سامان سۆبحانی، لەدایکبووی ساڵی 1994ی شاری سنە، ئەندامی پێشووی گرووپی چەکداریی پاک، کە دانی بەوەدانا کە بەهۆی هەژاری و نەبوونی کارێکی شیاو و بەس، ئێرانی بەجێهێشتووە و پەیوەندی بە گرووپی پاکەوە کردووە.
بە پێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران لە سنەوە، بێکاری، هەژاری و دەستڕاگەیشتن بە ئاستێکی ئاسایی خۆشگوزەرانی وا دەکات زۆرێک لە گەنجانی کوردانی ئێران تووشی پەراوێزخستن و ئەنجامدانی کاری ساختەی وەک کۆلبه‌ری ببن و دووهەمیش پاڵنەریان بۆ پەیوەست بوون بە گرووپە چەکدارییەکانەوە هەیە وەک گروپی پاک. ئەم گەنجانە نەک هەر زانیارییەکیان لەسەر سروشتی ڕاستەقینەی ئەو گروپانە نییە، بەڵکو دەیانەوێت ماوەیەک لە بارەگای ئەو گروپانە بەسەر بەرن تەنها بۆ ئەوەی کاربکەن و بنێردرێنە ئەوروپا. لە کاتێکدا زۆر ئاسانە چوونە ناو ئەو گروپانە، زۆر قورسە و هەندێکجاریش مەحاڵە لە بارەگای ئەو گروپانە وەک زیندانەکان دەربچن و تەنانەت بۆتە هۆی گیانلەدەستدانی زۆرێک لە گەنجانی کورد. یەکێک لە تاکتیکە دووبارەبووەکانی ئەو گروپانە، لەوانەش (پاک و په‌ژاک)، بەڵێنی دۆزینەوەی کارێکی گونجاوە لە هەولێر، کە گەنجێکی زۆری بۆ بارەگاکانی ئەو گروپانە ڕاکێشاوە.
سامان سۆبحانی، لەدایکبووی ساڵی 1994ی شاری سنە، ئەندامی پێشووی گرووپی چەکداریی پاک، کە دانی بەوەدانا کە بەهۆی هەژاری و نەبوونی کارێکی شیاو و بەس، ئێرانی بەجێهێشتووە و پەیوەندی بە گرووپی پاکەوە کردووە. ساڵی 2019 مەرزی باشماق بەجێدەهێڵێت بۆ کارکردن لە باکوری عێراق، بەهۆی نەدۆزینەوەی کار لە هەولێر و نەبوونی پارە و شوێنی حەوانەوە، هەروەها بەهۆی ئاشنابوونی پێشووی لەگەڵ ئەندامێکی گروپی پاک، کەسێک بەناوی هیوا سەقزی، لەکاتی پەیوەندیکردن لەگەڵ ئەو داوای دەکات ئەندامی ئەو گروپەی سەرەوە بێت بۆ ئەوەی بتوانێت لە باکوری عێراق کار بکات دوای وەرگرتنی کارتی ئیقامە. 3 ڕۆژ دوای بوونی لە باکوری عێراق، بە هەماهەنگی و ڕێنمایی ستافی گروپەکە، دەبێتە ئەندامی گروپی پاک. دواجار دوای زیاتر لە ٤ ساڵ لە پاک لە ساڵی ٢٠٢٣ هاتە ناو ئێران و خۆی بە پۆلیسی ئێران ناساند.
