این روزها بخش مهمی از جوانان ترکیه با مشکل بیکاری روبرو هستند. بحران اقتصادی، افزایش تعداد دانشگاه ها و عدم تطابق بین نیاز بازار و خروجی دانشگاه، موجب شده که روز به روز به تعداد فارغ التحصیلان بیکار افزوده شود. این همان چیزی است که بر گرایش سیاسی جوانان نیز تاثیر گذاشته و پیش بینی می شود که در انتخابات آتی، آرای جوانان معترض، بر نتایج نهایی تاثیر مشهودی بگذارد.
روزنامه جمهوریت، از جراید مهم مخالف حزب حاکم ترکیه، تیتر و عکس صفحه نخست خود را به تحقیق درباره گرایش سیاسی جوانان اختصاص داشته و از قول آنان نوشته است: در انتخابات بعدی، یا باید اردوغان برود، یا ما می رویم.
بر اساس گزارش جمهوریت و تحلیل مفصل پایگاه خبری تی ۲۴ تحقیقات نشان می دهد که در ۱۰ سال اخیر، گرایش جوانان ترکیه به اردوغان و سیاست های حزب عدالت و توسعه به طرز چشمگیری کاهش یافته است. در چنین شرایطی است که موجی از تمایل به مهاجرت، بین جوانان ترکیه شکل گرفته و علاوه بر دانشجویان، دانش آموزان سال آخر دبیرستان، نیز می خواهند به کشوری دیگر بروند.
نتایج نظرسنجی از جوانان در مورد وضعیت سیاسی ترکیه
گروه تحقیقاتی BUPAR برای کسب اطلاع از گرایش سیاسی جوانان ترکیه و ارزیابی آنان از عملکرد دولت و حزب حاکم، یک تحقیق میدانی انجام داد. این گروه تحقیقاتی از طریق نظرسنجی حضوری، جویای نظرات ۲۷۸۰ نفر دارای سن بین ۱۷ تا ۲۴ سال شد و دیدگاه های جوانان را در مورد مشکلات موجود در ترکیه مورد ارزیابی قرار داد. بر این اساس، مشخص شده که حمایت از سیاست های حزب عدالت و توسعه روز به روز در حال کاهش است.
وضعیت معیشت جوانان
موسسه تحقیقاتی BUPAR از جوانان پرسیده: وضعیت معیشت و درآمد شما چگونه است: مستقل هستید یا از خانواده کمک می گیرید؟
نیمی از شرکت کنندگان در این نظرسنجی گفته اند: «درآمد من کفاف هزینه هایم را نمی دهد. به همین خاطر، ناچارم از پس انداز قدیمی ام خرج کنم». همچنین ۳۰ درصد از جوانان اعلام کردند که فاقد استقلال اقتصادی هستند و با کمک گرفتن از خانواده زندگی می کنند.
از جوانان پرسیده شد: «وضعیت اقتصادی شما و کشور در سال ۲۰۲۲ چگونه خواهد بود؟» ۷۵ درصد در پاسخ به این سؤال گفتند: «بدتر خواهد شد».
در مرحله بعدی، جوانان با این سوال روبرو شدند: «به طور کلی احساس خوشبختی می‌کنید؟» پاسخ ۷۰ درصد از جوانان، «نه» بود.
آیا اردوغان بر سر قدرت بماند؟
در نظرسنجی موسسه بوپار، از جوانان پرسیده شد:«آیا می‌خواهید رجب طیب اردوغان دوباره انتخاب شود یا در اولین انتخابات ریاست‌جمهوری که برگزار می‌شود، رئیس‌جمهور جدیدی انتخاب شود؟» در برابر این پرسش، ۷۲ درصد از جوانان گفته اند:«بهتر است فرد دیگری رئیس جمهور شود.»
۶۵ درصد از رای اولی های ترکیه اعلام کرده اند که در انتخابات پیش رو، به ائتلاف ملت یعنی به مخالفین اردوغان رای می دهند، ۲۳ درصد از جوانان اعلام کردند که همچنان در کنار اردوغان و باغچلی هستند و ۱۲ درصد نیز به سایر احزاب رای می دهند.
