بارودۆخی سیاسی و کۆمەڵایەتی کوردستانی ئێران و کاریگەری لەسەر بڕیارەکانی گەنجان: “توێژینەوەی کەیسی مێهدی خاسی”.
پێشەکی:
لەم ڕاپۆرتەدا پرسی بارودۆخی سیاسی و کۆمەڵایەتی کوردستانی ئێران و ئەندامێتی مێهدی خاسی لە گرووپی چەکداری ڕزگاریخوازی کوردستان دەکۆڵرێتەوە. ئەم ڕاپۆرتە لەسەر بنەمای چاوپێکەوتنێک لەگەڵ باوکی مێهدی کە لەم دواییانەدا لەگەڵ ئێمە قسەی کردووە.
باوکی مێهدی، وەک یەکێک لەو دایک و باوکانەی کە کوڕەکەیان لەم گرووپە چەکدارەدا گیرا، ئەزموون و ڕوانگەیەکی گرنگ لە مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو پرسانەدا پێشکەش دەکات کە کوڕەکەی بەرەو گرووپی چەکداری ئازادی کوردستان برد. کوڕەکەی بە ناوی مێهدی کە لە تەمەنی حەڤدە ساڵیدا پەیوەندی بەو گرووپە کردووە، بابەتی سەرەکی ئەم ڕاپۆرتەیە.
چاوپێکەوتن لەگەڵ باوکی مێهدی نیشان دەدات کە ئەندامێتی کوڕەکەی لە گرووپی چەکداری ئازادی کوردستان بەهۆی کێشەی لاوان و فشارە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکانەوە بووە. باس لەوە دەکات کە مێهدی پلانی دانابوو کۆچ بکات بۆ ئەوروپا بۆ ئەوەی لە کێشەکانی ڕزگاری بێت و خەونەکانی بەدیبهێنێت، بەڵام بەبێ ئاگاداری لەلایەن قاچاخچییەکانەوە بە پارە فرۆشرا بە گروپێکی چەکدار. باوکی مێهدی هەموو هەوڵێکی داوە بۆ ئەوەی کوڕەکەی بگەڕێنێتەوە، بەڵام سەرکەوتوو نەبووە. داوای هاوکاری لە حکوومەتی ئێران و دامەزراوەکانی مافی مرۆڤی کردووە، بەڵام بێ سوود بووە.
چاوپێکەوتنی پەیامنێری چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران لەگەڵ باوکی مێهدی خاسی:
چاودێر – لەم دواییانەدا گەشتت کرد بۆ هەرێمی کوردستان و بەدواداچوونت بۆ بارودۆخی منداڵەکەت کرد، کەمێک باسی ئەوەمان بۆ بکە کە چی ڕوویدا کاتێک منداڵەکەت بوو بە ئەندامی ئەم گروپە:
باوکی مێهدی – من و کوڕەکەم کۆمەڵێک کێشەمان لەگەڵ یەکتردا هەبوو، بێگومان زۆرتر بەهۆی گەنجی مێهدیەوە بوو، ئەمەش وای لێکرد کە حەز بکات بچێتە ئەوروپا و ئەویش بڕیاری دابوو لەگەڵ چەند قاچاخچییەک سنوور ببڕێت بۆ ئەوەی بچێتە تورکیا و لەوێوە دەیتوانی لە ئەوروپا بژی.بۆ وەرگرتنی پەنابەری، بێگومان ئەوانەی پارەیان لێ وەرگرت وەک قاچاخچییەک و بڕیار بوو بیبەن بۆ تورکیا، بردیان بۆ عێراق و بۆ پارە ڕادەستی گروپی پاکیان کرد. واتە کوڕەکەم بە هیچ شێوەیەک ئەم گروپەی نەدەناسی و ئەو خراپەکارانە کوڕەکەمیان بەو گروپە فرۆشتبوو.
