فێرکردنی مێژوو لە کۆبانی لەلایەن ئەمیر کەریمی یەکێک لە سەرکردەکانی گروپی په‌ژاک

حکومەت لە سێبەری په‌که‌که و ڕۆژئاوای دەسەڵاتدار؛ ئەمیر کەریمی ئەندامی ئەنجوومەنی هەماهەنگیی په‌ژاک، مێژووی کۆبانی فێرده‌کرد

پرۆژەی “رۆژاوا” کە زۆر ستایشی لێدەکرێت لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا، زۆربەی جەماوەرییەکانی لە وڵاتانی ڕۆژاوا قەرزاری شەڕی داعش و ئایدۆلۆژیای “کۆنفیدرالیزمی دیموکراتی”یە، کە فۆرمێکە لە بەهێزکردنی دەسەڵاتی خەڵکی ئاسایی، کە پێکهاتەکانی لە “کۆمۆنەکانی گەڕەک”ەوە دەستپێدەکات، تا دەگاتە “ئەنجومەنی شار”، تا دەگاتە “کانتۆن”. ئەم سیستەمەی ئەنجومەنی کارگێڕی هەڵبژێردراوی جەماوەری ڕێگە بە کۆمەڵگا ناوخۆییەکان دەدات کە کۆنترۆڵی سەربەخۆیان بەسەر سەروەت و سامانی خۆیاندا هەبێت، لە کاتێکدا پەیوەندی لەگەڵ کۆمەڵگاکانی دیکە لە ڕێگەی تۆڕێکی ئەنجومەنی کۆنفیدڕاڵییەوە ئەنجام دەدرێت؛ هەر لەبەر ئەم هۆکارەش ​​بۆ زۆرێک لەو کەسانەی کە بەدواداچوون بۆ پێشهاتەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەکەن، وەک بابەتێکی نوێ دەچێت. ئەمەش دەکرا پێشهاتێکی سەرنجڕاکێش بێت ئەگەر هەرێم بە پێکهاتەیەکی دەسەڵاتی سێبەر بەڕێوەنەبرا کە دەسەڵاتی کۆتایی بڕیاردانی هەبێت لە پشت پەردەوە و لە دەرەوەی ئەو دامەزراوە حوکمڕانییە ناوخۆییانەی کە لە سەرەوە باسمان کرد. ئەم پێکهاتە دەسەڵاتە سێبەرە کادرەکانی په‌که‌که لەخۆدەگرێت کە “لە پشت پەردەوە کاردەکەن” و سەروەری دامودەزگا حوکمڕانییە ناوخۆییەکان تێکدەدەن و ئەو بڕیارانە ڕەتدەکەنەوە کە لەگەڵ ئامانجەکانی په‌که‌که‌دا ناگونجێت. ئامادەبوونی ئەندامانی باڵای په‌که‌که وە لقی ئێرانییەکەی کە پەژاکە لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا، نموونەیەکی سەرەکی ئەم پێکهاتە دەسەڵاتە سێبەرەیە. وێنەی سەرەوە ئەمیر کەریمی ئەندامی پێشووی ئەنجومەنی هەماهەنگیی په‌ژاک و مامۆستای مێژوو لە زانکۆی کۆبانی خەڵکی شاری مەهاباد لە ئێران نیشان دەدات. ئەمیر کەریمی ساڵانێک وەک یەکێک لە سەرکردەکانی په‌ژاک – گروپێکی تیرۆریستی – چالاک بوو و لە قەندیل و سویدەوە ئەو گروپەی بەڕێوەبرد. ناوی ڕێکخراوەکەی ئەمیر کەریمی لە قەندیل “مەزده‌ک” بوو. نزیکەی نۆ ساڵ لەمەوبەر بوو کە چووە کۆبانی و دەستی کرد بە دامەزراندنی زانکۆی کۆبانی و لە پشت پەردەوە بەڕێوەی دەبات. لە ژێر ناوی ساختەی “مەزده‌ک”دا وانەی مێژووی کوردستان دەگوتەوە.

“ڕۆژاوا”: پڕۆژەیەکی په‌که‌که

چۆن “ڕۆژاوا” دەستی پێکرد، شتێکە کە پێدەچێت زۆرێک لە لایەنگرانی بە ئاسانی لەبیری بکەن. بناغەکانی لە ساڵی ٢٠٠٢ دانرا، کاتێک پەکەکە ڕێکخراوی چەتری یەکێتی پێکهاتەکانی کوردستانی دامەزراند بۆ فراوانکردنی خەباتی چەکداری بۆ ئەو وڵاتانەی کە کەمینەی کوردیان تێدایە جگە لە تورکیا کە لە چوار دەیەی ڕابردوودا ئامانجی سەرەکی پەکەکە بووە. لقێکی کەجەکە بە سەرکردایەتی نورەدین سۆفی لە سوریا دامەزرا کە ناوی کەجەکە-رۆژاڤا بوو. لە ساڵی ٢٠٠٣ لە ئەنجامی ڕاستەوخۆی ئەم دەستپێشخەرییە پارتی یەکێتی دیموکرات (P.U.D.) دامەزرا. هەمان شت بەسەر ئێراندا هات، و ک.ج.ک.-ڕۆژهەڵات دامەزرا، پاشان باڵی سیاسی کۆدار و باڵی چەکداری (په‌ژاک) کە ئەمیر کەریمی یارمەتی دامەزراندنی دا، هاتنە سەر دەسەڵات.