میل به مهاجرت
در چند سال گذشته در ترکیه، تمایل به مهاجرت، علاوه بر دانشجویان، بخشی از دانش آموزان دبیرستانی را نیز در بر گرفته است. البته قبل از این نیز، فارغ التحصیلان اغلب دبیرستان های مشهور استانبول، آنکارا و ازمیر، برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می رفتند. اما حالا، میل به مهاجرت، فقط محدود به سال آخر دبیرستان نیست و صد البته این دانش آموزان خانواده های متمول هستند که میل و امکان بیشتری برای رفتن دارند.
در نظرسنجی موسسه تحقیقاتی BUPAR ترکیه، ۷۷ درصد از دانش‌آموزان دبیرستانی در برابر سؤال «آیا می‌خواهید در خارج از کشور تحصیل کنید؟»، پاسخ «بله» دادند و پاسخ «نه» در سطح ۱۲ درصد بود، البته ۱۱ درصد جواب روشنی نداشتند و گزینه «در حال حاضر نمی توانم تصمیم بگیرم» را انتخاب کردند.
در سالیان اخیر کلیه ۸۱ استان ترکیه صاحب دانشگاه شده اند و افزایش تعداد دانشگاه ها، کاهش کیفیت تحصیل و گرایش سیاسی و حزبی در انتخاب روسا و استادان دانشگاه ها، اعتراض و انتقاد جوانان را به دنبال داشته است. به همین خاطر، ۷۱ درصد از دانشجویان معتقدند:«کیفیت و اعتبار دانشگاه‌های ترکیه در مقایسه با دانشگاه های جهان رو به کاهش است».
انتقاد از دستگاه قضا
بر اساس نظرسنجی مزبور، اغلب جوانان معتقدند که اعتراضات مشهور گزی پارک استانبول، یک واکنش مردمی، دموکراتیک و دفاع از حقوق است. فقط ۲۰ درصد از جوانان فکر می کنند که احکام محکومین این پرونده عادلانه است و ۴۰ درصد از جوانان نیز بر این باورند که در این پرونده، دستگاه قضا به نفع حزب حاکم رای داده و ماهیت این برخورد، کاملاً سیاسی و حزبی است و از مشروعیت حقوقی برخوردار نیست.
با وجود تبلیغات گسترده دولت در مورد مداخله بیگانگان در ترکیه، شمار کسانی که فکر می کنند کودتای ۱۵ ژوئیه سازماندهی قدرت های خارجی است، تنها ۲۰ درصد است. نرخ کسانی که تصمیمات اعلام شده در پرونده گزی را تصمیمی صحیح و قانونی می دانستند ۲۰ درصد و نرخ کسانی که می گویند “تصمیم سیاسی بوده” ۴۰ درصد ثبت شده است.
انتقاد از سیاست اردوغان در مورد پناهجویان
موضوع پناهجویان و حضور نزدیک به ۴ میلیون آواره سوری در ترکیه، یکی از موضوعات داغ رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه است.
در شرایطی که بحران اقتصادی ترکیه را فرا گرفته، بخش مهمی از مردم این کشور، به این نتیجه رسیده اند که حضور آوارگان، به افزایش تورم، افزایش قیمت اجاره ها و کمبود آذوقه دامن زده و آنان باید هر چه زودتر به کشورشان بازگردند. احزاب مخالف اردوغان و به ویژه طیف ملی گرایان تند نیز به این موضوع دامن زده و هر روز بر این مساله پافشاری می کنند.
در نظرسنجی مزبور، از جوانان پرسیده شد: تا چه اندازه با سیاست دولت اردوغان درمورد پناهجویان، موافق هستید؟ ۹۰ درصد جوانان اظهار داشتند که پناهجویان باید به کشورشان بازگردند و نباید از حق شهروندی ترکیه برخوردار شوند.
جوانانی که به سوالات موسسه BUPAR پاسخ داده اند، علاوه بر آوارگان سوری، در مورد دیگر خارجی ها نیز نظر مساعدی ندارند و ۹۰ درصد آنها با اعطای تابعیت به خارجی هایی که مسکن خریداری می کردند مخالف هستند.