چاودێر – چیت کرد بۆ ئەوەی منداڵەکەت بگەڕێتەوە؟
باوکی مێهدی – هەر کە زانیم مێهدی لە کوێیە، یەکسەر چوومە عێراق بۆ ئەوەی بیهێنمەوە، بەڵام تەنانەت ڕێگەیان پێنەدام کوڕەکەم ببینم، چ جای بیهێنمەوە. بڕیارمدا بچمە لای ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ و لەوێ سکاڵاکەم تۆمار بکەم، بەڵام بەداخەوە هیچ ئەنجامێکم دەست نەکەوت.
چاودێر – منداڵەکەت تەمەنی چەند بوو کاتێک پەیوەندی بەو گروپەوە کرد و بۆ ئاگاداری ئەوە نەبوویت کە ئەم کارە ترسناکە ڕووی نەدا؟
باوکی مێهدی – تەمەنی نزیکەی ١٧ ساڵ بوو، وەک وتم، مێهدی زۆر گەنج بوو، شانازییەکی زۆری هەیە و ئەم بابەتانە بوونە هۆی ئەوەی کێشەمان هەبێت، بەڵام هەرگیز بیرم لەوە نەدەکردەوە بگەینە شوێنێکی وا.
چاودێر – ئایا لە ناوەندە حکومی و یاساییەکان لە ئێران یارمەتیت وەرگرتووە بۆ گەڕاندنەوەی منداڵەکەت و چ جۆرە هاوکارییەکیان پێشکەش کردووە؟
باوکی مێهدی- من چوومە هەموو شوێنێکی ئێران، بەڵام زۆر یارمەتیم دەست نەکەوت، تەنیا دەیانتوانی ئامۆژگاریم بکەن کە چۆن دەتوانم بگەمە کوڕەکەم، بەڵام ئەوە تا ئێستا یارمەتیم نەداوە.
چاودێر – ئێوە بە شەخسی سەردانی ئۆفیسی گروپی پاک و بەرپرسانی حکومەتی هەرێمی کوردستانتان کردووە؟ چیت بەدەست هێنا؟
باوکی مێهدی – هەر لە سەرەتاوە هەوڵمدا ڕێکاری یاسایی بگرمە بەر، هەر بۆیە سەرەتا چوومە کونسوڵخانەی ئێران لە هەولێر و دواتر داواکارییەکەم لەوێ پێشکەش کرد. دوای ئەوە سکالام لە بەشی پۆلیس و خۆشگوزەرانی کرد، تەنانەت چوومە یەکێک لە ناوەندەکانی مافی مرۆڤی عێراق. دوای ئەم شتانە چوومە بارەگای پاک و بڕیاریان دا لەگەڵ کوڕەکەم گفتوگۆ بکەن و بیهێننەوە، پێیان وتم ماوەیەکی دەوێت تا هەواڵەکەی ڕابگەیەنم، دواتریش ئاگاداریان کردمەوە کە کوڕەکەت خۆی وتی کە بەنیازی نییە بۆ گەڕانەوە. بەڵام دەمزانی درۆ دەکەن. دوای چەند مانگێک جارێکی تر چوومە عێراق و بە زەحمەتییەکی زۆرەوە توانیم کوڕەکەم ببینم، بەڵام لەوێ بۆم دەرکەوت کە بە هیچ شێوەیەک داوای هیچیان لە مێهدی نەکردووە و کاتێک پێیان وتم کە بە ئارەزووی خۆی لێرەیە ، تەنها درۆیەک بوو.
چاودێر – پێت وایە بۆچی ئەمڕۆ لە دونیادا شوێنێک هەبێت کە بەم شێوەیە منداڵان زیندانی بکات و ستەمیان لێ بکات؟
باوک مێهدی- بەداخەوە لە ناوچە کوردنشینەکانی ئێران، لەبەر ئەوەی زۆرێک لە کێشەکانی لاوان و خەڵکی ئەم ناوچەیە چارەسەر نەکراون و خەڵکی ئەو ناوچانە لە چەندین سەرچاوە بێبەشن، ئەم گرووپانە بە کەڵک وەرگرتن لە پڕوپاگەندەی درۆینەی خۆیان، دروستی دەکەن گەنجان بە بەڵێنە پووچەکانیان فریو بدرێن و لەم شتەدا بگیرێن.