لە ساڵی ٢٠١١ کە ململانێ لە سوریا دەستی پێکرد، یەپەگە وەک باڵی چەکداری پەیەدە دامەزرا. لە قۆناغی یەکەمی ئامادەبوونی بەربڵاوی یەپەگەدا، زۆرینەی چەکدارەکانی چەکدارانی مەشقپێکراوی پەکەکە بوون کە بە قاچاخ دەهێنرانە ناو سوریا. سەبری ئووک کوردێکی تورکیایە و بە “کۆمیسیاری پەکەکە” ناسراوە، بۆ ماوەیەکی زۆر بەرپرسی پڕۆژەی ڕۆژاوا بووە. ئەمریکا داوای کشانەوەی سەرکردەکانی پەکەکەی لە سوریا کرد، هەروەها ئۆک لە ساڵی ٢٠٢٠ سوریای بەجێهێشت.

گروپی قەیرانەکان لە ڕاپۆرتێکدا دەنووسێت: تا ئەو کاتەی یەپەگە لە ڕێگەی کادیرە حزبییەکانییەوە پەیوەندی بە پەکەکەەوە بمێنێتەوە و تا پەکەکە بەردەوام بێت لە ململانێ توندوتیژەکانی لەگەڵ حکومەتی تورکیا، پێناچێت شەڕی باکوری سوریا کۆتایی پێبێت. ئەمڕۆ پێدەچێت گروپەکە ئاگاداری لاوازییە سروشتییەکانی خۆی بێت و زیاتر مەیلی قبوڵکردنی ئەو پێشنیازە هەیە بۆ ئەوەی ناوچەکە بتوانێت سەقامگیری بەدەستبهێنێت.

مەزلوم عەبدی، کە خۆی ئەندامی باڵای پارتی کرێکارانی کوردستان و کوردانی سوریایە، لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند: ئەمڕۆ زیاتر لە دوو سەد هەزار سوریمان لە دامەزراوە مەدەنی و سەربازییەکانمان تۆمارکردووە و پێویستمان بە پشتیوانی ناوچەیی کورد نییە (واتە کوردانی غەیرە سوریای پەکەکە). “ئێمە خشتەی کاتیمان بۆ کشانەوەی تەواویان دانەناوە، بەڵام پرۆسەکە پێشتر دەستیپێکردووە و بەردەوامیش دەبێت”. لە ڕاستیدا لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا هەژماری سۆشیال میدیای زۆرێک لە چەکدارانی غەیرە سوریا سڕاونەتەوە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ کەمبوونەوەی ژمارەی کادیرە سەربازییە غەیرە سوریاییەکان (یان سیاسەتە نوێیەکەیان لە سۆشیال میدیا)، ئەمەش لە هەوڵێکدا بۆ هێورکردنەوەی ئەمریکا و کەمکردنەوەی بیانووەکانی تورکیا بۆ هێرشێکی نوێ بۆ سەر خاکی ژێر دەستی هێزەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان.

“حکومەتی سێبەر” تا چەند قووڵ و کاریگەرە؟

ئەم کەمبوونەوەی ژمارەی کادیرە سەربازییە غەیرە سوریاییەکان هەنگاوێکی تەواو فریودەرانەیە، چونکە چالاکییەکانی کادیرانی پەکەکە لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا زۆر لەوە زیاترە کە ئەو گروپە چەند ساڵێکە ئیدارەی ناوچەکە دەکەن ئێمە زاراوەی تایبەتی پەکەکە بۆ دابەشکردنی چالاکییەکانی بەکاردەهێنین: “مەیدانی یاسایی” (مەیدانی نایاسایی) و “مەیدانی نایاسایی). “مەیدانی نایاسایی” چالاکییە چەکدارییەکان دەگرێتەوە، “مەیدانی یاسایی”ش چالاکیی ڕێکخراوەیی دەگرێتەوە کە زۆرجار لە نێو خەڵکی مەدەنیدا ڕوودەدەن. وە هەندێک لێکۆڵینەوە لە سەرچاوە کراوەکاندا دەریدەخەن کە ژمارەی کادیرانی پارتی کە لە “بواری یاسایی” کاردەکەن بە هیچ شێوەیەک کەم نەبووەتەوە.

ناسح یوسفی، ئەندامی په‌ژاک کە دەستگیرکرابوو. پێنج ساڵ لە ئێران کاری کردووە، پاشان گەڕاوەتەوە بۆ قەندیل و ئێستا بەرپرسی بەشێک لە ستۆدیۆی تەلەفزیۆنی ڕۆناهییە. لە قامیشلۆیە.

