موسلیم ساعیدمۆچشی: خێزانەکەم بە نیگەرانییەوە بەجێهێشت و چوومە عێراق بۆ شەڕکردن لەگەڵ داعش.
بە پێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی ئێران کوردستان و بە گێڕانەوە لە کامیاران، یەکێک لە بەڵێنەکانی گرووپە چەکدارە کوردییەکان بۆ فریودانی لاوان و ڕاکێشانیان بۆ لای پێکهاتە چەکدارییەکەیان، ئەگەری کۆچکردن بۆ ئەورووپا و داهات و خۆشگوزەرانی زیاتر بوو. لە چاوپێکەوتنەکانی پەیامنێری چاودێر لەگەڵ ئەندامانی پێشووی گروپە چەکدارەکان چەند جارێک باس لەوە کرا و جەختی لەسەر کرایەوە. لە ڕاستیدا گروپەکانی وەک پاک و په‌ژاک دۆخی ئابوری پشێوی ناوچە کوردنشینەکان و هەژاری و بێکاری دەقۆزنەوە بۆ ڕاکێشانی گەنجان و فریودانیان بە بەڵێنی درۆ. موسلیم ساعیدمۆچشی لەدایکبووی ساڵی 1993، ئەندامی پێشووی گرووپی چەکداری په‌ژاک، هاوینی 2013 بووەتە ئەندامی ئەم گرووپە چەکدارە و لە زستانی ساڵی 2013 گەڕاوەتەوە وڵات. لەم چاوپێکەوتنەدا جەختی لەوە کردەوە کە “لە ڕێگەی کەسێکەوە بە ناوی فەرهاد ساعیدمۆچشی، کە لە خانێباغ بۆ باوکی کاری کردووە – و لە ڕێگەی ئەم ئامرازەوە یەکتریان ناسی و بوونە هاوڕێ – ئەو گرووپە چەکدارەی ناسیوە”. فەرهاد زۆربەی کاتەکان لە گفتوگۆکاندا باسی گرووپی په‌ژاک و ئامانجەکانیان بۆ ڕوون دەکردەوە و لەگەڵ قسەکانی سەبارەت بە کۆچکردن بۆ ئەوروپا بەبێ تێچوون و ئاسانکاری، حەزی لە پەیوەندیکردن بە گرووپی چەکداری په‌ژاکه‌وه بوو و بڕیاریدا ببێتە ئەندامی په‌ژاک.
پەیامنێر: کاک ساعیدمۆچشی! چی وای لێکردی بڕیار بدەیت پەیوەندی بە په‌ژاکه‌وه بکەیت؟ خوێندنت چەندە؟ ئایا ئاگاداری سروشتی ئەو گروپە چەکدارانە بوویت لە ناوچەکەتدا؟ ئایا هیچ کام لە ئەندامانی خێزانەکەت ئەندامی ئەم گروپانە بوون؟
موسلیم ساعیدمۆچشی: من هیچ زانیارییەکم لەسەر په‌ژاک و هاوشێوەکانی په‌ژاک نەبوو. ڕاستییەکە ئەوەیە کە لەو کاتەدا هیچ بیرۆکەیەکم نەبوو کە ئەو گرووپە چییە. بێگومان ناویانم بیستبوو و شتی زۆر ڕووکەشم لەبارەیانەوە دەزانی؛ بەڵام من بە هیچ شێوەیەک نیازی ئەوەم نەبوو بچمە ناو په‌ژاکه‌وه. ئەندامێتی من لە ساڵی ٢٠١٣ ڕوویدا. لەو کاتەدا من و یەکێک لە هاوڕێکانم هەمیشە بەدواداچوونمان بۆ ڕووداوەکانی شەڕی داعش لە ناوچەکەدا دەکرد و هەر لەبەر ئەم هۆکارەش هەندێک جار دادەنیشتین و باسی ناوچەکە و داعش و پێشهاتەکانی ناوچەی کوردی لە سوریا و عێراقمان دەکرد . ئەمە وای لێکردین بەهۆی سۆز و سۆزەوە بڕیار بدەین بچینە سوریا، بەڵام نەگەیشتینە سوریا، لەهەمان عێراق زیندانیکراین. واتە نەمانتوانی بچینە سوریا بۆ شەڕی داعش! بێگومان ئەوە تەنها داعش نەبوو، منیش حەزم دەکرد بچمە ئەوروپا!
