عەلی ڕەشیدزادە: منداڵیم لە بنەماڵەیەکی زەحمەتکێش و گەورەدا بەسەر بردووە. باوکم کرێکارێکی سادە و دایکم ژنی ماڵەوە بوو
بە پێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران لە ئیلامەوە، هەژاری و کێشەی دارایی دەتوانێ یەکێک لە هۆکارە کاریگەرەکانی ڕاکێشانی لاوان بۆ لای گرووپە چەکدار و توندڕەوەکان بێت. لە زۆر حاڵەتدا خراپی بارودۆخی ئابووری و نەبوونی هەلی کارێکی گونجاو، گەنجان بۆ گەڕان بەدوای سەرچاوەی نایاسایی داهات یان پەیوەندیکردن بە گروپە چەکدارەکانەوە. ئەم گروپانە بەزۆری بەڵێن پێشکەش بە گەنجان دەکەن وەک داهات و ئاسایش و هەستکردن بە سەربەخۆیی. جگە لە هەژاری، هۆکارەکانی دیکەی وەک ناڕازیبوونی کۆمەڵایەتی، دەستنەگەیشتن بە خوێندن و خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکان، هەروەها کاریگەرییە کولتووری و سیاسییەکانیش دەتوانن لەم ڕووەوە ڕۆڵیان هەبێت. هەر لەبەر ئەم هۆکارە بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەم دیاردەیە، ڕێبازی هەمەلایەنە و فرەلایەنە پێویستە کە جگە لە باشترکردنی دۆخی ئابووری، چارەسەری پرسە کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکانیش بکات.
لە جیهانی ئەمڕۆدا گەنجان ڕووبەڕووی چەندین تەحەدا دەبنەوە کە دەتوانن بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش ڕەوتی ژیانیان بگۆڕن. ئەم تەحەددایانە، بە تایبەت لە کۆمەڵگا کەم خزمەتگوزارییەکان، دەتوانن هەژاری ئابووری، نەبوونی هەلی کار و هەستکردن بە ناسنامە لەخۆ بگرن. لەم جۆرە هەلومەرجەدا بەشێک لە گەنجان بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕێن بۆ دەربازبوون لە کێشەکان و دۆزینەوەی ناسنامەیەکی نوێ. چیرۆکی ژیانی عەلی ڕەشیدزادەش لەم خاڵەوە دەست پێدەکات؛ تەمەنی منداڵی لە خێزانێکی ماندوونەناس و گەورەدا بەسەر بردووە و فشارە دارایی و کۆمەڵایەتییەکان وای لێکردووە بڕیار بدات کە ژیانی بەتەواوی گۆڕی. ئەم گێڕانەوەیە چیرۆکێکی نائومێدی و گەڕانە بە دوای شوناس لە جیهانێکی پڕ لە تەحەددا، کە کاک ڕەشیدزادە بۆ لای گروپێک ڕاکێشا کە بەڵێنی سەرنجڕاکێش بەڵام درۆیان پێشکەش کرد.
پرسیار: چ هۆکارێک وای لێکردیت بڕیار بدەیت بچیتە ناو گروپی پاکەوە؟ ئایا ئاگاداری سروشتی ئەم مۆدێلە لە گروپە چەکدارەکان بوویت؟ تا چەند ئاشنای شەڕ و چەک بوویت؟
عەلی ڕەشیدزادە: منداڵیم لە بنەماڵەیەکی زەحمەتکێش و گەورەدا بەسەر بردووە. باوکم کرێکارێکی سادە و دایکم ژنی ماڵەوە بوو. هەمیشە تووشی کێشەی دارایی بووین، ئەم فشارانەش بوونە هۆی ئەوەی زۆر زوو بچمە ناو بازاڕی کارەوە. دوای تەواوکردنی ساڵی دووەمی ئامادەیی، ناچار بووم واز لە خوێندن بێنم و وەک کرێکار کار بکەم. سەرەڕای هەوڵە زۆرەکانم، داهاتەکەم بەشی بژێوی خێزانەکەم نەبوو. من دەڵێم هەژاری دەتوانێت ڕۆڵێکی بەرچاو بگێڕێت لە پەیوەندیکردنی کەسانی وەک من بۆ گروپە چەکدارەکان، لەنێویاندا میلیشیاکان. نەبوونی هەلی کار و ئابووری لە ژیانی من و هاوڕێکانمدا هەست پێدەکرا. هیوای