پرسیار: کاک سۆبحانی! چی وای لێکردیت بڕیار بدەیت بەشداری گروپی پاک بکەیت؟ ئایا سروشتی ئەم گروپەتان زانیوە؟ ئایا پێشتر پەیوەندیت لەگەڵ ئەندامەکانی کردووە؟
سامان سۆبحانی: پێش ئەوەی ببمە ئەندامی پاک، لە تاران کارم دەکرد و لەوێ پەیجەکانی پەیوەست بە پاک لە ئینستاگرام فۆڵۆوم دەکرد. هیچ پاڵنەرێکی تایبەتم نەبوو و هیچ بیرۆکەیەکم نەبوو کە کێن و چی دەکەن! واتا زانیاری وردم لەسەر ئامانجەکانی پاک و پێکهاتەکەی و ئایدۆلۆژیای ئەم گرووپە نەبوو. تەنها ئەوەم بەدڵ بوو کە جلوبەرگی سەربازییان لەبەردا بوو، بەکوردی قسەیان دەکرد و چەکدار بوون، هەندێکجاریش پۆستەکانیان لایک دەکرد. دوای ماوەیەک یەکێک لەو پەیجانەی کە پۆستەکانی زۆرم بەدڵ بوو، کەسێک بە ناوی ھیوا سەقزی نامەیەکی بۆ ناردبووم. سەرەتا هیچ باسی ئەندامێتی یان هەوڵدان بۆ ڕازیکردنم بۆ بەشداریکردن نەکرد و بەردەوام باسی بارودۆخی ژیانی ئەوێی دەکرد. لەو کاتەوە چەند جارێک ڤیدیۆی پەیوەندیدار بە پاکی بۆ ناردبووم. فیلمەکان بەزۆری مەراسیم و ئاهەنگ یان مەشقی سەربازی بوون. هەوڵی دەدا ژینگەی ئەوێ بۆ من سەرنجڕاکێش بکات. لەو ماوەیەدا منیش لە تاران بووم و هێشتا نەگەڕابوومەوە بۆ کوردستان. بەڵام پاش ماوەیەک لە تاران کارەکەم لەدەستدا و ناچار بووم بگەڕێمەوە سنە. سەرەڕای هەوڵدانێکی زۆر، لەوێش کارێکی گونجاوم نەدۆزیەوە. ئەگەر کارێک هەبوایە مووچەیەکی شایستە و ئەو بڕە پارەیەیان نەدەدا. نزیکەی ٨ مانگ کاری جۆراوجۆرم هەبوو. بەڵام بەڕاستی بارودۆخی ژیان ڕۆژ بە ڕۆژ خراپتر دەبوو.
هەر بۆیە بڕیارمدا بچمە هەرێمی کوردستان بۆ ئەوەی لەوێ کارێک بدۆزمەوە. پێم وابوو داهاتی دۆلار لە هەولێر دەتوانێت ژیانم باشتر بکات. به ڵام به پێچه وانه ی خه یاڵه وه که گه یشتمه هه ولێر هیچ کارێکم نه ده ستکه وتووه . بێگومان باشترە بڵێین لەبەر ئەوەی ئێمەیان بە ئێرانی دەزانی، گرنگیان نەدەدا ئەگەر بیانەوێت کارێکم پێ بدەن. واتە من وەک کرێکار وەرنەگیرام، چونکە شارەزایی تایبەتم نەبوو. نزیکەی سێ چوار ڕۆژ لەوێ مامەوە، بەڵام شوێنی مانەوەم نەبوو و ئەو پارە کەمەی کە لە ئێرانەوە لەگەڵم بوو، تەواو بوو. لە لایەکی ترەوە نەمتوانی کارێک بدۆزمەوە. هەر لەو ساتەدا بوو کە ئەو کەسەم بیر هاتەوە کە لە پاک بوو و منیش بیرم لەوە کردەوە کە چەند مانگێک بچمە ئەوێ تا بتوانم دۆخی دارایی خۆم بگۆڕم و دواتر بگەڕێمەوە بۆ شار بۆ ئەوەی بزنسێک بۆ خۆم دەست پێ بکەم. نامەیەکم بۆ هیوا سەقزی نارد و ئەویش ناونیشانێکی پێدام کە بچمە ئەوێ. دوای ئەوەی ناونیشانەکەم لە هیوا وەرگرت، چوومە بارەگای پاک! بەڵام هەر کە گەیشتمە ئەوێ، بە کردەوە ڕووبەڕووی زیندانێک بوومەوە. بیرم لەوە نەدەکردەوە کە چوومەتە ناو شوێنێکی وا. بێگومان خەتای خۆم بوو، چونکە هیچم لە هیوا نەپرسی و بە پشت بەستن بەو هەست و ڤیدیۆیانەی کە بۆی ناردبووم، پێم وابوو لە شوێنی گونجاودام. بەڵام کە چوومە ناو بنکەی پاک، جگە لە چوار دیوار و چەند شوێنێک و ژووری پاسەوانی هیچی تر نەبوو. ئەوە ئەو ساتە بوو کە پەشیمان بوومەوە و گوتم نامەوێت لێرە بمێنمەوە و دەمەوێت بگەڕێمەوە بۆ شار. هەر لەوێ بوو کە یەکێک لە پێشمەرگەکان بە تۆنێکی گاڵتەجاڕانە پێی وتم، ئەگەر تەنانەت یەک پارچە نایلۆنیش فوو بکات و بچێتە ناو ئەم بنکە، دەبێت ٣ ساڵ لێرە بمێنێتەوە و تۆش دەبێ بمێنیتەوە. بەم شێوەیە ماوەی زیندانیکردنم لە پاک لە ڕاستیدا دەستی پێکرد و هەر لە سەرەتای مانەوەمەوە تێگەیشتم کە دەبێت سێ ساڵ لە پاک بمێنمەوە و هیچ هەواڵێکی ڕۆشتن نەبوو. بەداخەوە باشترین قۆناغی ژیان و گەنجیم لە پاک حەرام بوو.