لەو قۆناغە سەرەتاییەدا هیچ بیرۆکەیەکم نەبوو کە په‌ژاکیش یەکێکە لە لقەکانی په‌که‌که. من بە هیچ شێوەیەک نەمدەویست پەیوەندییان پێوە بکەم. تەنیا بیستبووم کە گرووپێک بە ناوی یەپەگە لە سووریا شەڕی داعش دەکەن و من و هاوڕێکەم دەمانویست بچینە ئەوێ بۆ یارمەتیدانی کورد. ئێمە دەستمان کرد بە پەیوەندیکردن لەگەڵ ئەندامەکانیان بە شێوەی ئۆنلاین. هەروەها پێیان گوتین سەرەتا بچینە عێراق و دواتر دەمانگوازنەوە بۆ سوریا. بەو پێیەی پاسپۆرتمان نەبوو، بڕیارماندا لە ڕێگەی قاچاخچییەکەوە بە شێوەیەکی نایاسایی وڵات بەجێبهێڵین. بەڕاستی تا ئێستاش نازانم لەگەڵ خۆم بیرم لە چی دەکردەوە کە کارێکی وەها گەمژانەم کرد! لەو کاتەدا ژن و منداڵم هەبوو، بەڵام بەهۆی بڕیارێکی هەڵەوە جێم هێشت. خێزانەکەم بە نیگەرانییەوە بەجێهێشت و چوومە عێراق بۆ شەڕی داعش.
پەیامنێر: بارودۆخی ژیانت لەوێ چۆن بوو؟ بە تەواوی ڕوونی بکەرەوە. تا چەند لە عێراق مایتەوە؟
موسلیم ساعیدمۆچشی: لە ڕاستیدا ئێمە هیچ مەرجێکی تایبەتمان نەبوو. هەموو ڕۆژەکانی مانەوەمان وەک یەک و دووبارەبووەوە. هەر کە من و هاوڕێم (فەرهاد) گەیشتینە هەرێمی کوردستان؛ ئێمەیان بردە ناوچەی قەندیل. دوای دوو ڕۆژ خولەکانی ڕاهێنان دەستیان پێدەکرد؛ بەڵام یەکسەر من و هاوڕێکەمیان لەیەک جیاکردەوە و ڕەوانەی شوێنێکی تریان کرد. لەو کاتەوە هیچم لە فەرهاد نەبیستووە. پێم سەیرە زیندووە یان مردووە؟ ئەو خولە مەشق و ڕاهێنانانەی کە هەموو بەیانیەک پێش خۆرهەڵاتن دەستیان پێدەکرد، دەستمان کرد بە وەرزشکردن و ڕاکردن لە شاخەکان، دوای ئەوە دەبوو بەدەوری خۆماندا بگەڕێین و دار کۆبکەینەوە بۆ ئەوەی ئاگر و چا دروست بکەین و خواردن دروست بکەین. هەر کە نانی بەیانی تەواو بوو، چینە سیاسی و ئایدۆلۆژییەکان دەستیان پێدەکرد. ئەوەی هەرگیز تێنەگەیشتم ئەم چینانە بوون. باسی کوردستان و ئۆجەلان و ئەو بابەتانەیان دەکرد. ئاڵۆز بوو و لە هیچ تێنەگەیشتم! کتێبیان پێداین بۆ خوێندنەوە و هەندێک جار پێم دەگوتم لەم کتێبانە هیچ تێنەگەیشتم. زۆر جار ناڕەزایەتیم دەربڕی و گوتم: “ئەگەر لە وڵاتەکەمدا خوێنەر بومایە، تا ئێستا دەبوومە دکتۆر!”. جگە لە چینە ئایدیۆلۆژییەکان، چین و توێژی سەربازی و چینەکانی کارکردن بە چەک کە زۆربەیان کڵاشینکۆف بوون، بەڕێوە دەچوون و بەڕاستی مەشقی سەخت بوون. واتە ئێواران زۆر ماندوو بووین.
پەیامنێر: بە ئامانجی چوون بۆ سوریا و شەڕی داعش پەیوەندیت بە پەکەکە و په‌ژاکه‌وه کرد! ئایا بەڵێنەکەیان جێبەجێ کرد؟ ئایا بەهیچ شێوەیەک چوویتە سوریا؟
موسلیم ساعیدمۆچشی: نەخێر بە هیچ شێوەیەک نا. من بە هیچ شێوەیەک نەگەیشتمە سوریا! تاقەتم تەواو دەبوو و هەموو ڕۆژێک پێم دەگوت هاتووم بچمە سوریا و لەگەڵ داعش شەڕ بکەم، بۆ من نانێرن؟ ناڕەزایەتی من ئەوە بوو کە بۆچی ماوەی ڕاهێنانەکان ئەوەندە درێژە؟ بەڵام ئەمڕۆ و سبەی بەردەوام ئەو کارەیان دەکرد و گرنگیان نەدەدا کەس چی بڵێت، تەنها دەیانویست بە هەر نرخێک بێت ئێمە لەوێ بمێنینەوە. هەر ڕۆژێک کە تێدەپەڕی، زیاتر درکم بە گەمژەیی خۆم دەکرد، تازە درکم بەوە کردبوو کە چ زیانێکم بە خۆم و هاوسەرەکەم و منداڵەکەم گەیاندووە. هیچ هەواڵێک لەبارەی سوریا و شەڕی داعشەوە نەبوو، هیچ ئاسۆیەکیش نەبوو بۆ گەیشتن بە ئەوروپا! ژیانم وێران بوو!