گۆڕینی دۆخی ئابووری و کۆمەڵایەتی خۆم و کۆمەڵگای دەوروبەرم بەرەو گروپە چەکدارەکان بردم. هەستێکی بێ هیوایی و بێدەسەڵاتی دەستی بەسەر هەموو بوونمدا گرتبوو. لەم ماوەیەدا لە ڕێگەی سۆشیال میدیاوە بەر وێنەی گروپی پاک بووم. وێنە و ڤیدیۆکان جلوبەرگی سەربازی ڕێک و پێک و کەمپە ڕێکخراوەکان و بەڵێنەکانی ڕزگاری کوردستانیان پیشان دەدا. بۆ من کە بێزار بووم لە بارودۆخی ژیانم، ئەم وێنانە سەرنجڕاکێش بوون. بە تێپەڕبوونی کات بیرۆکەی پەیوەستبوون بەم گروپە لە مێشکمدا شێوەی گرت. هەندێک لە هاوشارییەکانم کە پێشتر پەیوەندییان بەو گروپەوە کردبوو باسیان لە ژیان لە کەمپەکاندا دەکرد وەک دەرفەتێک بۆ دۆزینەوەی ناسنامەیەکی نوێ و هەبوونی ئاسایش و داهات. بە کاریگەری ئەم گفتوگۆیانە و ئەو وێنانەی کە دەمبینی، بڕیارمدا بچمە ناو گروپی پاکەوە. لە ڕاستیدا بەڵێنەکانی ئاسایشی دارایی یان کار کاریگەرییان هەبوو لە پەیوەندیکردنمدا. من پێشتر ئاشنای پاک و ئایدۆلۆژیاکەی نەبووم.
پرسیار: ئایا کاتێک پەیوەندیت بە گروپەکەوە کرد ئاگاداری مەرج و پابەندبوونەکان بوویت؟
عەلی ڕەشیدزادە: ڕاستگۆیانە نەخێر. هیچ زانیارییەکی دروستم نەبوو. گەنجانی وەک من کە دەچنە ناو ئەو گروپانەوە زانیاری دروستیان نییە سەبارەت بە واقیعی ژیانی ئەو گروپانە، چونکە پاک وەک زۆرێک لە گروپە چەکدارەکان پڕوپاگەندەی سەرنجڕاکێش و فریودەر کەڵک وەردەگرێت کە ژیانی ئەو گروپانە وەک جۆرێک لە قارەمانێتی یان خەبات بۆ ئامانجی گەورەتر نیشان دەدات. پێش ئەوەی پەیوەندی بکەم تەنها بیستبووم کە دەتوانم ڕاهێنان بکەم و ڕەنگە کارێک بدۆزمەوە. کە گەیشتم یەکسەر ڕەوانەی خولێکی ڕاهێنان کرام. خولەکان زۆر قورس و ماندوو بوون. ئەم خولانە بریتی بوون لە ڕاهێنانی تیۆری و پراکتیکی جۆراوجۆر، لەوانە کارکردن بە چەکی جۆراوجۆر، لەوانە کڵاشینکۆف، دۆشکە بی کەی سی، کۆڵت کاماری، ئاڕ پی جی، و نارنجۆک. جگە لەوەش دەبوو مەشقی سیاسی لەسەر مانیفێستی پارتی ئازادیی کوردستان پێشکەش بکەین. فشارە جەستەیی و دەروونییەکان هەر لە سەرەتاوە زۆر بوون، هەندێک لە ئەندامەکانیش نەیانتوانی بەردەوام بن. بەڵام گەڕانەوە بۆ دواوە نەبوو. واتە بە کردەوە زیندانی کراون.
پرسیار: بیرت لەوە کرد کە ڕابکەیت؟
عەلی ڕەشیدزادە: بەڵێ هەر لە هەفتەکانی یەکەمەوە. کاتێک بینیم دۆخەکە چەندە جیاوازە لە خەیاڵم، بیرم لەوە کردەوە کە ڕابکەم. جارێکیان توانیم کەمپەکە بەجێبهێڵم و چوومە یەکەم بنکەی پۆلیسی هەولێر تا تەسلیم بم. بەڵام بەداخەوە خەڵکی ئەوێ منیان هێنایەوە ناو گروپەکە. دوای گەڕانەوەم بە توندی لێمدرا و بۆ ماوەی دوو مانگ لە دەستبەسەرگەی ئەو گروپەدا ڕاگیرام. برینەکان ئەوەندە سەخت بوون کە تووشی هەوکردن بووم و هیچ چارەسەرێکم بۆ نەکرا. ئەوانە سەختترین ڕۆژەکانی ژیانم بوون. دواتر بۆم دەرکەوت کە وازهێنان لە گروپەکە بە خیانەت دادەنرێت و تاکەکان دەتوانن ڕووبەڕووی ئەشکەنجە یان سزای توند ببنەوە. ئەم سزایانە دەتوانن بریتی بن لە لێدان و زیندانیکردن و تەنانەت لەسێدارەدان.