چاودێر – هەندێ گرتە ڤیدیۆی بەشێک لەو منداڵانە بڵاوکراونەتەوە کە دەڵێن ڕازین لەوەی لە کوێیە، وا دیارە لە دەقێکی جێگیرەوە دەیخوێننەوە، ئایا دەکرێت ئەمە نموونەی دانپێدانانی زۆرەملێ بێت؟ ڕای ئێوە چییە؟ ئایا بەڕاستی منداڵەکانتان حەز دەکەن لەم گروپانەدا بن؟
باوکی مێهدی – گومانتان نەبێ ئەم هەموو وێنە و ڤیدیۆیە ساختەن، نەک هەر من، بەڵکو هەر خێزانێک کە بینیومە و ئەوانیش لەگەڵ منداڵەکانیان قسەیان کردووە، هەموویان بەنیازن بگەڕێنەوە. من لەوە دڵنیام و بێ گومان دەڵێم هەموو ئەو منداڵانەی لە پشت کامێرا شتیان دەگوت، بە زۆر کراون و ئەوانیش لە ترسی زیندانیکردن و ئەشکەنجەدان ئەو قسانە دەڵێن.
چاودێر – دەتوانی ڕوونکردنەوە بدەیت دەربارەی گەشتە بەکۆمەڵەکەت بۆ هەرێمی کوردستانی عێراق، چیت کرد و ئەنجامەکەی چی بوو؟ ئایا بەدواداچوونەکانی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران بەرهەمدار بوون و هیچ ئومێدێکتان هەیە بۆ گەیشتن بە ئەنجام؟
باوکی مێهدی – چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران بەڕاستی زۆر هاوکاری کردین، لە یارمەتیدانی کۆبوونەوەکە تا یاوەریکردنمان بۆ ئەوەی بچینە دەزگاکانی قەزایی و سکاڵا تۆمار بکەین. بوونی چاودێر ڕێگەی پێداین سکاڵاکەمان لە سیستەمی دادوەری هەرێمی کوردستان تۆمار بکەین، لەوێدا دادوەر دەستبەجێ فەرمانی دا کە هەموو ئەم منداڵانە لەلایەن ئەم گروپەوە ئامادەبن لە دادگا، بەڵام بەداخەوە دوای ڕۆژێک ئەم فەرمانە هەڵوەشایەوە، هەرچەندە بەدووری نازانرێت.لەوێ هیچ شوێنێک نەبوو بنەماڵەی بارزانی لێی بن، ئەم کەسانە بە ئاسانی دەتوانن بڕیارەکەی دادوەر هەڵبوەشێننەوە.
چاودێر – لە کاتی سەفەرەکەتدا زانیمان کە منداڵەکه‌ت و خۆتان هەڕەشەیان لێ کراوە، دەتوانی ڕوونی بکەیتەوە کە چی ڕوویداوە؟
باوکی مێهدی – دوای کۆبوونەوەمان لە بەردەم ئۆفیسی نەتەوە یەکگرتووەکان، هەندێک لە سەربازانی ئەو گرووپە هێرشیان کردە سەرمان و دەستیان کرد بە وێنەگرتن و بەردەوام هەڕەشەیان لێکردین، چ خۆمان و چ منداڵەکانمان، خەریک بوو تووشی شەڕ ببین بەڵام بە هاوکاری ئاسایش ئەوە نەبوو زۆری دەوێت تا لەوێ بیت. بێگومان لەو ماوەیە کورتەی کە لەوێ بوون، بە ڕادەی پێویست هەڕەشەیان لێکردین و بەهۆی ئەمەوە پۆلیسێک تا دوا ڕۆژ پاسەوانی شوێنی نیشتەجێبوونمان دەکرد.
