خاتوو چیمەن ڕەسووڵی کوردستانی، ئەندامی پێشووی گرووپی چەکداری کۆمەڵە، منداڵێکی سەربازە!
لە دونیای ئەمڕۆدا زۆر کەس بە هۆکاری جۆراوجۆری کۆمەڵایەتی و ئابووری و خێزانی بڕیار دەدەن ڕەوتی ژیانی خۆیان بگۆڕن. ئەم گۆڕانکاریانە هەندێک جار دەبێتە هۆی هەڵبژاردنی قورس و چالاک کە دەتوانێت کاریگەری قووڵی لەسەر ژیانی تاک و دەوروبەری هەبێت. چیرۆکی چیمەن ڕەسووڵی نموونەی ئەم گۆڕانکاریانە. خاتوو ڕەسووڵی بە هۆی کێشەی بنەماڵەیی و گەڕان بەدوای ڕێگایەک بۆ دەربازبوون لە هەلومەرجی سەخت، بوو بە ئەندامی گرووپی کۆمەڵە. سەرەڕای هەبوونی دوو منداڵی بچووک، بە هاوکاری براکەی و بە هیوای دۆزینەوەی ڕێگایەک بۆ باشترکردنی بارودۆخەکەی، وڵات جێدەهێڵێت و دەچێتە ناو گروپی چەکداری کۆمەڵە. ئەم چیرۆکە نەک هەر گەشتە کەسییەکەی دەگێڕێتەوە، بەڵکو ئەو ئاڵۆزییە کۆمەڵایەتی و خێزانییەش دەخاتە ڕوو کە مرۆڤەکان ناچار دەکەن بڕیاری چارەنووسساز بدەن.
خاتوو چیمەن ڕەسووڵی کوردستانی، ئەندامی پێشووی گرووپی چەکداری کۆمەڵە (کچی ناسر و لە دایکبووی ١١ی ئایاری ١٩٩٧ لە شاری سنە)، منداڵێکی سەربازە! ساڵی 2021 لە تەمەنی ١٥ ساڵیدا و لەگەڵ دوو منداڵی بچووکدا، بە هۆی کێشەی بنەماڵەیی و بۆ دەربازبوون لە هەراسانکردنی بەردەوامی هاوسەری پێشووی و نەبوونی پشتیوانی بنەماڵەیی، بڕیاریدا بچێتە ناو گرووپی کۆمەڵە، وازی لە دوو منداڵەکەی هێنا و بە هاوکاری براکەی (ئاکام ڕەسووڵی کوردستانی) – کە دوو ساڵ پێش خۆی بووبووە ئەندامی کۆمەڵە. بە نایاسایی وڵاتی بەجێهێشت و چووە بارەگای کۆمەڵە لە باکووری عێراق. دوای تەواوکردنی خولێکی ڕاهێنان بۆ ماوەی ١٦ مانگ لە گروپەکەدا بوو. دوای ئەوەی ژنەکەی بە جیابوونەوە ڕازی بوو، ئەو گروپە بەجێدەهێڵێت و گەڕایەوە ئێران.
خێزان یەکێکە لەو پایە سەرەکیانەی کە ناسنامەی تاک لە قاڵب دەدات و کێشەی خێزانیش دەتوانێت کاریگەری قووڵی لەسەر ژیانی تاک هەبێت. لە دۆسیەی خاتوو ڕەسووڵیدا، تەحەددیات و کێشە خێزانییەکانی نەک هەر کاریگەرییان لەسەر تەندروستی دەروونی، بەڵکو لەسەر ڕێڕەوی ژیانیشی هەبووە. لە کۆمەڵگایەکدا کە بەها نەریتییەکان زاڵن، فشارەکانی خێزان دەتوانن تاکێک بەرەو هەڵبژاردنی چاوەڕواننەکراو ببات. چیمەن ڕەسووڵی سەرەڕای تەمەنی بچووک و بەرپرسیارێتی دایکی، ناچارە ڕەوتی ژیانی خۆی بگۆڕێت و بەدوای ڕێگایەکدا بگەڕێت بۆ ڕزگاربوون لە هەراسانکردنی هاوسەری پێشووی و بارودۆخی سەختی خێزانی. ئەم هەڵبژاردنە نەک هەر ڕەنگدانەوەی دۆخی ڕەخنەگرانەی ئەو، بەڵکو دەتوانرێت وەک وەڵامێکی کۆمەڵایەتی بۆ ئەو نایەکسانی و سنووردارکردنانەی کە لە کۆمەڵگادا هەن شیکاری بۆ بکرێت.
