به گزارش دیدبان حقوق بشر کردستان ایران، دو شب پیش ۷ نفر از اعضای یک خانواده کُرد در استان قونیه ترکیه، قتل‌عام شدند.
افراد ناشناس در روستای حسن کوی در حوالی شهرستان مرام در قونیه، به خانه یک خانواده کُرد به نام دده اوغلو حمله کرده و پس از به رگبار بستن و کشتن ۷ عضو خانواده، خانه را به آتش کشیده و متواری شدند. این جنایت بازتاب گسترده‌ای در رسانه های ترکیه داشت.
عبدالرحمان کارابولوت وکیل مدافع خانواده دده اوغلو اعلام کرده که مقامات قضایی و پلیس، به او اجازه بررسی نداده‌اند. این اولین بار نیست که کردها هدف حملات نژادپرستانه ترک‌های افراطی قرار گرفته‌اند.
مدحت سنجار رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها (حزب نزدیک به کردهای سوریه)، گفت: «قتل خونخوارانه ۷ شهروند کُرد در قونیه، یکی از تبعات نفرت‌پراکنی و ادبیات تند و نژادپرستانه حزب حاکم است. رهبر حزب حاکم و دیگر سران ائتلاف و دولت، با تقویت گفتمان ملی‌گرایی راست افراطی، اتهام و نفرت‌پراکنی علیه حزب ما و کردها، فضا را به سویی سوق می‌دهند که تنش و بروز درگیری در آن اجتناب‌ناپذیر است. من همراه با یک هیات پرشمار به قونیه می‌روم و از سران احزاب سیاسی کشور می‌خواهم آنها هم به آنجا بیایند تا اعلام همبستگی کنیم و همه با هم علیه نفرت و خشونت، موضع مشترک اتخاذ کنیم».
رشته‌ای که سرِ دراز دارد
بررسی اجمالی اخبار منتشر شده در رسانه‌ها نشان می‌دهد که واقعه قونیه، در تداوم برخی حملات پیشین است. چرا یک هفته قبل، به دنبال حمله یک گروه ۶۰ نفره به یک خانواده کُرد در روستای چارلکلی کوی در حوالی شهرستان مرام استان قونیه، یک روستایی کُرد به نام حاکم دال، به ضرب گلوله کشته شد. حاکم دال و خانواده او، اصالتاً از کردهای دیاربکر هستند که روزگاری طولانی است به قونیه مهاجرت کرده‌اند.
هادی دال برادر مقتول اعلام کرده که بارها از سوی روستائیان منطقه تهدید شده و به آنها گفته اند کردها نباید در این منطقه بمانند، اما استانداری قونیه اعلام کرده که درگیری به خاطر زمین و حیوان روی داده و نباید به مسائل قومی ربط داده شود.
مهاجرت کردها به قونیه، تاریخی طولانی دارد و علاوه بر برخی عشایر قدیمی کُرد که در سده‌های پیشین به قونیه رفته‌اند، در دهه‌های اخیر نیز مهاجرت ادامه داشته و هزاران خانواده کُرد در قونیه زندگی می‌کنند و گفته می‌شود فخرالدین کوجا وزیر بهداشت ترکیه نیز از کردهای قونیه است.
آب و زمین یا درگیری و تنش قومی؟
شب گذشته و پس از انتشار خبر قتل عام خانواده دده اوغلو در قونیه، سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه به جای اعلام تسلیت و تلاش برای آرام کردن فضا، ابتدا طرح مساله تنش کُردی – ترکی را به شدت محکوم کرده و سپس به گفتن این جمله بسنده کرد: چیزی که روی داده، دعوای روستاییان بوده و نباید آن را به مساله کُرد و ترک ربط داد.
فخرالدین آلتون مسئول اطلاع‌رسانی نهاد ریاست جمهوری ترکیه نیز ربط دادن این موضوع با دعوای کُرد و ترک را خیانت دانست و ابراهیم کالین سخنگو و مشاور عالی امنیت ملی نهاد ریاست جمهوری نیز به همین شکل واکنش نشان داد.
اما کردها معتقدند که نه تنها بر اساس شنیده‌های دعواها و قتل‌های قبلی، بلکه بر اساس رویدادهای مشابهی همچون حمله به کارگران فصلی کُرد در دو استان ترکیه، حمله مسلحانه به دفتر حزب کردها در ازمیر و چندین واقعه دیگر، آن چه مشاهده می‌شود، یکی از نتایج و تبعات مستقیم دوقطبی‌های ترکی – کُردی و ادبیات تند و خشن سران ائتلاف جمهور یعنی اردوغان و باغچلی است.
مکانیسم تاثیر دوقطبی و ترویج ادبیات تند ملی‌گرایانه
آتش سوزی‌های گسترده ترکیه این کشور را دچار وحشت و نگرانی کرده و تا این لحظه، هزاران هکتار از ۷۰ جنگل ترکیه در آتش سوخته و هنوز در برخی مناطق، نیروهای آتش‌نشان نتوانسته‌اند موفق به کنترل آتش شوند.
در چنین شرایطی است که روزنامه آیدلنک ارگان حزب کمونیستی وطن، بدون ارائه هیچ سند و مدرکی، اعلام کرده که از نظر مردم ترکیه، این آتش‌سوزی‌ها، کار حزب دموکراتیک خلق‌ها (ه.د.پ) است.