پرسیار: پێش ئەوەی بڕیار بدەیت بەشداری بکەیت، هیوا چ بەڵێنێکی پێداویت و چی وتوویەتی سەبارەت بە بارودۆخی ژیانی ئەو گروپە؟ چەند بەڵێنەکانی ڕاست بوون؟
سامان سۆبحانی: وەک وتم بە تەواوی لە ڕووی سۆزدارییەوە و لە پێویستییەوە بڕیارمدا. بێگومان ئەوە هەڵەی من بوو. چونکە خوێندەواری و خوێندنی پێویستم نەبوو و خوێندنم تەنیا لە ئاستی خولەکەدا بوو. من هیچم لەبارەی یاسا و قەدەغەکردنی بەشداریکردن لە گروپە چەکدارەکاندا نەدەزانی و تەنها بە سەیرکردنی فیلمی ئاهەنگ و مەراسیم و مەشقی سەربازی، بەخۆمەوە گوتم کە ئەوان کوردن و منیش کوردم و حەزم لە چەکه! دەچمە ئەوێ، ڕەنگە بتوانم ژیانێکی باشم هەبێت. پێم وابوو هەمیشە بەم شێوەیە. هەر لەبەر ئەم هۆکارە هەرگیز بە بیرمدا نەهاتە سەر ڕێساکانی ئەوێ یان مەرج و پرۆسەی ئەو گرووپە بپرسم. هەر بۆیە ٣ ساڵ لەوێ گیری خواردبووم.
پرسیار: کاک سۆبحانی! بارودۆخی ژیانت لەوێ چۆن بوو و چیت دەکرد؟ بە تەواوی ڕوونی بکەرەوە.
سامان سۆبحانی: بە هیچ شێوەیەک مەرجی تایبەت نەبوو. واتە بەرنامەی تایبەتمان نەبوو. ئەوان تەنها لە وەهمێکدا بۆ خۆیان دەژیان. هەر دەیانگوت ئامانجمان ڕزگارکردنی کوردستانە! بەڵام هیچ هەواڵێک لەبارەی ئۆپەراسیۆنی تایبەت و چالاکییە سەربازییە تایبەتەکانەوە نەبوو. ئازادی کوردستانیان بە گرتنی من و کەسانی وەک من لێکدانەوە و پێیان وابوو بە چەند چینێک کوردستانی ئێران ئازاد دەبێت! هەموومان لە سەربازە سادەکانەوە تا فەرماندە تەنها دەبوو بخەوین و بخۆین و پۆلی تیۆری بێ کەڵک وەربگرین. ئێمە هیچ شتێکی تایبەتمان نەکرد، بەیانیان لە خەو هەڵساین و ئەوانیش چەند وانەیەکی تایبەت بە مێژووی کوردستان و زمانی کوردی و مەشقی چەکیان بۆ سازکردین، مەشقی وەرزشیمان کرد و شەوانە جارێکی تر دەخەوتین. لە نێوانیاندا هەندێک جار بە نۆرە پاسەوانیمان دەکرد. واتە ئەمە تەواوی ئۆپەراسیۆنی ئێمە بوو بۆ ڕزگاری کوردستان، خواردن و خەوتن و فەرماندەکان بۆ خۆیان خەیاڵیان دەکرد. ئایا دەکرێت کوردستان بە گروپێکی چەند سەد کەسی ئازاد بکرێت؟ زۆربەمان بە زۆر لەوێ بووین. لە ڕاستیدا ئێمە بە دیل گیراین و ڕێگەمان پێنەدرا بڕۆن. بێگومان ئەوانیش دەیانزانی ئەم شێوازە ژیانە وا دەکات پێشمەرگە بێزار بێت لە ژیان لەوێ، هەر بۆیە چەند مانگ جارێک ئێمەیان دەناردە ناوچەکانی تر، بێگومان گرنگ نەبوو چونکە تەنها بنکەکان گۆڕدرابوون و ژیان وابوو هەمان شت، خواردن و خەوتن. پۆلەکان هیچ بەهایەکیان نەبوو بۆ ئەو کەسانەی کە خوێندنیان کەم بوو.