پرسیار: تکایە خۆت بناسێنە.
چیمەن ڕەسووڵی: من چیمەن ڕەسووڵیم، خەڵکی سنەم و لەدایک بووی ساڵی 1996ی هەتاوی، خوێندنم تا پۆلی پێنجەم بەردەوام بوو. بەهۆی بارودۆخی خێزانی و ژینگەی کۆمەڵایەتیم، نەمتوانی درێژە بە خوێندن بدەم. هەر لە منداڵییەوە ژیان بۆ من ئاسان نەبوو. زۆر زوو هاوسەرگیریم کرد، ڕەنگە زووتر لەوەی کە دەبوو. لەو کاتەدا پێم وابوو دەچمە ناو ژیانێکی ئارامەوە، بەڵام بەداخەوە تەنیا چوومە ناو سووڕێکی نوێی توندوتیژی. لە منداڵییەوە لەگەڵ کێشە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکان خەباتم کردووە و ئەم بابەتانە کاریگەرییەکی زۆریان لەسەر من هەبووە.
لە تەمەنی هەرزەکاریدا زۆر زوو هاوسەرگیریم کرد بەهۆی ئەو فشارانەی کە لەلایەن خێزانەکەم و کۆمەڵگاکەمەوە هەستم پێدەکرد. دەتوانیت بڵێیت ئەم بڕیارە یەکێک بوو لە هەڵە گەورەکانی ژیانم. لەو کاتەدا لە دڵی خۆمدا گوتم بە چوونە ناو ژیانێکی پێکەوەیی، ئەو ئارامی و سەقامگیرییە بەدەست دەهێنم کە هەمیشە خەونم پێیەوە دەبینی. بەڵام واقیعەکە جیاواز دەرچوو. دوای هاوسەرگیری تێگەیشتم کە چوومەتە ناو سووڕێکی نوێی توندوتیژی و کێشەکانەوە. لەبری ئەوەی پڕببن لە خۆشەویستی و پاڵپشتی، ژیانی پێکەوەبوونیان پڕ بوو لە گرژی و ململانێ کە ڕۆژانە توندتر دەبوو. هەستم دەکرد لە زیندانێکدا گیرم خواردووە و هیچ ڕێگەیەکی دەربازبوونم نییە. ئەم دۆخە نەک تەنها کاریگەری لەسەر باری دەروونیم هەبوو، بەڵکو کاریگەری نەرێنی لەسەر تەندروستی جەستەیی و دەروونیم هەبوو.
پرسیار: بۆچی چوویتە ناو کۆمەڵە؟ ئایا ئاگاداری سروشتی ئەم گروپە بوویت؟ ئایا حەزت لە کردەوەی چەکداری بوو؟
چیمەن ڕەسووڵی: سەبارەت بە ئەندامێتیم لە کۆمەڵە، دەبێ بڵێم قوربانیی توندوتیژی خێزانی بووم. ساڵانێک لەلایەن هاوسەرەکەمەوە ئازار و لێدانم لێدرا و لەم ماوەیەدا کەس و نە خێزانەکەم و نە کۆمەڵگا پشتگیریم نەدەکرد. هەمووان تەنها پێیان وتم بەرگەی ئەم دۆخە بگرن و قبوڵ بکەن. لەم هەلومەرجە سەختەدا دوو منداڵم بوو؛ کچێکی بچووک و کوڕێکی بچووک کە خەمی داهاتوویان لە هەموو شتێک زیاتر بێزاری دەکردم. بەڵام گەیشتمە ئاستێک کە ئیتر نەمتوانی بەردەوام بم و بەڕاستی لە هەموو شتێک دابڕام.
