای دیکەمان دەکرد. بێگومان ئێمە لە کۆمەڵەشدا لە ڕاستیدا هیچمان نەکردبوو. چەند ساڵێک وانە خوێندن و فانکارتێک پشکی من بوو لە کۆمەڵە و ٤ ساڵ ئاوارەبوون! بەڵام لە ئێران شتی باش ڕوویدا. بە لەبەرچاوگرتنی بارودۆخی تایبەتمان و گەڕانەوەی خۆبەخشانەمان، تەنها چەند پرسیارێکمان لێکرا و زۆری نەخایاند ڕێگەیان پێدرا بگەڕێینەوە بۆ ژیانی ئاسایی خۆمان. لە ئێستادا ژیانمان لە ئێران بە شێوەیەکی ئاسایی بەرەوپێش دەچێت و دڵخۆشین کە توانیومانە لە دۆخێکی سەخت دەربچین. ئەم ئەزموونە فێری کردم کە ژیان هەمیشە دەتوانرێت ئاوەدان بکرێتەوە، تەنانەت کاتێک هەموو شتێک لەدەستچووە. بڕیاری دروستمان بۆ جێهێشتنی کەشوهەوا و کۆمەڵە ژیانی ئێمەی گۆڕی.