چاودێر – کاردانەوەی دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستانی عێراق چی بوو؟ ئایا ئەوان یارمەتیان دایت بۆ ئەوەی بتوانیت بگەیتە دەستی منداڵەکەت؟
باوکی مێهدی – وەک وتم دوای فەرمانی دادوەر بڕیار درا کە منداڵەکانمان لە دادگا ئامادەبن، بەڵام دوای ڕۆژێک کە هیچ کام لە ئێمە نەمانزانی چی ڕوویداوە، لەناکاو فەرمانی دادوەر هەڵوەشایەوە و هیچ هەواڵێک لەسەر منداڵەکانمان نەبوو .
چاودێر – بەرپرسانی کونسوڵخانەی ئێران لە هەولێر هاوکاری ئێوە و منداڵەکەتان بوون؟
باوکی مێهدی – ئەگەر ڕاستگۆ بین، ئێمە ئەوەندە هاوکاریمان لە کونسوڵخانەی ئێران وەرنەگرت، بێگومان هەموو ئەو کارانەی پێیان دەگوتین، لە تۆمارکردنی سکاڵا تا بەدواداچوونی زیاترمان کرد، بەڵام بەداخەوە لە ئێستادا هیچ هەواڵێک نییە.
دیدبان – ئەگەر دەتەوێت پەیامێک بدەیت بە سەرکردەکانی گروپی پاک بەتایبەت حوسێن یەزدان پەنا، چییان پێ دەڵێیت؟
باوکی مێهدی – دەمەوێت بڵێم کوڕەکەم لە خوار تەمەنی یاساییەوە بوو، هێشتا تەمەنی لە خوار ١٨ ساڵەوە بوو، چۆن ئەم منداڵە فریو بدەیت؟ من وەک باوکی ئەم کوڕە حەزم دەکرد منداڵەکەم بتوانێت نمرەی ئەکادیمی باش بەدەست بهێنێت و بخوێنێت و ژیانێکی ئاسوودەی هەبێت، بەڵام ئێوە نەتانهێشت، ئێوە دەمانچەیەک دەدەن بە منداڵەکانمان کە لە باڵای خۆیان گەورەترە. من خۆم سکاڵایەکم هەیە نەک تەنها لە گروپی پاک، بەڵکو لەسەر هەر سەرکردەیەکی ئەم گروپەش سکاڵام هەیە و بێگومان سکاڵاکەشم تۆمار کردووە.
شیکاری:
کوردستانی ئێران یەکێکە لەو ناوچانەی کە هێشتا بەشێک لە کێشە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکانی بە تەواوی چارەسەر نەکردووە. ئەم پرسانە گەنجان بەرەو گروپی چەکداری و کاری نایاسایی دەبەن. هه ڕوه ها کێشه ی ئابووری و گوشاره کۆمه ڵایه تییه کان و نائارامی له و ناوچانه ی که کوردستانی ئێرانی تێدایه ، به شێک له و هۆکارانه ن که لاوان ده کاته ناو گرووپه چه کداره کان. بێتوانایی حکومەت و دامەزراوە یاساییەکان لە بەدواداچوون و چارەسەرکردنی کێشەکانی کەسانی وەک مێهدی وا لە بنەماڵەکان دەکات بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانیان بەدوای چارەسەری دیکەدا بگەڕێن. بارودۆخی سیاسی و کۆمەڵایەتی کوردستانی ئێران هێشتا لە بەردەم تەحەددای گەورەدایە کە دەبێ بە جیددی لێکۆڵینەوەی لەسەر بکرێت. ئەندامێتی گەنجان لە گروپە چەکدارەکاندا بەهۆی ئەم تەحەددایانە و پێویستی بە چارەسەر هەیە بۆ باشترکردنی ئەم پرسە.