من لە ڕووی دەروونییەوە لە دۆخێکی زۆر ڕەخنەگرانەدا بووم و هەر ڕێگەیەکم هەڵدەبژارد بۆ ڕزگاربوون لەم دۆزەخە. لەو کاتەدا ئاکامی برام کە دوو ساڵ پێش من پەیوەندی بە کۆمەڵەوە کردبوو، تەلەفۆنی بۆ کردم و وتی: ئەگەر بەڕاستی ئیتر ناتوانن بەردەوام بن، وەرە ئێرە. هەرگیز ئەو ڕستەیە لەبیر ناکەم. هەرچەندە دەمزانی منداڵەکانم بەجێدەهێڵم، بەڵام هیچ بژاردەیەکی تر بۆ من نەمابوو. ژنەکەم بە هیچ شێوەیەک ئامادە نەبوو تەڵاقم بدات و خێزانەکەم پشتیوانیان نەدەکرد و منیش خۆم هەڵمم تەواو بووبوو.
ئەم دۆخە کاریگەری زۆری لەسەر مۆڕاڵم دانابوو و هەستم دەکرد تاکە ڕێگە بۆ ڕزگارکردنی خۆم پەیوەندیکردنە بە کۆمەڵە. ئەو بڕیارەی کە دام، سەرەڕای هەموو نیگەرانی و گومانەکانم، جۆرێک بوو لە هیوای دەربازبوون لە ژیانێکی پڕ لە توندوتیژی و سترێس. لە پێناو منداڵەکانمدا بەڵێنم بەخۆم دا کە هەوڵبدەم بۆ داهاتوویەکی باشتر و بەدوای ڕێگایەکدا بگەڕێم کە نەک هەر خۆم ڕزگار بکەم بەڵکو ئایندەیەکی گەش بۆ منداڵەکانم دروست بکات. بەڵام کە چوومە ناو کۆمەڵە، تێگەیشتم کە منیش لە ژێر هەڕەشەدا بووم!
پرسیار: چۆن وڵاتت جێهێشت و پەیوەندیت بە کۆمەڵەوە کرد؟
چیمەن ڕەسووڵی: بەزاندنی سنوور یەکێک بوو لە ئەزموونە قورس و مەترسیدارەکانی ژیانم. کارەکە نەک هەر لە ڕووی جەستەییەوە چالاک بوو، بەڵکو زۆر نایاسایی بوو و پڕ بوو لە مەترسییە ئەگەرییەکان. بەڵام لەو ساتەدا هیچ شتێک بۆ من گرنگ نەبوو. ئەو ژیانەی تێیدا گیری خواردبووم، هێندە سەرکوتکەر و ئازاربەخش بوو، ئیتر بەرگەی ئەوەم نەدەگرت. تاکە ئاواتی من ئەوە بوو لەو ژیانە پڕ لە توندوتیژی و ترس دوور بکەومەتەوە و بگەمە شوێنێک کە دووبارە هەناسە بدەمەوە.
دوای تێپەڕاندنی ساتەکانی گرژ و سترێس، دواجار گەیشتمە باکووری عێراق. لەوێدا هەستم دەکرد هەنگاوێک لە ئازادی نزیک بوومەوە. هەموو ئەم ماوەیە تەنیا شتێک لە مێشکمدا ئاکامی برام بوو کە دوو ساڵ لەمەوبەر پەیوەندی بە کۆمەڵەوە کردبوو. هەمیشە پێی دەگوتم ئەگەر ڕۆژێک پێویستم بە یارمەتی بوو، دەتوانم بێمە لای. کە گەیشتمە یەکێک لە بارەگاکانی کۆمەڵە، دڵم بە وروژاندن و دڵەڕاوکێ خێراتر لێدەدا.
ئەو ساتە بۆ من زۆر بەنرخ بوو؛ هەستم دەکرد دواجار دوای چەندین ساڵ لە ئازار و ناخۆشی گەیشتمە شوێنێکی سەلامەت. ئامادەبوون و پشتیوانی براکەم بۆ من زۆر گرنگ بوو. لەو ساتەدا، هەستم دەکرد چیتر تەنیا نیم.
پرسیار: بارودۆخی ژیان و مەشق و ڕاهێنان لە بارەگا چۆن بوو؟ ئایا لە ئاست چاوەڕوانییەکانتان بوو؟
چیمەن ڕەسووڵی: نەخێر، بە هیچ شێوەیەک وا نەبوو. پێم وابوو لانیکەم کەسانی وەک من لەوێ دەدۆزمەوە؛ ئەوانەی ئازاریان چەشتووە. بەڵام واقیعەکە زۆر جیاواز بوو. بارودۆخەکە زۆر سەخت بوو. هەر لە یەکەم ڕۆژەوە دەبوو بەیانی زوو لە خەو هەڵسین و بە پێ بڕۆین و سەیری مەشقی سەربازی بکەین. دوای ئەوە چین و توێژی ئایدیۆلۆژی بەڕێوەچوو کە باسیان لە پرسە سیاسییەکان و مێژووی گرووپەکە و چەوساندنەوەی حکوومەتی ئێران دەکرد. هەموو شتێک ڕەنگ و بۆنی پڕوپاگەندەی هەبوو و پڕ بوو لە دروشم و ڕق و کینە.