بۆ ئەوەی تێبگەین کە “پێکهاتەی دەسەڵاتی سێبەر” چەندە بە قووڵی چەسپاوە، دەتوانین وەڵامی ئەمە بدەینەوە بە وردبوونەوە لە پێکهاتەی سەرەکی پڕوپاگەندەی پڕۆژەکە، کە ڕۆناهی، یەکێکە لە چەندین کەناڵی تەلەفزیۆنی کە لەلایەن ڕێکخراوەکەوە لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا بەڕێوەدەبرێت. تەلەفزیۆنی ڕۆناهی ٢٤ کاتژمێر هەواڵ و ئایدۆلۆژیای ڕێکخراوەکە پەخش دەکات و بە شێوەیەکی سەرەکی لەلایەن ئەندامانی باڵای پەکەکە وەک ئەمیر کەریمی بەڕێوەدەبرێت. یەکێک لەو ئەندامە پلە باڵایانە، ناساح یوسفی، هاوشێوەی ئەمیر کەریمی، بە ناوی تەشکیلاتی ئایهان، خەڵکی شاری مەریوانی ئێرانە. یوسفی لە ساڵی ١٣٩٧ی هەتاوی لە شاخەکانی کوردستانی ئێران لە لایەن دەسەڵاتدارانی ئێرانەوە دەستبەسەر کرا. تۆمەتەکەی پێنج ساڵ چالاکی چەکداری و ئەندامێتی لە په‌ژاک (وەک گرووپێکی تیرۆریستی) بوو. دوای ئازادکردنی لە ساڵی ٢٠١٤ پەیوەندی بەو ڕێکخراوە کردووە. لە نێوان ساڵانی ٢٠١٤ بۆ ٢٠١٧ شاهیدی چاوپێکەوتنەکانی بووین لەگەڵ چەند سەرکردەیەکی باڵای پارتی لە چیای قەندیل بۆ کەناڵی ڕۆناهی. لە دوای ساڵی ٢٠١٧ وەک بەرپرسی بەشی گرافیک و مۆنتاژ لە کەناڵی ڕۆناهی لە قامیشلۆ دامەزرا. نزیکەی هەموو هەفتەیەک وێنەی سێڵفی لە ئەکاونتی فەیسبووکی خۆیدا باردەکرد.

ئەمیر ئەحمەدی بێژەری هەواڵی کوردی ئێرانیش لەم ئەرکەدا لەگەڵ یوسفی بەشداری کرد. ئەحمەدی وەک یوسفی، پێش ئەوەی لە ستۆدیۆی تەلەفزیۆنی ڕۆناهی لە قامیشلۆ دەستبەکاربێت، ئەندامی په‌ژاک بووە.

کەسێکی دیکەی سەرنجڕاکێش لە سۆشیال میدیای قامیشلۆ، کاوە سەقزە، خەڵکی شاری سەقزی کوردنشینی ئێرانە. کاوە لە ئێستادا “کۆمیتەی شەهیدان”ی شارەکە بەڕێوەدەبات، کە لیژنەیەک هاوکاری دارایی بۆ کەسوکاری کوژراوەکان دەکات و پرسەیەکی شیاو بۆ چەکدارە کەوتووەکان دابین دەکات. به ڵام ئه گه ڕ وردتر سه یر بکه ی ده ڕده که وێت که ژماره یه ک له بنه ماڵه کوردییه کان له ئێران داوای ڕێکاری یاسایییان له دژی کاوه سه قزی کردووه و ڕایانگه یاندووه که من منداڵه کانیان له ناو په‌ژاک دامه زراندووه . لە ڕاستیدا ڕفاندیان.

کاوە سەقزی، تۆمەتبار بە ڕفاندنی منداڵانی کوردی ئێران

ئەم چوار کوردە ئێرانییە کە ئێستا لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا چالاکن، تەنیا بەشێکی زۆر بچووکن لە تەواوی چیرۆکەکە. ئەگەر مرۆڤ هەوڵ بدات دەتوانێ ئەو ئەندامە ئێرانی و عێراقی و تورکانەی پەکەکە دەستنیشان بکات کە تا ئێستاش لە ڕۆژاڤا چالاکن. سەرەڕای ئەوەش، ئەو چوار پرۆفایلەی کە من پێشکەشی دەکەم، “پێکهاتەی دەسەڵاتی سێبەر” ئاشکرا دەکەن کە دەسەڵاتی بڕیاردانی کۆتایی لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریادا هەیە. لە ڕاستیدا ئەندامانی باڵای پەکەکە لە هەموو شارێکدا ئامادەن کە بنکەی هێزەکانی پارتی سۆسیالیستی کوردستانی لێیە و بڕیاردانی بەرپرسە ناوخۆیی و هەڵبژێردراوەکان بۆ پاراستنی ئامانجەکانی پارتی لەسەر زەمینە تێک دەدەن. ئەوان نەک هەر لە ڕووی سەربازییەوە چالاکن، بەڵکو وەک پێشتر دەرکەوت تا ڕادەیەکی زۆر دزەیان کردووەتە ناو دامەزراوە کۆمەڵایەتییەکانی ڕۆژاڤا. لە ڕاستیدا دەبێ‌بگوترێ حکوومەتی سێبەری پەکەکە ڕۆژاوا بەڕێوە دەبات.

نووسه‌ر: هێدویگ کویجپەرس