طبق تحقیقات دیدبان، سعدی محمدی نقش مستقیم در جذب کودکان به عنوان سرباز را ایفا کرده است.
روز چهارشنبه ۹ خرداد ۱۴۰۳ اخباری در فضای مجازی و رسانههای حوزه کُردی با این مضمون منتشر شد: «یکی از فرماندهان گروه دموکرات در عملیات مشترک نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران و آسایش اقلیم کردستان عراق دستگیر شد. سعدی محمدی که قصد نفوذ به داخل کشور و ارائه طرح و نقشه عملیات ترور به هستههای داخلی و ارتباطگیری با عناصر تروریستی در داخل کشور را داشت در اقدام مشترک نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران و آسایش سلیمانیه دستگیر شد».
رسانههای ایرانی در توضیح این خبر نوشتند: «دستگیری نامبرده در چهارچوب تعهد مقامات اقلیم کردستان عراق به معاهدات خلع سلاح و کنترل گروههای تروریستی و دیدار اخیر نچیروان بارزانی از تهران است و نشان از عزم جدی جمهوری اسلامی ایران و مقامات اقلیم کردستان عراق در عدم مماشات با تروریستهای مستقر در این اقلیم دارد».
ساعاتی بعد، خبر دیگری منتشر شد که مدعی بود سعدی محمدی آزاد شده است: «سعدی محمدی یکی از فرماندههان نیروهای پیشمرگه کردستان آزاد شد. وی در منطقه عربت اقلیم کردستان توسط اداره آسایش حکومت اقلیم بازداشت شده بود». با توجه به عدم انتشار اخبار دقیق و تکمیلی تا لحظه صدور این بیانیه، میتوان خبر آخر را ملاک قرار داد و گفت «سعدی محمدی آزاد شده است».
با توجه به این تحول و انتشار تحلیلهای مختلف در ماههای اخیر پیرامون تحرکات گروههای مسلح کُرد در مرزهای ایران، دیدبان حقوق بشر کردستان ایران بیانیهای به شرح زیر صادر و بر نکات ذیل تاکید کرده است:
۱) دولت محلی در منطقه کردنشین شمال عراق و همچنین دولت مرکزی بغداد، طبق توافق رسمی با دولت جمهوری اسلامی ایران، موظف به خلع سلاح و دور کردن این گروههای مسلح از مناطق مرزی و نظارت دقیق بر رفتار مسلحانه و تروریستی این گروهها هستند. به عبارت دیگر، در خصوص رفتارهای نامتعارف احزاب شبهنظامی کرد مستقر در مناطق کردنشین عراق، هم اربیل مسئول است و هم بغداد.
۲) در نشست خبری که نچیروان بارزانی در سفر خود به تهران داشت، وی بر این نکته تاکید کرد که «مقامات اربیل بر اجرای مفاد توافقنامه امنیتی میان ایران و عراق پایبند هستند و البته قسمتی از این توافقات هم انجام شده است». آقای بارزانی بر این مهم تاکید کرد که «از هیچ نقطهای در خاک اقلیم کردستان عراق هیچ گروهی حق ندارد که علیه منافع و امنیت ملی ایران و کشورهای همسایه اقدامی انجام دهد».
۳) گروههای مسلح حاضر در مرزهای غربی ایران، بارها و به دفعات، عدم تعهد خود به توافقات را نشان دادند. بر این اساس دیدبان حقوق بشر کردستان ایران تاکید میکند گروههای مسلح و سران آنها باید در قبال رفتارهای مسلحانه، استفاده از کودکسربازان، قاچاق، حملات به نیروهای رسمی انتظامی ایران و صدها رفتار غیرقانونی دیگر، پاسخگو باشند.
۴) دیدبان تاکید میکند که اربیل و بغداد باید در قبال رفتار این گروهها و تعهد امنیتی، مسئولانه رفتار کنند و زمینه فعالیت و اجازه تحرک به این گروهها ندهند. همچنین طبق تحقیقات دیدبان، سعدی محمدی نقش مستقیم در جذب کودکان به عنوان سرباز را ایفا کرده است و مشخص نیست چرا و چگونه آزاد شده است! دهها مصاحبه در سایت دیدبان انجام شده که نشان میدهد چندین کودک توسط گروه دموکرات با عاملیت سعدی محمدی فریب خورده و عضو این گروه شدهاند و اکنون خبری از سرنوشت آنها در دسترس نیست.
۵) دیدبان حقوق بشر کردستان ایران که بارها اسناد نقض حقوق بشر در گروههای مسلح کُردی از جمله دموکرات را منتشر کرده، قویا از دولتهای ایران و عراق میخواهد مقدمات محاکمه سعدی محمدی از اعضای ارشد گروه دموکرات کردستان را فراهم کنند. دولت عراق و خاندان بارزانی باید بدانند که مسئول تأمین امنیت اعضای گروههای مسلح نیستند! آنها مسئول تامین امنیت مرزهای ایران و حفظ جان اتباع ایران هستند و باید به توافق امنیتی متعهد باشند.
۶) دیدبان اعلام میکند با شکایت کودکانی که توسط گروه دموکرات و سعدی محمدی فریب خوردهاند و عضو این گروه مسلح شدهاند و همچنین شکایت خانوادههای آنها، احکام بازداشت بینالمللی برای این فرد و تعدادی از اعضای این گروه صادر شده است.