پرسیار: ئایا لە ماوەی مانەوەت لە کەمپەکە هەستت بە باشتر بوون کردووە؟
عەلی ڕەشیدزادە: نەخێر، هیچ پێشکەوتنێک نەبوو. تەنانەت دوای ئازادبوونم لە دەستبەسەرکردن، هێشتا دەبوو لە کەمپەکەدا بمێنمەوە و مەشقی توندتر بکەم. ئەو فشارە دەروونییەی بەهۆی سزا و ڕەفتاری توندی فەرماندەکانەوە دروست بوو، بەردەوام بوو. ژیان لە گروپێکی چەکداری وەک پاک بەزۆری گوشارێکی دەروونی زۆری لەگەڵدایە، بەتایبەتی بۆ من کە گەنج بووم و جارێک نەمتوانیبوو هەڵبێت. لەوانەیە ئەندامان لە ژێر چاودێری ورددا بن و هەر نیشانەیەکی ناڕازیبوون یان یاخیبوونێک بە سزای توند بەرەوڕووی ببنەوە. لە کەمپەکەدا شوێنێک نەبوو بۆ ئەوەی ئەندامان پشوو بدەن یان ئارام بگرن و بەردەوام خەریکی مەشقی سەربازی یان مەشقی سیاسی بووین. لەگەڵ تێپەڕبوونی ڕۆژێکدا زیاتر و زیاتر هەستم دەکرد گیرم خواردووە. بە تایبەت کە بینیم زۆر کەسی دیکە وەک من بەبێ پاڵنەرێکی سیاسی و تەنیا بە هیوای ژیانێکی باشتر لەم بارودۆخەدا گیر بوون.
پرسیار: چۆن توانیت جارێکی تر هەڵبێت؟
عەلی ڕەشیدزادە: دوای هێرشی مووشەکی و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئێران بۆ سەر بارەگاکانی ئەو گرووپە، دۆخەکە پشێوی کرد و خەڵکێکی زۆر بریندار بوون. لەم بازاڕە ئاژاوەگێڕەدا، دەرفەتەکەم قۆستەوە و پەنام بۆ شاخ برد. چەند ڕۆژێک لە شاخدا سەرگەردان بووم، بێ خواردن و ئاو، تا گەیشتمە یەکێتی نیشتمانی لە سلێمانی و تەسلیم بووم. لەوێشەوە هەنگاوەکانی گەڕانەوەم بۆ ئێران پەیڕەو کرد.
پرسیار: دوای گەڕانەوە بۆ ئێران چی ڕوویدا؟
عەلی ڕەشیدزادە: چوومە کونسوڵخانەی ئێران لە سلێمانی و خۆم ناساند. خۆشبەختانە مرۆڤانە مامەڵەم لەگەڵ کرا. دوای چەند پرسیار و بەدواداچوون، مۆڵەتی گەڕانەوەم بۆ ئێران وەرگرت. ئێستا لە ئیلام دەژیم و هەوڵ دەدەم بگەڕێمەوە بۆ ژیانێکی ئاسایی. هەرچەندە یادەوەرییە تاڵەکانی ئەو سەردەمە هێشتا لە مێشکمدا ماونەتەوە، بەڵام هیوادارم بە کار و هەوڵدان بتوانم ژیانێکی باشتر بەدەست بهێنم.
پرسیار: ئایا پەشیمانیت لە بڕیارەکەت بۆ بەشداریکردن لە گروپی پاک؟
عەلی ڕەشیدزادە: لە سەدا سەد پەشیمانم. ئەمە هەڵەیەکی گەورە بوو. من تەنها بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕام بۆ دەربازبوون لە کێشەکانم، بەڵام گیرۆدەی دۆخێک بووم کە نەک کێشەکانی منی چارەسەر نەکرد، بەڵکو خراپتری کرد. هیوادارم کەسی تر بەم ڕێگا هەڵەیەدا نەڕوات.