پەیامنێر: چی ڕوویدا کاتێک بڕیارت دا ڕابکەیت و چۆن هەڵهاتیت؟
موسلیم ساعیدمۆچشی: وەک لە پرسیاری پێشوودا وتم بەڕاستی گەمژە بووم. لە ساتێکی سۆزداریدا بڕیارێکم دا و ژیانم وێران کرد. ئەو گەمژەییەی کە بووە هۆی ئەوەی ٦ ساڵ لە ژیانم دوابخەم هەرچەندە تەنها ٦ مانگ لەوێ بووم. تەنانەت ئیتر بیرم لەوە نەدەکردەوە بچمە سوریا و گرنگ نەبوو بمەوێت شەڕی داعش بکەم یان نا. ئەو هەستانە لە مندا کوژانەوە و ئیتر پاڵنەرێکم نەبوو بچمە ئەوروپا و بەردەوام بم لە ئەندامێتی پەکەکە و گەشت بکەم بۆ سوریا. شەو و ڕۆژ تەنها بیرم لە ژن و منداڵەکەم دەکردەوە.
هەر بۆیە بڕیارمدا بگەڕێمەوە بۆ لای خێزانەکەم. ئەو ڕۆژەی بڕیارمدا ڕابکەم؛ زستان بوو و کەش و هەوا هەور و تەماوی بوو! ئەو دەرفەتەم قۆستەوە و ڕۆیشتم، پێشتر بنکەیەکم دەستنیشان کردبوو کە سەر بە یەکێتی نیشتمانی ئەو ناوچەیە بوو و نزیکەی یەک دوو کیلۆمەتر لە بارەگای په‌ژاکه‌وه دوور بوو. بە خێرایی ڕامکرد و بە خێرایی گەیشتمە ئەوێ. کاتێک بریکارەکانی ئەو بنکەیە بۆیان دەرکەوت کە من لە کوێوە هەڵهاتووم؛ یەکسەر ڕەوانەی سلێمانی کرام بۆ ئەوەی لە دەستی هێزەکانی پەژاک و پەکەکە سەلامەت بم. نزیکەی هەفتەیەک لەوێ مامەوە، تا خێزانەکەم بەدوامدا هات و دوای ئەوە زۆر بە ئاسانی هاتمە سەر سنوور و خۆم ڕادەستی پاسەوانی سنووری ئەوێ کرد. نیگەران بووم لە دەرئەنجامەکانی چوونە ناو ئێران. چونکە پەیوەندیم بە گروپێکی چەکدارەوە کردبوو و لەوەش خراپتر دەرچوونم نایاسایی بوو. بەڵام لەبری ئەوە، خەریکی بینینی خێزانەکەم بووم و دڵنیا بووم کە هەڵەیەکی گەورەم نەکردووە.
پەیامنێر: کاتێک هاتیتە ئێران، چۆن مامەڵەت لەگەڵ کرا و دوای ئەوە چیت کرد؟
موسلیم ساعیدمۆچشی: بەڕاستی هیچ ڕەفتارێکی خراپم لە هێزەکانی پۆلیسی ئێران نەبینی. لە کاتێکدا پێش ئەوەی بگەڕێمەوە، لە مێشکمدا دەمگوت، چیم بەسەر دێت؟! ئایا دەکرێت ئەشکەنجە بدرێت یان نا؟! ئایا لە ژووری تاکەکەسیدا هەڵمدەواسن؟! یان دەبێت چەند ساڵێک لە زیندان بم؟! چەند ساڵ زیندانی بکرێم؟! هەموو ئەم بیرکردنەوانەی من شتگەلێک بوون کە لە نێوان ئەندامانی گروپەکەدا ئاڵوگۆڕ دەکران و هەمووان لەو بابەتانە دەترسان، بەڵام بەڕاستی پێچەوانەکەی بوو. یەکێک لە فێڵەکانی په‌ژاک بۆ هێشتنەوەی ئەندامەکان دروستکردنی ترس بوو لە نێو گەنجان بۆ ئەوەی نەگەڕێنەوە بۆ ئێران.
تەنها ڕۆژێک چوومە دادگای ئینقلابی سنە، لەوێدا دادوەر پێی وتم کە مادام تاوانێکت ئەنجام نەداوە و گەنجیت و ژن و منداڵت هەیە، هیچ کێشەیەک بۆ تۆ نابێت و دەتوانیت درێژە بە ژیانت بدەیت . سوپاس بۆ خوا دوکانێکی شەربەتم هەیە و تا ئێستاش لەگەڵ هاوسەر و منداڵەکانم دەژیم، هەرچەندە کچەکەم حەوت مانگ لەمەوبەر لەدایک بووە، بەڕاستی تەنها دەمەوێت چێژ لە ژیانم وەربگرم و ببینم منداڵەکانم گەورە دەبن و سەرکەوتوو دەبن. هەوڵ دەدەم ئەو شەش مانگەی ژیانم لەبیر بکەم و قەرەبووی بکەمەوە کە بەفیڕۆچوو.
