شورای آموزش عالی ترکیه نوشتن پایان نامه به زبان کردی را برای دانشجویان زبان و ادبیات کردی در دانشگاههای ترکیه ممنوع کرده است. تمام پایان نامههای گروه زبانهای کردی اکنون باید به زبان ترکی نوشته شوند. این اقدام یک گام به عقب از تلاشهای قبلی دولت برای فراهم کردن فرصت تحصیل به زبان مادری به شهروندان کُرد که حدود یک پنجم جمعیت ترکیه را تشکیل میدهند، است. مدارس دولتی طی هفت سال گذشته در کشوری که زبان ترکی تنها زبان شناخته شده در قانون اساسی است، زبان کردی را به عنوان یک زبان انتخابی ارائه میدهند.
از سال 2013، مطالعات کردی در دانشگاهها در جریان «روند صلح کردی» شکننده و کوتاه مدت معرفی شد که هدف آن افزایش حقوق فرهنگی و زبانی کردستان بود، اما ناگهان در سال 2015 پایان یافت. گروه زبانهای کردی قبلاً هزاران درخواست از دانشجویان دانشگاه دریافت کرده بود که میخواستند تحصیلات خود را به زبان کردی ادامه دهند اما اکنون تعداد آنها به طرز چشمگیری کاهش یافته است. این تصمیم، چهار دانشگاه ترکیه را كه مجاز به گشایش بخشهای زبان و ادبیات كردی هستند تحت تأثیر قرار خواهد داد: دانشگاه دیكل در جنوب شرقی استان دیاربكار ، دانشگاه ماردین آرتوكلو، دانشگاه بینگول و دانشگاه موس.
روژ گیراسون، رئیس مرکز تحقیقات راوست دیرالزور، به عرب نیوز گفت: «سقوط روند صلح منجر به چنین تلاشهایی برای هدف قرار دادن زبان کردی شده است که استفاده از آن به یک اهرم سیاسی و وسیلهای برای جرمانگاری در ترکیه تبدیل شده است». وی گفت: «با این وجود، آموزش به زبان مادری یکی از موضوعات اصلی مبارزات انتخاباتی رئیس جمهور رجب طیب اردوغان در سال 2013 و در سال 2014 بود که وی با شهروندان کرد در استانهای جنوب شرقی تماس میگرفت». گیراسون پایاننامه کارشناسی خود را به زبان کردی و با موضوع یهودیت در فرهنگ شفاهی کردی در دانشگاه Mardin Artuklu نوشت .با این حال، او اکنون موظف است که پایاننامه کارشناسی ارشد خود را به زبان ترکی، که زبان مادری او نیست، بنویسد.
وی همچنین افزود: «همزمان با تشدید تنشهای سیاسی در داخل و منطقه در میان ترکها و کردها، سرکوب دانشگاهها در حال افزایش است. دولت معلمان را به بخشهای زبان کردی دانشگاهها منصوب نمیکند، که این امر به دلیل کمبود کادر علمی واجد شرایط، شهروندان را از مراجعه به آن دانشگاهها منصرف میکند. آنچه ما شاهد آن هستیم، جرمانگاری زبان کردی است».
اسات سانلی، نامزد دکترا در دانشگاه دیکل، دانشجوی دیگری است که تحت تأثیر این تصمیم قرار خواهد گرفت. این تصمیم مستقیماً دانشجویانی را که مایل به نوشتن پایاننامههای تاریخ و فرهنگ هستند، هدف قرار خواهد داد. از طرف دیگر، بازتابهای بینالمللی نیز خواهد داشت. هر پایاننامهای که به زبان کردی نوشته شود، به عنوان کمبود توانایی دانشجو در مهارتهای زبانی تلقی خواهد شدبه گفته سانلی، «همچنین این تصمیم انگیزهی دانشجویان کرد برای ادامه کار علمی خود به زبان کردی را از بین خواهد برد. علاقه زیاد به انتخاب این بخشهای کردی صرفاً برای فرصت نوشتن رسالههای دانشگاهی به زبان مادری آنها وجود داشت .اما اکنون این دانشگاهها با خطر از دست دادن جذابیت خود در نزد دانشجویان موجه هستند». مطالعه اخیر نشان داد که فقط 18 درصد از 600 جوان کرد مورد بررسی – بین 18 تا 30 سال – میتوانند به زبان کردی صحبت کنند، بخوانند و بنویسند. طبقه بندی زبان کردی به عنوان «زبان ناشناخته» توسط سیستم قضایی یکی دیگر از حاشیههای زبان کردی است که حتی گاهی اوقات توسط مقامات دولتی مورد انتقاد قرار میگیرد.
ماکس هافمن، تحلیلگر ترکیه از مرکز پیشرفت آمریکایی در واشنگتن، گفت: «زبان کردی یکی دیگر از جبهههای جنگ فرهنگی ترکیه است. اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه با از سرگیری درگیریهای پ.ک.ک و سرکوبهای سختگیرانه دولت، حمایت اکثریت کردها را از دست دادند». او همچنین به عربنیوز گفت: از جولای 2015، آنها فقط سرکوبها را شدت بخشیدهاند، از جمله حذف شهرداران منتخب حزی دموکراتیک خلقها که به پ.ک.ک و کردها منتسب است.
به گفته هافمن، درست همانطور که اردوغان جنجال ایاصوفیه را پیش برد به این امید که ترکیه سکولار و غرب واکنش نشان دهند – این واکنش به او این امکان را میدهد که به عنوان مدافع وفادار اسلام ظاهر شود- او در تلاش است تا از زبان و فرهنگ کردی به عنوان ابزار دیگری استفاده کند تا مجبور شود با مخالفت با دفاع از حقوق فرهنگی کردها، آرای ملیگرایان را جذب کند.
ترکیه برود گم شود با این یک بام و دو هوا و مسخره بازی که راه انداخته است برای مسئلهی کُرد …!.