هەستم دەکرد ئەوان مێشکمان لە قاڵب دەدەن نەک هەوڵ بدەن یارمەتیمان بدەن ژیانێکی باشتر بژین. وەک ئەوە وابوو ئێمە مرۆڤ نەبین، بەڵکو تەنها ئامرازێک بین بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانیان. کەس پرسیار لە ئازارەکانم ناکات؛ تەنها دەبوو لەناو ئەو سیستەمەدا جێی ببمەوە. هیچ پشتیوانییەک نەبوو. تەنانەت کاتێک بیری منداڵەکانم دەکرد و دەگریام، تەنیا دەیانگوت: “دەبێت بەهێز بیت”.
پرسیار: چەند ماوە لە گروپەکەدا بوویت و چی ڕوویدا کە وای لێکردیت بڕیاری ڕۆشتن بدەیت؟
چیمەن ڕەسووڵی: نزیکەی ١٦ مانگ لەوێ بووم و لەم ماوەیەدا هەمیشە لەگەڵ ململانێ ناوخۆییەکان خەباتم دەکرد. بیری منداڵەکانم و پەشیمانبوونەوە لە جێهێشتنیان، مێشکی منی بە چڕی سەرقاڵ کرد. تا دواجار ژنەکەم دوای ماوەیەکی زۆر بڕیاری جیابوونەوەم دا. ئەم بابەتە گرێیەکی گەورەی لە ژیانمدا کردەوە و هەستم دەکرد کاتی ئەوە هاتووە ئەو گروپە بەجێبهێڵم. بە بەرپرسانی گروپەکەم گوت ئیتر نامەوێت بمێنمەوە. سەرەتا ناڕەزایەتیان دەربڕی و گوتیان گەڕانەوەم مەترسیدارە و ڕەنگە دەستگیر بکرێم، بەڵام من پێداگریم کرد و گوتم نامەوێت لە هیچ بارودۆخێکدا بەردەوام بم. لە کۆتاییدا ئەوان ڕازی بوون و منیش دوای ئەو قۆناغە سەختە لێیان جیا بوومەوە.
پرسیار: دوای ئەوەی لە گروپەکەت بەجێهێشت چی ڕوویدا؟ چۆن گەڕایتەوە بۆ ئێران؟
چیمەن ڕەسووڵی: ماوەیەک لەو ناوچەیە مامەوە و پێم وابوو ڕەنگە بچمە شوێنێکی تر، بەڵام ڕۆژانە زیاتر بیری ماڵەوەم دەکرد. دڵم بۆ منداڵەکانم و بۆ خۆم و بۆ ئەو ژیانە سادەیەی کە لێم وەرگیرابوو ئازاری دەدا. لە کۆتاییدا بڕیارمدا وازی لێبهێنم. گەڕامەوە ئێران و خۆم ڕادەست کرد.
پرسیار: کاردانەوەکە چۆن بوو کاتێک گەڕایتەوە؟ لە شتێک دەترسای؟
چیمەن ڕەسووڵی: بەڵێ زۆر نیگەران بووم. بە تایبەت کە دەکرا دەستگیر بکرێم یان هەراسان بکرێم. بەڵام کە هاتمەوە تەنها چەند پرسیارێکیان لێکردم و زۆر بە ڕێزەوە مامەڵەیان لەگەڵدا کردم. دوای ئەوە ئازاد کرام و توانیم بگەڕێمەوە بۆ ژیانی ئاسایی خۆم. سوپاس بۆ خوا ئێستا ئازاری نەماوە. هەوڵ دەدەم ژیانێکی ئارام و بێ توندوتیژی و زۆرەملێ و لەگەڵ منداڵەکانمدا بژیم. هەڵەیەکم کرد، بەڵام ئێستا تەنها بیر لە ئاوەدانکردنەوە دەکەمەوە.