پرسیار: لەماوەی ئەو سێ ساڵەی کە لەوێ بوویت، ئایا خێزانەکە بۆیان دەرکەوت کە تۆ لە کوێیت و هاتبوون بەدوای تۆدا؟
سامان سۆبحانی: بۆ مانگی یەکەم ڕێگەیان پێنەدام پەیوەندی بە خێزانەکەمەوە بکەم، دوای ئەوە توانیم پەیوەندییان پێوە بکەم و تەنها تێگەیشتم کە هەموویان بۆ ماوەی مانگێکی تەواو بەدوامدا دەڕۆن. دوای دوو مانگ دایکم بە تەنیا هاتە هەولێر بۆ بینینی من. چونکە باوکم نەخۆش بوو و نەیدەتوانی سەفەر بکات. هەر بۆیە دایکم – کە خۆی کێشەی هەبوو؛ واتە قاچێک لە قاچەکەی تر کورتترە و بەزەحمەت دەتوانێت بە پێ بڕوات – هەموو ڕێگاکە بە تەنیا هاتۆتە هەولێر. بەڵام ڕێگەیان پێنەدام یەکتر ببینین. پیرەژنێک بۆی نەبوو چاوی بە کوڕەکەی بکەوێت. هەرچەند سواڵیشی دەکرد، نەیاندەهێشت چاوم پێ بکەوێت. ئەوە بوو ڕقم لێیان بوو. زۆر قورس بوو بۆ من و دڵم شکا کاتێک بینیم دایکم سەرەڕای نەخۆشی جەستەیی و دەروونی، مەودایەکی وا دووری ڕۆیشتووە بۆ بینینی من. بەڵام تا ئێستا نەیتوانیوە من ببینێت. شەش مانگ تێپەڕی و دوای ئەوە بە هۆی پێداگری من و داواکانی دایکمەوە جارێکی تر توانی سەردانم بکات و ئەمجارە یەکترمان بینی. بەڵام تەنها دوو سێ کاتژمێر دەمانتوانی قسە لەگەڵ یەکتر بکەین و هەرگیز ڕێگەیان پێنەداین جارێکی تر یەکتر ببینین. هەر لەوێ بوو کە بە دایکمم وت خەمت نەبێت، چونکە هەرچۆنێک بێت لێرەوە هەڵدێم و دەگەڕێمەوە ماڵەوە. بەڵام بەڕاستی نەمتوانی بەڵێنەکەم جێبەجێ بکەم؛ چونکە هیچ ڕێگەیەک بۆ من نەبوو. واتە هەر جارێک هەوڵمدا ڕابکەم، شتێک ڕووی دەدا. هەروەها دەترسام وەک کەسانێک کە لە کاتی ڕاکردندا دەگیرێن و زیندانی دەکرێن و ئەشکەنجە بدرێن. ئەوانەی هەڵهاتن و دەستگیرکران لەبەردەم ئەندامەکانی دیکەدا ڕووتیان دەکردەوە و قژ و برۆیان دەتاشی، دواتر لێیان دەدرا و زیندانی دەکران. بێگومان کەسانێک هەبوون کە دەیانتوانی سوود لە دۆخەکە وەربگرن و خۆیان دەرباز بکەن؛ بەڵام بەداخەوە دۆخێکی وا بەسەرمدا نەهات. هەر بۆیە بڕیارمدا ئەو سێ ساڵە لەوێ بمێنمەوە کە بەڵێنیان پێدابووم. شتێک بوو کە ڕوویدا و نەمتوانی هیچی لەسەر بکەم. هەر بۆیە بڕیارمدا لەوێ بمێنمەوە تا ئەندامێتی تەواو دەبێت. کاتێک ئەندامێتی ٣ ساڵەم تەواو بوو، داوای یەکلاییکردنەوەم لە گروپەکە کرد، بەڵام داواکارییەکەم نزیکەی ٩ مانگی خایاند. هەر جارێک بە هۆکارێک یان هۆکارێکی تر ڕەت دەکرامەوە، بەڵام بە جۆرێک توانیم دواجار جێگیر بم و دەربچم.