روزنامه ینی آکیت از روزنامه‌های وابسته به آکپارتی و مروج گفتمان ضرورت تاسیس مجدد خلافت، در رویکردی مشابه، پ.ک.ک را مقصر جلوه داده و آنان را فرزندان ابلیس دانسته است.
روزنامه آکشام از روزنامه‌های اتاق فکر حزب عدالت و توسعه نیز به شکل قاطعانه این آتش‌سوزی‌ها را به پ.ک.ک نسبت داده است، این در حالی است که خود رئیس جمهور و وزیر کشور ترکیه اعلام کرده‌اند که بازرسی و تفحص ادامه دارد و هنوز در مورد تعمدی بودن یا طبیعی بودن این آتش سوزی‌ها به نتیجه روشنی نرسیده‌اند.
اگر چه ظن احتمال دست داشتن پ.ک.ک در این اقدامات دور از ذهن نیست و در گذشته نیز در ماجرای به آتش کشیدن صدها اتوبوس و خودرو، نقش پ.ک.ک اثبات شده است، اما مقامات ترکیه بارها اعلام کرده‌اند که حساب پ.ک.ک و کردها را از هم جدا می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که مبارزه با پ.ک.ک، به مقابله با کردها تبدیل شود.
اما به نظر می‌رسد که در میدان عمل، این اتفاق روی داده و ملی‌گرایان تند و متعصب، تفاوتی بین یک روستایی کُرد و یک عضو پ.ک.ک نمی‌بینند.
نه تنها در این مورد، بلکه در زمان بندی‌های حساسی همچون بازگرداندن سربازان کشته شده ترکیه به کشور و رویدادهای دیگر، گفتمان تند ملی‌گرایی با تم نژادپرستانه تشدید می‌شود و علاوه بر آن که در برخی موارد، ظن اقدام سازمانی تقویت می‌شود، در مواردی هم، هواداران به شکل خودجوش، دست به اقدام علیه کردها می‌زنند.
به عنوان مثال، فردی که به دفتر ساختمان ه.د.پ در ازمیر حمله کرده و یک دختر جوان را به قتل رساند، مدت‌ها با سرویس اطلاعات میت و جریانات ملی‌گرای ترکیه کار کرده و سلاح در دست، در شمال سوریه در کنار مخالفین سوری عکس گرفته بود.
به تازگی عکس‌های دیگری از یکی دیگر از سران شاخه‌های استانی حزب حرکت ملی، منتشر شد که او را در لباس نظامی و در کنار ترکمان‌های مسلح ضد بشار اسد در سوریه نشان می‌داد. به دنبال این رسوایی، نامبرده ناچار به استعفا شد اما در متن استعفای خود، ترکمان‌های سوری هوادار باغچلی و ضد بشار اسد را دلاوران نترس نامیده و از عکس گرفتن با آنها اظهار سربلندی کرد.
واقعیت این است که در این ماجرا، فقط پای مساله ترکی – کُردی در میان نیست و ترور هرانت دینک روزنامه نگار ارمنی، ترور طاهر الی حقوقدان کُرد، حمله به لاییک‌ها و علویان و موارد مشابه، همگی از تبعات ترویج گفتمان ائتلاف جمهور است که در آن، اردوغان و باغچلی، جبهه یاران و هواداران خود را خیر مطلق و جبهه مقابل را، شر مطلق و منبع دشمنی و خیانت می‌دانند.
سکوت خطرناک اردوغان
احمد داود اوغلو و علی باباجان از نخستین رهبرانی بودند که این جنایت را محکوم کردند. کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق (ج.ه.پ) نیز اعلام کرده که یک هیات برای بررسی موضوع به قونیه فرستاده است. اما رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه و شریک او در ائتلاف جمهور یعنی دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی، هر دو در این مورد سکوت کرده‌اند.
آنان در موارد قبلی نیز تمایلی به اظهار نظر و موضع‌گیری نداشتند و به باور کارشناسان، خود همین مساله، یکی از دلایل مهم تداوم رفتارهای تند و خشن ملی‌گرایان تُرک و تداوم دوقطبی است.
در پایان باید گفت، تقویت گفتمان ملی‌گرایی و نژادپرستی در ترکیه و تشدید دوقطبی ترکی – کُردی در فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه، اقدام خطرناک و سهمناکی است که می‌تواند تبعات بلندمدتی برای این کشور به دنبال بیاورد.
در چنین شرایطی است که علاوه بر دولت و حزب حاکم، نخبگان فرهنگی، نهادهای مدنی و رسانه‌ها، برای آرام کردن فضا، می‌توانند موثر واقع شوند. چرا که در سالیان اخیر، بارها این واقعیت اثبات شده که کردهای ترکیه، به شکلی مظلومانه، از دو سو، در فشار قرار گرفته اند: از یک سو فشار ملی‌گرایان تند و افراطی که معتقد به ترک بودن کل شهروندان ترکیه هستند و از دیگر سو، گروهی به نام پ.ک.ک، که در مسیر ترویج خشونت و اقدامات کور و بی‌هدف آنارشیستی، به هیچ اصل و مبنایی پایبند نیست و علاوه بر امنیت و ثبات منطقه، لطمات فراوانی به خود کردها زده است (اینجا را بخوانید)
منبع: خبرگزاری تسنیم