پرسیار: کاتێک دەست لەکارکێشایەوە لە گروپەکە و هاتیتە دەرەوە، بۆ کوێ چووی و چیت کرد؟
سامان سۆبحانی: دوای ئەوەی گروپەکەم بەجێهێشت، تەنها کارتی ئیقامەیان پێدام. لە ڕاستیدا تەواوی بەرهەمی بوونی من لە پاک دوای نزیکەی ٤ ساڵ کارتی ئیقامە بوو. بەو کارتە دەمتوانی لە هەرێمی کوردستان بمێنمەوە و کار بکەم. چونکە نەمدەویست بە گیرفانی خاڵی بگەڕێمەوە ئێران و پلانم دانابوو چەند مانگێک لەوێ کار بکەم و پارە پاشەکەوت بکەم، دواتر بگەڕێمەوە بۆ ئێران. نزیکەی ٧ مانگ لە چەند شوێنێکی جیاواز کارم کردووە و بڕێک پارەم پاشەکەوت کردووە. دوای ئەوە چوومە کونسوڵخانەی ئێران لە هەولێر و داوام لێکردن بگەڕێنەوە بۆ ئێران، هیچ کێشەیەک ڕووی نەدا و تەنانەت یاوەرم بوون تا سنووری باشماق.
پرسیار: کاک سۆبحانی! کاتێک گەیشتیتە ئێران چۆن مامەڵەت لەگەڵ کرا؟
سامان سۆبحانی: بەڕاستی کاتێک لە پاک بووین، هەموو ئەندامەکانیان لە گەڕانەوە بۆ ئێران ترساند و بانگەشەی ئەوەیان دەکرد کە ئەگەر بگەڕێینەوە زیندان، ئەشکەنجە دەدرێین و تەنانەت لە سێدارە دەدرێین. ئەم بابەتە کاریگەری زۆری لەسەر هەڵنەهاتنی بەشێک لە ئەندامان هەبوو. به ڵام به پێچه وانه ی ئه وه ی له گروپه که دا گوتیان ئه گه ڕ بگه ڕێینه وه بۆ ئێران زیندانی ده که ین و ئه شکه نجه ده ده ین، به ڕاستی هیچ هه واڵێک له ئێران نه بوو. نزیکەی کاتژمێر ٦ی بەیانی گەیشتمە مەریوان و بە ناساندنی خۆم و ئەو پرسیارانەی کە لێیان دەکردن توانیم سواری ئۆتۆمبێلەکە بم و پێش نیوەڕۆ بچمەوە سنە. کە گەیشتمە سنە هیچ کێشەیەکم نەبوو و ڕۆژی دواتر تەلەفۆنیان بۆ کردم و بانگهێشتیان کردم بۆ بارەگای پۆلیس. لەوێ چەند پرسیارێکیان کرد و منیان بە دادگا ناساند. به هه مان شێوه له دادگا هیچ ڕووی نه دا و ته نیا غه ڕامه ی 5 ملیۆن ته مان هه بوو، که ته نیا یه ک ملیۆن ته مانم به کاش داوه وه ک غه ڕامه به هۆی جێهێشتنی وڵات به نایاسایی و دوای ئه وه گه ڕامه وه بۆ ژیانی ئاسایی خۆم.
